Dolar $
32.48
%-0.11 -0.03
Euro €
34.72
%-0.72 -0.25
Sterlin £
40.75
%-0.43 -0.17
Çeyrek Altın
3985.41
%-0.17 -6.73
SON DAKİKA

Küresel krizin son durumu

Kaos artınca hele ekonomide kaos artınca "savaş çıkar" derler. Günümüzde derler mi bilmiyorum ama yüz yıllarca bu durum böyle süre gelmiş. Arap baharının da bence çıkma nedenlerinden biri bu tip kaos ortamlarıydı. Sıcak para bir yerlerde saklanınca pazar sıkışınca canlı paraya al sana kaos. Çin gibi güçlü bir ülke dalgadan etkilenmeyen transatlantik gibiyken, virüs sayesinde büyük yara aldı. Aslında karbon salımından dolayı dünyayı zehirleyen fabrikaların bir aydır kapalı olması biraz insanlığın yararına oldu. Ama binlerce ölen insana yazık günah değil mi? Eğer bu bir savaşsa çok acımazsız. Yok bu bir savaş nedeni olacaksa o da hiç adil değil.

Durum böyle. Dünya büyümesinde ciddi bir düşüş yaşanması bekleniyor. Büyüme olmayınca ham madde ihtiyacı da azalıyor. Bazı ülkeler sadece hammadde üretip satıyor. Ekonomileri böyle dönüyor. Hemen olmasa da ekonomilerinin yavaş bir seyirle sıkıntı içine girebileceğini ön görmek zor değil. 

Ülkeler ekonomilerini yaparken değişik kıstasları baz alıyor. Bazen sanayi ürünleri bazen tarım ürünleri satarak döviz geliri elde ediyor. Bir bölüm ülkede de turizm gelirleri ağırlıklı yer tutuyor. Bizim ülkemiz gibi, hem sanayi ürünleri ihraç eden hem de turizm gelirlerinin önemli miktarlara ulaşarak planlanan piyasa ekonomisi ile gemilerini yürütenler bu virüsün ortaya çıkmasıyla şaşkın durumda. 

Bu tip kaos yaşanan durumlarda ekonomisi güçlü olan ülkeler, kendi menfaatlerini düşündükleri gibi dünyanın menfaatini de düşünmek zorundalar. Küresel sistemin bugünkü temel sorunu, ortak eylemlerinin ve bu eylemi organize edecek bir liderin olmaması. Zor bir şey mi? Aslında bence çok zor. Artık kimse kimsenin liderliğini kabul etmiyor. "Hep bana hep bana rabbena yine bana" Rep şarkı gibi oldu ama bence böyle.

Bazı çevrelerin suçladığı ABD Başkanı Trump, kapitalist sistemin liderliğine soyunmuş olan ABD’nin bu liderliği yapmasının önünde ciddi bir engel oluşturuyor. Zaten sömürgeci ülkelerin kralı olan İngiltere de bu liderlik konusunda Trump'ı pek desteklemiyor. 

Ama tüccar başkan Trump’ın, ABD’nin başta Çin olmak üzere büyük dış ticaret açığı verdiği ülkelere karşı bir ticaret savaşı başlatması görülüyor ki ülkesinin çıkarına oluyor. Tam bir cazgır kovboy gibi dünyayı ele geçirmeye çalışan (ABD) Amerika için de problem, üretim maliyetleri olarak senaryoda yerini bulmuş durumda. Çünkü Çin, ABD’nin üretim maliyetlerinin düşmesini sağlayan hammadde ve diğer girdilerin de satıcısı durumunda. Lojistik de bu aşamada önemli yer tutuyor. 

Bence girilen bu savaşı ve son günlerde yaşanan korona virüsü olumsuz getirilerini dozunda tutmak mümkün olursa, dünya ticaretine de fazla zarar vermeden bir dengeye ulaştırmak da mümkün olabilir. 

Ancak, Corona virüsü salgını nedeniyle 13 ülkede 290 milyon öğrencinin okula gidemediği belirtildi. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim Kültür Organizasyonu (UNESCO) yaptığı açıklamada, Corona virüsü nedeniyle okula gidemeyen öğrenci sayısının dünyada rekor düzeyde arttığını ve bu sayının daha da artabileceğini kaydetti. Anne ve babaların okul dışında kalan küçük çocuklarının bakımı için işlerine gitmediğine değinilerek, bu durumun da iş gücüne büyük sekte vurup ekonomiyi de olumsuz yönde etkilediği kaydedildi.

Filler tepişirken ezilen çim misali ABD – Çin ticaret savaşı sadece bu iki ülkenin değil yanında birçok ülkeyi de savaşın içine alarak dünya ticaretine olumsuz etki yaptı. Aslında ABD'nin fasit daireyi görememesi dünya ekonomisini sıkıntıya sokan neden. Trump, Çin’le uğraşırken sadece Çin Yuanı’nın düşük değerde tutulmaması konusuna eğilip onu sağlamaya çalışsa amacına ulaşırdı. Böylece diğer ülkelere fazlaca zarar vermemiş olurdu. Ama bunu yapmak yerine ayrıntılara girdi ve yaygın engellemelere başvurdu. Durum böyle olunca da zaten zor yaşayan ekonomiler ve diğer ülkelerin durumu dönüp ABD'nin aleyhine gelişti. Dünya ticaret hacminin büyümesi ile dünya ekonomisinin büyümesi arasındaki ilişkinin korelasyon katsayısı 0,97. Yani neredeyse bire bir ilişki var.  

Görüleceği gibi ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının en üst noktaya çıktığı 2019 yılında ticaret hacmi hızla düşmüş ve ekonomik büyümeyi de peşinden sürüklemiş.

Demem o ki bu Amerika ortalığı ekonomik savaş alanına çevirdi. Sonra Çini yemek için onları ekonomik olarak batırmak için elinden geleni yaptı. Ama bir beklenmedik olay Korona Virüsü oldu. 

Dünyaca uğraşıp duruyoruz.