Yılda bir defa rekolte tahminleri / ürün fiyat açıklamaları dışında tarıma dair duyduklarımız gıybet kıvamında.

ÇİFTÇİSİN SEN YOKSUL KAL

Fındık / ceviz / zeytin / buğday fiyatları belirlenirken aynı zamanda sektörün yaşam gideri /geliri /borçluluğu /yatırımları da belirleniyor. 

Çiftçinin ürettiği ürünün fiyatını devlet belirleyince haliyle yaşam standardını da o belirliyor.

Çiftçinin ailesi, evi, arabası, beslenme düzeni asgari ücretin elverdiği ölçüde planlanıyor. Ürüne biçilen değer eşittir o iş kolunda çalışanların yaşam standardı.

ÇİFTÇİNİN RAKAMLARI

2022 yılında çiftçinin üreteceği değer toplam değer 465 milyar. Ödemesi gereken borç 91 milyar. Ürettiği değerin %20’sini borç olarak ödeyecek. Türkiye’de çiftçiler ortalama 99 dönümde üretim yapıyor. Yıllık geliri ortalama 95 bin TL.  TÜRK – İş’in belirlediği açlık sınırı 40 bin TL, 4 kişilik bir aile kazandığı 95 bin TL’den ortalama borcu olan 35 bin TL’yi ve 40 bin Tl’yi düşünce hala elinde 15 bin TL’si kalıyor. Sevindirici haber Türk çiftçisi aç değil. TUİK’in belirlediği asgari geçim sınırı olan 125 bin TL’den hesap yaparsak, çiftçinin borcunu ödedikten sonra 65 bin TL ekside olduğunu görüyoruz. Bu durumda çiftçi yoksulluk sınırının altında açlık sınırının üstünde.

BORÇ ÖDERKEN TÜRK, GİRDİ MALİYETLERİNDE AVRUPALI 

Türk çiftçisi; giderler / maliyetler konusunda Avrupalı çiftçi gibi değerlendirilirken gelirleri konusunda hala Türk. Frankfurt School of Finance dünyanın farklı yerlerindeki ofislerinde tarım ile ilgili çalışmalar yapıyor. Kıdemli Tarım Uzmanı İbrahim Oğuz’un verileri Türkiye’de tarım ile ilgili gerçek saha bilgilerini kapsayan nadir bilimsel kaynaklardan. Onların yaptığı son araştırmaya göre çiftçilerin %60’ının başka bir geliri var. 

Neden mi?

Çünkü çiftçi ek gelir olmadan yaşayamıyor.

Benzer rakamlar Mardinli çok kıymetli çiftçi Mehmet Timurağaoğlu’ndan da geldi. Otonom traktör kullanan pamuğu elle değil makineyle toplayan teknolojiye önem veren bir çiftçi o. Türkiye ortalamasının üzerinde bir ölçekte tarım yapıyor buna rağmen soruyor. Binlerce dönüm arazisi olan bir çiftçinin aylık kazancı asgari ücretin bile altında olabilir mi?

Haliyle, çiftçi aç değil açıkta değil, sadece yoksul. Çocuğunu özel okula gönderemez, tatile gidemez, dışarıda yemek yiyemez, ayakkabı alamaz, keyif yapamaz, sağlıklı beslenemez.

Neden mi şimdi yazdım, tarımda güz ekimi zamanı. Destekler çiftçinin ne üreteceğine, üretip üretmeyeceğine karar vermek için önemli bir kriter. Girdi maliyetleri bir önceki yıla öre % 75’in üzerinde arttı. Desteklerin yeniden planlanması oldukça elzem. Gübre destekleri % 100 artırıldı. Elbette yetmiyor, çiftçi sağlıklı, sürdürülebilir bir geliri hak ediyor.

Ezcümle; çiftçiyi maliyet/ fiyat baskısıyla döverek, marketlere ceza keserek, öğrenciye kızarak, öğretmeni değersizleştirerek ne tarımı ne de ülkenin geleceğini iyileştiremeyiz. Hem çiftçiyi hem de tarımı kurtaracak olan tarımın yeniden ele alıp rakamlar, verilerle planlamak. Rakamların yanına endüstrinin paydaşları için kırda bir yaşam motivasyonu yaratmak. İşte o zaman çiftçiler ekmeye biçmeye, çocuklar sağlıklı yaşamaya devam eder.