Açılan yardım hesapları, iş makinaları soğuk ile mücadele edilecek malzemeler saatler sonra Depremin yıktığı bölgeye ulaştı. Türk Silahlı Kuvvetleri de bir hava koridoru ve personel desteği ile insanlarımıza güç verdiler. Benim de birkaç arkadaşım depremden etkilendi. Hatta yıllardır birlikte Antakya Film Festivali’ni yaptığım Mehmet Oflazoğlu’ndan hala haber yok. Çok üzülüyorum. 

Ülkemizin bulunduğu coğrafi durum nedeniyle devamlı bu tip doğa felaketleriyle karşılaşıyoruz.  

Depremler nedeniyle ülke ekonomisinin büyük darbe aldığı da gerçek. 17 Ağustos 1999'da yaşanan acı afetin üzerinden yirmi küsür yıl geçti. Yaklaşık 45 saniye süren 7.4 şiddetindeki depremde resmi raporlara göre 17 bin 840 insan hayatını kaybetti, 23 bin 781 kişi yaralandı ve 505 kişi de sakat kaldı. Büyük can ve mal kaybına neden olan depremde 285 bin 211 ev ve 42 bin 902 iş yeri de büyük hasar gördü. 

Depremin ekonomiye etkisi TÜSİAD’a göre 17 milyar dolar, DPT’ye göre 15-19 milyar dolar ve Dünya Bankası’na göre 12-17 milyar dolar. Bu çerçevede TÜSİAD’ın değerlendirmesine göre deprem, 1999 yılı GSYİH’sının yüzde 9’unun, DPT’ye göre yüzde 8 ila 10’unun, Dünya Bankası’na göre yüzde 6,3 ila 9’unun kaybına neden oldu. 

23 yıl öncesinde yaşanan durum böyle bu seferki de yine çok acı tablolar sergiliyor. Bu yaşadığımız yıkımın da ülkemiz ekonomisine etkisi büyük olacaktır. 

Ben o bölgedeki yılın ilk ayında yüzde 7’lik bir ihracat artışı ile ilgili Doğu Anadolu İhracatçılar Birliğinden bilgi almış, bu konuda gazetem için röportaj çalışmaları yapıyordum. Yeni yılın ilk ayında 178 milyon 533 bin dolar ihracat gerçekleşmesi beni pek memnun etmişti. 2022 yılında bu rakam 168 milyon 143 bin olarak kayıtlara geçmişti.  Tam her şey yolunda giderken bu afet ile karşılaşmak bizi çok üzdü. 

2023 yılı Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, %10,4 oranında artarak 19 milyar 376 milyon dolar olarak kayıt edildi. Bu rakamların bir bölümü bu bölgede yani deprem bölgesinden geldi. Sabahtan bu yana haberleşmelerde fabrikalardaki hasar ve personelin sağlığı konusunda hep değişik havadisler duyuyoruz

Dış ticaret hacmi, yüzde 17,0 oranında artarak 53 milyar 117 milyon dolar. Geçtiğimiz yıl zaten Adıyaman’da yüzde 21.7 bir ekonomik düşüş yaşanmıştı. Türkiye'nin önemli sanayi merkezleri arasında yer alan Kahramanmaraş'tan 2022'de 1 milyar 464 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Dondurmanın yanında iplik, metal mutfak eşyaları, kumaş ve çimento alanında üretim yapılan kent, özellikle tekstil ürünlerinin ihracatıyla ülke ekonomisine büyük katkı sağladı. Ama, şu an biliyoruz ki şehirde bulunan 666 fabrikadan birçoğunda kısmi yıkımlar oldu. Bir başka depremden etkilenen kent Malatya. Dünya kuru kayısı üretiminin önemli bir kısmının yapıldığı Malatya'dan geçen yıl 113 ülkeye yaklaşık 100 bin ton kayısı satılarak 400 milyon dolar elde edilmişti. Sadece kayısı bu rakamı sağlıyordu. Bakalım günler ne gösterecek. Şu an yollar bile berbat halde. O bölgenin yeniden yapılanması epey zaman alacak. 

ABD başta olmak üzere birçok ülke AB ve NATO yardım için mesaj yolladılar. Marmara depreminden sonra afetin yol açtığı hasarın giderilmesi için yabancı ülkelerden 161.6 trilyon liralık nakdi yardım yapıldı. Ülkemizden ise 156.6 trilyon liralık harcama gerçekleştirildi. Başbakanlık Teftiş Kurulu'nun deprem hesaplarıyla ilgili incelemesine göre 17 Ağustos 1999'da meydana gelen deprem için Ziraat Bankası nezdinde açılan merkezi hesapta biriken tutar, 1 Ekim 2001 itibariyle nemasıyla birlikte 161 trilyon 665.6 milyar liraya ulaştı. Bu hesaptan toplam 156 trilyon 520.4 milyar lira harcanırken geri kalanı deprem sonrası hizmetler için Afetler Fonu'na, Afet Bölge Koordinatörlüğü'ne ve diğer kurum ve kuruluşlara aktarıldı. Marmara depremi sonrasında çeşitli ülke ve uluslararası mali kuruluşlardan yaklaşık 3.5 milyar dolar tutarında kredi sağlandı. Umarım yaralarımız en kısa sürede sarılır. Ölenlere rahmet hastalara şifa diliyorum.