Tabii ki felsefeden vazgeçmiş değilim ancak Jeofizikçi yanımın şuan daha ağır bastığını itiraf etmek zorundayım . Thales M.Ö 7.yy’da her şeyin arkhe’sinin su olduğunu söylediğinden beri , dünyanın sonunu getirecek sebepler arasında suyun tükenmesini birinci sıraya koymuşumdur .

Oysa şuan küresel ısınma ve iklim değişikliği  dünyanın sonunu getirecek gibi gözüküyor .

Celal hoca dünya çapında bir jeolog , bana göre bu tarz bilim insanları küresel felaketlerde öncü olup ülkemiz adına, dünyada tedavi , iyileştirme protokolü hazırlayacak komisyonlara başkanlık yapmalı . Tıpkı Bertrand Russell nasıl savaş karşıtlığı konusunda öncü olduysa Celal Şengör gibi jeolog ve  Ahmet Ercan gibi  jeofizikçi  hocalar , mutlaka dikkate alınmalı , ülkenin çözüm anlamında yönlendirilmesinde rol almalıdır .

Celal hocanın bu hafta iklim değişikliği konusunda yazmış olduğu makalede  değindiği gibi ;

Mesela , 320 milyon yıl önce atmosferde bulunan oksijen miktarı %35’ti , bu oran bu gün %21’dir . Tüm dünyayı buzların kapladığı bir zamandan tekrar sıcak bir dünyaya dönüşü büyük ölçüde volkanlar , atmosfere saldıkları karbon dioksit ile mümkün kılarlar. Dolayısıyla dünya yüzeyinin ısınmasının aşırı artması , insan nüfusu için bir tehlike olsa da dünya üzerinde ki yaşamı pek etkilemez hatta zenginleştirir .

Ancak bunun çok önemli bir istisnası vardır !

Eğer atmosferin sıcaklığı artan sera gazları nedeniyle kritik bir değeri aşarsa , o zaman bunu geri çevirme imkanı kalmaz ve dünya giderek ısınmaya devam eder . Buna kopup giden sıcaklık artışı diyoruz (runaway heating).

Böyle bir olay komşumuz olan ve bizimkine her bakımdan çok benzeyen Venüs gezegeninin başına gelmiştir . Bu gün Venüs’ün yüzey sıcaklığı ortalama 475 °C dir ki bu kurşunun erime derecesi olan 328°C’tan 147 °C daha sıcaktır .

Bir milyar yıldan daha az bir zaman önce ,Venüs’ün yüzey sıcaklığı  bugünkü dünyanın yüzey sıcaklığına benziyordu , okyanusları ve karaları vardı , buralarda yağmur hatta kar bile yağıyordu , belki yaşam bile vardı ?

Geçen süreçte sadece Venüste bulunan volkanların yerini , dünyada fosil yakıt kullanan insanlar almıştır. Ya bunları kullanmaktan vaz geçeceğiz yada dünyamız bizden vaz geçecek . Bu arada bu felaketin oluşmasında hiçbir günahı olmayan diğer canlılarada yazık olacak .

İklim değişikliğinin etkilerini hepimiz yaşıyoruz . Adı üzerinde tam bir iklim krizi içindeyiz . Ancak görmezden geliyoruz . Dünyanın çeşitli yerlerinden 14 bin bilim insanı bir bildiriye imza atarak mevcut iklim krizini görmezden gelmek büyük acılara ve felaketlere yol açabilir uyarısında bulundular . Bioscience bilimsel dergisinde yayınlanan makale 2019 yılında küresel bir iklim acil durumu ilan eden dünyanın yaşamsal belirtilerini sera gazı emisyonları da dahil olmak üzere 31 değişkene dayalı olarak değerlendiren bildirinin güncellenmiş hali bu değişkenler arasında  , yüzey sıcaklığı değişiklikleri , buzul buz kütlesi kaybı , Amazon yağmur ormanları kaybı , artı küresel gayri safi yurt içi hasıla ve fosil yakıt sübvansiyonları gibi çeşitli sosyal faktörler bulunuyor . Ayrıca bu rapora göre , son 2 yılda bu 31 kategorinin 18 ‘inde tüm zamanların en kötü sonuçları ile karşılaşıldığına değinilmiştir. Yani sera gazı emisyonları en yüksek seviyede iken buzul buz kalınlığı son 71 yılın en düşük seviyesine ulaşmıştır . Oysa dünya hiç olmadığı kadar zenginken , atmosferde bulunan karbon dioksit , metan gazı , azot oksit açısından en kirli dönemini yaşamaktadır . 

Bilim insanları tarafından öngörülen acil çözüm önerileri ise ;

*Emisyonları azaltmak için önemli bir küresel karbon fiyatı koymak .

*Fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılması ve sonunda yasaklanması .

*Ormanlar ve sulak alanlar gibi karbon açısından zengin ekosistemleri restore etmek ve korumak .

Aslında Spinoza yaşasaydı doğaya yaptıklarımız konusunda bize ne derdi bilemiyorum ancak bizim yaptığımız hataların sonuçlarını yangın , sel ,toprak kayması , çığ  gibi doğanın tepkileri olarak değerlendirmek bence daha gerçekçi …

Son tahlilde , Celal Şengör hocanın da söylediği gibi ;

‘Ya bilimi izleyerek insan olarak gelişeceğiz , ya da maymunluğa geri döneceğiz . Eğer kopup giden bir sıcaklık artışına sebep olursak , maymunluğa bile dönemeyeceğiz , buharlaşıp gideceğiz …’