Ekonomideki yol haritası; düşük faizin tüketici fiyatlarını aşağı çekeceği ve üretimle birlikte büyümeyi artıracağı istikametinde şekilleniyor. Yani bu yeni modelde “sıcak paraya dayalı bir portföy sistemi” yok. Portföyler yüksek faizli sıcak paradan ihracatı destekleyen doğrudan yatırımlar tarafına tevcih ediliyor.

Zirâ Türkiye’ye döviz girecekse hemen çıkmayacak şekilde gelmeli, hemen çıkacaksa gelmemeli. Aynı zamanda döviz ülkeye girerken borçlandırmamalı, bilakis kazandırmalı.

***

Açıkçası modelin özeti:

Yüksek faiz “aut”, sıcak para “aut”, doğrudan yatırımlar “in”, ihracat “in”, ithal ikame “in”…

Üreteceğiz, ticaret yapacağız… Helâlinden yiyeceğiz! Ekonominin fotoğrafı bu!

Türkiye Ekonomi Modeli’nde şu andaki hedef Türk Lirası değerinin korunması. TL’nin korunması aynı zamanda kısa vadede fiyat istikrarı ve enflasyonun indirilmesinde “anahtar” konumunda. 20 Aralık’ta zirve yapan döviz fiyatlarına karşı alınan en önemli tedbir bu yüzden “kur korumalı mevduat”.

Modelin faydalı olup olmadığı bir yıl içinde anlaşılacak. Zaten hükümet istikrar oluştuğunda büyük ihtimalle “kur korumalı mevduat” modelinden vazgeçecek.

Mamafih modelden gereken faydalar sağlandıktan sonra istikrarın devamı için yatırımcının vazgeçemeyeceği çok sayıda yeni araçlar gündeme gelebilir.

***

Gelelim enflasyon ve buna bağlı ücret ve maaş zamlarına…

Bakan Nureddin Nebati’nin İstanbul’daki toplantıda yaptığı görüş alışverişi ve yaptığı konuşmadaki ifadelerinden; enflasyonun 2022 yılında yüzde 50’leri görmese de ortalama yüzde 40’lar seviyesinde tepe oluşturacağını ama yüzde 30’lar seviyesinden aşağı düşmeyeceğini anladık.

Demek oluyor ki, 2022 enflasyon yılı. Belli ki bu yıl içinde bir faiz indirimi olmayacak. ABD Merkez Bankası (FED) ne kadar faiz artırırsa artırsın Merkez Bankası (TCMB)  faizi yükseltmeyecek.

Dolayısıyla hükümet vatandaşı enflasyona ezdirmeyeceğine dair söz verdiğine göre, 2022’nin ilk 6 ayında ücret ve maaşlara; en az yüzde 20 ve ikinci 6 ayda da yine en az yüzde 20 olmak üzere yılsonu yüzde 40 veya üzerinde bir zam yansımış olacak. Bahsettiğim ücret artışları 2022 yılına ait.

***

İş dünyası anketlerine göre geçen yıl en yüksek maaş zammı artışları hizmet, üretim, enerji, teknoloji, maden ve metal sektörlerinde gerçekleşti. Söz konusu sektörlere ait firmalarda zamlar THY başta olmak üzere yüzde 60’lara kadar çıktı.

Orta ve yüksek ölçekli yerli sermayeli firmalar yüzde 25,3, yabancı sermayeli firmalar yüzde 19,9 ücret artışı yaparken küçük ve orta ölçekli firmalar zamlarını memura yapılan yüzde 30,5’luk zammın altına düşmediler.

Firmalarda en fazla dikkat çeken, ek ücreti artışı oldu. Özellikle işletmelerin yüzde 35’e yakını iş ve çalışan kaybını önlemek için normal maaş artışlarının yanında ek ücret artışlarına başvurdu.

***

Birçok sektörde 2021 yılının son 6 ayına ait zamlar yeni yeni ücretlerde kendini gösterirken “çalışıp da maaş alan”ların emek karşılıkları ise henüz ellerine geçmiş değil. Hatta birçok işyerinde zam oranları dahi kesinleşmemiş.

Bu kesimlerde zam tartışmaları gece – gündüz sürüyor. Patronlar veya işletme sahip ve yöneticileri; “Ücretlere, devletin memur maaşlarına yansıttığı yüzde 30,5 zammı mı yapsak, yoksa SGK emeklisine verilen ortalama zam oranı olan yüzde 25,5’i mi versek” diye kılı kırk yarıyor.

Haklarını yememek lazım bazı işyerlerinde ise 2021 yılının son yarı yıl dilimi zamları belli olmuş. Çalışanların maaşlarına yüzde 40 - 50 veya üzerinde zam yapılmış. Hatta mezkûr işyerleri işçilerine önden avanslar dahi vermişler.

Görünen köy kılavuz istemez:

Üretime ve çalışana ne kadar değer verilirse, üretim de o nispette değerlenir, bahası yükselir, etkinliği artar…