Enflasyonist baskılar merkez bankalarınca "geçici" olsa da, devam eden tedarik zinciri sıkışmaları ve Delta varyantına ilişkin endişelere rağmen Reuters ekonomistlerinin üçte ikisi Fed'in eylülde tapering planını açıklamasını bekliyor.

Bu duruma nasıl gelindi derseniz eğer, ABD’de çekirdek TÜFE’nin aylık bazda beklentilerden fazla düşmesiyle ‘tapering’ endişelerine bir nebze su serpilmiş olsa da, enflasyon hem ABD, hem Euro Bölgesi’nde merkez bankalarının dev parasal genişleme programları için belirleyici olmaya devam ediyor. ABD Merkez Bankası’nın eylülde net bir tapering mesajı vermesi ekonomistlerin çoğunun hemfikir olduğu bir beklenti. Euro Bölgesi’nde uzun vadeli enflasyon beklentileri yüzde 1,715’e kadar yükselerek üç yılın zirvesini görse de bu enflasyonist baskının geçici olduğunu söyleyen Avrupa Merkez Bankası’nın ekonomiyi bir süre daha desteklemeye devam etmesi bekleniyor. Almanya’da toptan satış fiyatları 47 yılın zirvesine tırmanırken, dün açıklanan İspanya yıllık TÜFE ‘geçici’ söylemini destekler şekilde beklentilere paralel sırasıyla yüzde 2,9’a yükseldi. Fransa’da ise aylık ve yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 0,1’e ve 1,2’ye gerileyerek ECB’nin elini rahatlattı. Fransa Harmonize TÜFE’de ise beklentilerin üzerinde yüzde 1,5’e gerileme oldu. Beklenti yüzde 1,9’dan yüzde 1,6’ya gerilemesiydi.

Enflasyon verilerinde “geçici” söylemlerini destekleyen hareketler görülse de Reuters ekonomistleriyle yapılan ve açıklanan anket, ekonomistlerin üçte ikisinin Fed’in eylül ayında tapering planını bekliyor. Öte yandan 10 yılın en düşük düzeyine gerileyen ABD tüketici güveni, Fed’in bu planlarını bozabilir de. Yani dalgalı denizde yüzen teknede gibiyiz. 

Michigan Üniversitesi tarafından hazırlanan tüketici güveni endeksinde 50 yıllık anket tarihinin en büyük altı düşüşünden biri yaşanmış. Endeks temmuzdaki 81,2 düzeyinden ağustosun ilk yarısında 70,2’ye çok sert bir düşüş kaydetti. Reuters ekonomistleri endeksin değişmeyerek 81,2 düzeyinde kalmasını bekliyordu. Ekonomik büyümenin tüketici güvenindeki düşüşüne rağmen 40 yılın en hızlı büyümesi olması bekleniyor. Ancak Delta varyantı ABD gibi ülkeleri de çok etkiliyor. Son iki haftada iki katına çıkan vaka sayıları ABD ekonomik büyümesi için de bir risk olarak görülüyor. Tedarik zincirindeki bozulmalar ve hizmet sektöründeki iş gücü kısıtları da iyileşmenin ayak bağı olmaya devam ediyor.

Afganistan'daki olayların ekonomik olarak etkilediği ülkemizde sonbahar konusunda daha dikkatli olmak gerekecek. Hem sağlık cephesinde, hem para politikalarında belirsizlikten kaçmalıyız. 

Bizim yaşadığımız ülke çok ilginç. Hem döviz piyasası hem de ekonomi güçlendikçe enflasyon düşecek mi bilmiyoruz.  Bu Avrupa için pek böyle beklenmiyor. Örneğin, Almanya Ekonomi Bakanlığı da yaptığı açıklamada enflasyondaki yükselişin “geçici” olduğunu ve gelecek yılın başında aralarında KDV indiriminin baz etkisinin de yer aldığı artış etkenlerinin hafifleyeceğini öngördüklerini duyurdu. Almanya’da TÜFE temmuzda beklentilerin üzerinde artarak hazirandaki yüzde 2,3 düzeyinden yüzde 3,8’e yükselmiş ve 13 yılın zirvesini görmüştü. Yazımın başlığında da yazdığım gibi son yıllar hem tarihi hem ekonomiyi, hem de iklimi değiştiriyor.  Yani değişiyoruz. Acaba biz bu duruma ne kadar şaşırıyoruz?

Merkezi yönetim bütçe açığı, Haziran’da yıllık bazda %29,2 artarak 25 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Yıllık TÜFE enflasyonu ise, Temmuz ayında %18,95 ile geçtiğimiz 27 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu da yukarı yönlü eğilimini sürdürerek %44,92 ile Ekim 2018’den bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

TCMB, 29 Temmuz’da yayımladığı 2021 yılının üçüncü Enflasyon Raporu’nda, bu

yılsonu için enflasyon tahminini %12,2’den %14,1’e yükseltirken, 2022 yılsonu için

%7,5’ten %7,8’e çıkardı.

Emtia fiyatlarında küresel ölçekte yaşanan yükselişin yanı sıra döviz kuru geçişkenliğinin yükselmesi ve yönetilen ya da yönlendirilen ürün fiyatlarındaki artış yurt içinde enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratmaya devam ediyor.

Ayrıca, son dönemde yurt içinde artış eğilimi sergileyen yeni vaka sayılarının ekonomik faaliyet üzerinde yaratabileceği olası yansımalar da piyasalar üzerinde etkili olmaya devam edecek.

Ayrıca yeni araştırdığım bir konu da Emlak fiyatlarındaki artış. Hem kira hem de satış açısından Türkiye genelinde yeni konutlar fiyat endeksi yıllık bazda yüzde 32,3 arttı. Yeni olmayan konut fiyatlarında ise Türkiye genelinde yüzde 28'lik artış kaydedildi. Bakalım neler oluyor.