Artık akaryakıt istasyonları, fiyatlardaki artış beklentisinin sonucu olarak litre fiyatlarının listelendiği tabelaları ikisi ana rakam, ikisi de virgül sonrası küsurat olmak üzere dört haneli rakamlara hazırlıyor.

Önümüzdeki dönemde ana rakamı çift haneye ulaşabilecek akaryakıt litre fiyatları için şimdiden hazırlıklar başladı. Litre başına 2,5-3 liralık artış yani zam beklenirken, akaryakıt istasyonları da tabelalarını bu ihtimale göre yeniliyormuş. Aslında ülkemizde ilrisini gören 20 bin akaryakıt istasyonundan bazıları, 4 haneli tabela geçişini çoktan yapmış. Geri kalanlar da bir an önce yeniliklere kendilerini hazır ediyor. 

“Ah evladım neden böyle oldu? Petrol fiyatlarında nasıl bir artış oldu da bu günlere geldik” diye soran Ayşe teyzeye ne diyebiliriz ki...

Türkiye’de akaryakıt fiyatları, uluslararası ham petrol ve işlenmiş ürün fiyatları ile döviz kurundaki artış kaynaklı yükselişe geçti. Son yıllarda bu yükselişin ekonomideki etkilerini sınırlandırmak amacıyla eşel mobil uygulaması yürürlükte tutuldu. Bu uygulama ile akaryakıt ürün fiyatına gelen zamlar, fiyatın içindeki ÖTV miktarından otomatik olarak düşülerek satış fiyatları sabit tutuldu. Ancak, son dönemde ürün fiyatlarındaki artış, toplam ÖTV miktarını da aşmış oldu. Böylece akaryakıt ürün fiyatlarındaki artışlar, satış fiyatlarına zam olarak yansıtılmaya başlandı. Şu anda motorin ve LPG bu şekilde olurken, benzin fiyatlarında ise 23 kuruşluk bir ÖTV marjı kaldı. Bundan böyle, bu seviyenin üzerindeki her artış, benzin satış fiyatlarında da artışa neden olacak. Bu durumda ihtimali gören benzin istasyonları da, tabela yenileme yoğunluğu yaşanacak. Bu arada, petrol istasyonlarında yılbaşından itibaren yeni nesil pompaların kullanıma başlanacağı da belirtiliyor. Akaryakıt istasyonlarının yoğun şekilde tabela yeniledikleri söyleniyor. Birçok tabela ana rakamı tek haneliymiş, şimdi ise çift haneye hazırlanıyorlar. 

Dolar ile TL kuru ile petrol fiyatlarındaki artış, akaryakıt fiyatlarında da zamları beraberinde getiriyor. Akaryakıt sektörü kaynaklarından gelen haberler yeni dönemde Motorinde özel tüketim vergisi (ÖTV) sıfırlandığı için bu zammın tamamı pompaya yansıyacak.

Son düzenlemeyle birlikte motorinin litre fiyatı yaklaşık olarak İstanbul’da 7,53’ten 7,94’e, Ankara’da 7,61’den 8,02’ye, İzmir’de 7,62’den 8,03’e yükselecek. Fiyatlar bazı şehirler ve şirketler arasında farklılıklar gösteriyor. Örneğin ben Ankara yolında gideceksem benzinimi hep Kocaeli'nden alırım.  Benzin eğer eşel mobil sistemde olmasaydı çoktan çift haneli olacaktı. Akaryakıttaki zamları kısmen frenlemek üzere devreye alınan ve Maliye’ye bir yıllık maliyeti 30 milyar TL’yi aşan eşel mobil sistemi öncesinde maktu ÖTV miktarları benzinde 2,52 TL, motorinde 2,05 TL, LPG’de 1,75 TL idi. Yazdığımız gibi eşel mobil sistemiyle zamlar ÖTV’den düşülmeseydi benzin ve motorinde çift haneli rakamlara ulaşılmış olacaktı.

Dünyada en çok ticareti yapılan ticari mallar listesinde ilk sıralarda gelen akaryakıt ekonomisinin oluşumunu sağlayan petrol, stratejik ve politik özellikleri yanında, finansal piyasalarda siyah altın olarak adlandırılan yatırım aracı olarak da kabul ediliyor.  Alınıp satılan bir emtia olmasına rağmen temel ekonomi teorileriyle piyasa koşullarında fiyat aralığı diğer emtialar gibi belirlenemeyen, dünya ekonomisini derinden etkileyen stagflasyon sürecinin temel unsuru olan, dünya rezerv parası dolar ile işlem gören, uygarlığın temel enerji kaynaklarından olan ham petrol, doğal kaynak olarak arzı sınırlı, ekonomisi ile diğerlerinden farklı özel bir mal.

Lojistik için de son derece kıymetli bir harcama kalemi olduğundan yediklerimize dahi etkisi var. 

Ülkemizde ilk petrol konusun Evliya Çelebi’nin gezi yazısı kitabı Seyahatnamenin 4. cildinde ortaya çıkmış.  1655 Van gezisinde, Van Kalesinde kayalardan o dönemde neft yağı olarak adlandırılan petrolün sızarak birikintilerin içine döküldüğünden bahsedilmiştir. Bu bilgi, Türk- İran sınırını tespit eden komisyonda görevli İngiliz Jeolog William Loftus’un dönüşte İngiltere jeoloji dergisinde 1854’te yayınlanan, kalker içinde bitüm sızıntı kaynaklarından söz eden yazısıyla teyit edilmiştir. 

Türkiye’deki ilk petrol arama ruhsatı 1877’de İskenderun körfezinde bir Alman-İngiliz firmasınca yapılan sondaj için verilmiş. Ama bildiğiniz gibi hala kendimize yetecek kadar petrolü çıkaramıyoruz. Zaten artık petrolün de modası geçti.