Bu kapışma senaryosunun ABD’de enflasyonun artması ve Avrupa Birliği ve İngiltere’nin Çin’in yanında durması da ABD’nin keyfini kaçırmış gibi. Yeni dünyanın olmazsa olmazlarından çip krizi de ortada. Tayvan da bu konuda elini güçlü tutuyor. ABD’de 12 milyar dolarlık çip yatırımı yapan Tayvan kolay lokma değilim demeye çalışıyor Çin’in karşısında. Çin 2025 de Made in Chine projesi peşinde gidiyor. Bir de 2035 standartları kapışması var. Biliyorsunuz 4. Sanayi devriminde bu standartları batı koydu. 2035 de de Çin biz koyacağız diyor. ABD durur mu hemen bu konuda çalışanların Çin’e gitmesini kendi ülke vatandaşlarının orada yatırım yapmasını yasakladı. Gördüğünüz gibi savaş asıl burada. İşte dünyada bu tip bir dönem yaşanırken ülkemizde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın duyurduğu resmi tahmin ve programa göre ise 2022 ve 2023 yıllarında 810 milyar TL faiz ödenecek. Baksanıza millet nelerle uğraşırken biz nelerle uğraşıyoruz. 

Merak ettiniz mi, Türkiye ne kadar faiz ödüyor? 

Hazine ve Maliye Bakanlığı hazine finans programını açıklayarak 2022 yılı gelişmeleri ve 2023 yılı öngörülerini duyurdu. 

Size bunun bilgisini hemen vereyim. Geleceğe bakacak olursak, 2023’te 100 liralık borcun 48’i faize gidecek.

Türkiye 2002-2017 yılını kapsayan 16 yılda toplam 811 milyar TL faiz ödedi. Bakanlığın açıkladığı programa göre Türkiye 2023 yılında neredeyse anapara kadar faiz ödeyecek. Anapara için 564 milyar lira, faiz için ise 519 milyar lira ödeme planlanıyor. 

Buna göre ödenecek 100 liranın 52 lirası anaparaya, 48 lirası ise faize gidecek. Programlarda sapma olduğunda ödeme miktarlarının daha da artması bekleniyor. Ki Allah korusun bu sapmalardan. 2023 yılı maddi programlarınızı yaparken lütfen dikkatli yapın. 

Türkiye Eylül 2021’den bu yana “düşük faiz”li yeni bir ekonomik model takip ediyor. Merkez Bankası (TCMB) politika faizinde son 13 ayda 7 kez indirime gitti. 

Böylece politika faizi 19’dan yüzde 10,5’e kadar geriledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Yeni ekonomi modeliyle, yüksek faiz verecek sıcak para çekme politikasını elimizin tersiyle itiyoruz. Düşük faizle, üretimi ve ihracatı destekleyeceğiz” diyor.

Ancak Türkiye’nin faiz giderleri artıyor. 2021’de Türkiye’nin faiz gideri 180,9 milyar lira olmuştu. Ocak-Eylül aylarını kapsayan 2022’nin ilk 9 ayında bu miktar aşıldı. Yılın ilk üç çeyreğinde Türkiye toplam 207,1 milyar faiz ödemesi yaptı.

Türkiye 2002-2017 yıllarını kapsayan 16 yılda toplam 811 milyar lira faiz ödedi. Bakanlığın tahmin ve programına göre 2022-2023 yıllarında toplam ödenmesi planlanan faiz miktarı da 810 milyar lira. 16 yıl ödediğimizi 2 yılda ödeyeceğiz yani.

Sapma durumunda faiz miktarı daha da artabilir. 2022 için faiz duyurusu 212,5 milyar TL iken şu an gerçekleşme tahmini 290,4 milyar liraya kadar çıktı. Bu da yüze 37 sapma demek. Anaparada ödemesindeki sapma oranı da yüzde 35.

2022 yılında Türkiye 397,3 milyar lira anapara; 290,4 milyar lira da faiz ödemesi yapmış olacak. 2023 yılında ise 563,6 milyar lira anapara; 519,2 milyar lira da faiz ödemesi öngörülüyor.

Bütçe giderlerinin ne kadarı faize gidiyor?

Peki, faiz ödemelerinin bütçe giderlerindeki payı kaç? Merkezi bütçede faiz giderlerinin bütçe giderleri içindeki payı 2000’li yılların başında itibaren kademeli bir düşüşle yüzde 51’den yüzde 8’e kadar geriledi. 

2017’de yüzde 8,4 ile en düşük seviyeye inen bu oran yavaş da olsa yükselmeye başladı ve 2021’de yüzde 11,3 oldu.

Kur Korumalı Mevduat (KKM) giderleri ne durumda derseniz. 

Türkiye’nin Aralık 2021’de devreye soktuğu Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi çerçevesinde yapılan ödemeler artıyor. 

Bu ödemeler “faiz giderleri” içinde değil; “cari transferler” altında “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” kapsamında gerçekleşiyor. 

Mart-Eylül 2022 arasında bu kapsamda 84,9 milyar lira ödeme yapıldı.

Sizin evde nasıl bir bütçe var bilmiyorum ama demem o ki 2023 dikkat edilmesi gereken bir yıl.