Bugün, 6 Şubat sabahı 9 saat arayla Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve 11 ilimiz başta olmak üzere tüm ülkemizin derinden etkileyen büyük deprem felaketinin birinci yıl dönümü.

Deprem tarih boyunca Bereketli Hilal diye tanımlanan bölgede oldu. Kırsal alanlardaki çiftçilerimizin en az kentlerdeki vatandaşlarımız kadar yaşam mücadelesi verdiği bir yılı geride bıraktık. O günlerde canını kurtaran evine, evini kurtaran ahırına, hayvanına, hayvanını kurtaran tarlasına bağına bahçesine koştu. Düşünün, depremden etkilenen bölgelerdeki nüfusun üçte birinden fazlası hayatta kalabilmek için tarımsal üretim yapmak zorundaydı. 

Depremler ürünler, çiftlik hayvanları, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği dâhil olmak üzere tarıma ve yanı sıra kırsal altyapıda çok ciddi hasara neden oldu. 

Tarımsal ülke hasılasının 15’inin üretildiği, tarım ve gıda ihracatının yüzde 20’sinin yapıldığı bu kentlerimizde tespit edilen hasar tüm altyapı, ürünler, telef olan hayvan ve tarım donanımlarını dâhil ettiğimizde 24 milyar TL’yi buldu. Bazı uluslararası kurumlar 7 milyar dolara kadar zarar tespiti yaptı. 

Zarar görmemiş çiftlik hayvanları yemsiz ve aşısız kaldı. Hasat mevsiminin yaklaştığı dönemde tarım işçisi ve tarımsal personel eksikliği had safhaya ulaşmıştı. 

Yıkılan ahır ve ağılların yeniden inşa edilmesi, hasar görenlerin onarımı, barınma sorunu bulunan hayvanlar için hayvan çadırı tedarik edilmesi ile hayvan yetiştiricilerine kaba ve kesif yem, ilaç ve aşı tedarik edilmesi acil olarak yapılması gereken işler arasındaydı. 

Ayrıca depo, işleme tesisi ve silo gibi yapıların onarımı ve yeniden yapılması, hayvan kayıpları nedeniyle oluşan zararın, yetiştiricilerin yeniden hayvan alımını sağlayacak şekilde tazmin edilmesi, ilkbahar ekilişlerinin yapılmasının temini amacıyla üreticilere tohum ve gübre desteği verilmesi, bölgede yeterince mevsimlik tarım işçisinin istihdamı için tedbirlerin alınması da elzemdi. 

Öncelikle yapılması gerekenler arasında, traktör başta olmak üzere tarım makinelerinde gerçekleşen hasarın tespiti ve bunların çalışır hale getirilmesi, bölgedeki sulama tesislerinin borçlarının yapılandırılması, Tarım ve Orman Bakanlığınca söz konusu hasarların telafi edilmesine başlanması, bölgedeki yeraltı sularının sulamada kullanımının yeniden değerlendirilmesi de şartı. 

Tarım ve Orman Bakanlığı geçen bir yıl içinde ilk olarak genel tarımsal desteklerin ve hibelerin başvuru sürelerini uzattı.  Ayni yapılması gereken mazot ve gübre desteği nakdi olarak verildi. Bu kapsamda deprem bölgesindeki çiftçilerimize toplam 3 milyar TL’ye yakın mazot ve gübre destekleme ödemesi yapıldı. Telef olan hayvanlarının yerine bedelsiz hayvan dağıtımı tamamlandı. Bu kapsamda toplam 909 milyon TL maliyetli; 5 bin 804 büyükbaş, 43 bin 317 küçükbaş, 549 bin kanatlı hayvan ve 26 bin 318 arılı kovan bedelsiz olarak yetiştiricilere teslim edildi. Ayrıca deprem bölgesindeki 10 bin 328 arıcımıza 5 bin 358 ton besleme şekeri bedelsiz dağıtıldı.

Yine hayvancılık kapsamında depremden etkilenen illerde yetiştiricilere 1 milyar 372 milyon TL yem desteği ödendi. Şap aşıları bedava yapıldı. Bölgeye 20 bini aşkın hayvan çadırı/branda dağıtıldı, 16 bin ton hayvan yemi gönderildi. Depremden etkilenen balıkçılık sektörüne toplam 56 milyon TL destekleme ödemesi yapıldı.

Depremin yaşandığı 6 Şubat tarihinden bugüne afet bölgesindeki çiftçilerimizin hesaplarına toplamda 14 milyar 150 milyon TL tarımsal destekleme ödemesi yatırıldı.

Yeter mi? Tabii ki yetmez. Bugünlerde planlı ve sözleşmeli üretim tarımın en güncel konuları. O zaman, deprem bölgesine sözleşmeli üretime uygun tüm ürünlere alım garantisi verecek bir model ile başlamak kısa vadeli tedbirlerden orta vadeye geçişin anahtarı olsun.