Bireyler, mevcut kısıtlamalar sonrası umut edilenleri yaşayacağına dair büyük bir beklenti içerisindeler. Tabi herkes kendi dünyasından durum değerlendirmesi yapıyor ve beklentinin ölçeğini kendi kriterlerine göre şekillendiriyor. Çünkü beklenti ve motivasyon psikolojinin esas aldığı kavramlar. Elbette ki toplum psikolojisi ile ilişkili. Ancak en temel yaklaşımına bakıldığında, durumun bireysel boyutta yaşandığını söylemek mümkün.

Beklentilerin, bayramdan sonraya odaklandığını biliyoruz fakat burada önemli olan beklentilerin karşılanamama durumunda oluşabilecekler. Yani bayram sonrasında yaşanacakların kişilerde tatmin ve hedonik etki oluşturmaması.

Yazının konusu ise tam olarak burada başlıyor. Beklentilerin karşılanması önemli olan, haz ve tatmin getirecek olan. Eğer böyle bir durum yaşanırsa sorun yok demektir zaten. Peki ya beklentiler karşılanmazsa? 

Bireyin beklenti içerisine girip, kendini belirli bir dönem ya da konuya kilitlemesi ya da motive olması olumsuz sonuçların ruhsal tahribatını ve stresini arttıracaktır.

İşte burada yapılması gereken ise; beklentilerin karşılanması noktasındaki dışsal etkilere yön vermenin gerekliliğidir. Hazırlıklı ve planlı olmadan bahsediyorum.

Ve bu konuyu tüketici ve işletme perspektifinden ele alıyorum. Herkesçe malum; Covid-19’un sosyolojik, psikolojik ve ekonomik yansımaları oluştu. Bayramdan sonraya ise neredeyse kilitlenildi. Zaten Türkiye’de bana kalırsa en önemli kültürel dönem Ramazan ayıdır. Ramazan ayının bereket getireceğine inanılması Ramazan’ın önemli bir dönem olmasının nedenidir. 

Son cümlem üzerine hemen bir ayrıntı vermeliyim. Bu yıl Ramazan ayı Covid-19 dönemi içerisindeydi. Kısıtlamaların olduğu zaman diliminde yer aldı ama geçmişten beri Ramazan ve bayram tüketimin hareketlendiği bir ay olarak yaşanmaktaydı. Yani beklentinin kısıtlama sonrası olacaklara odaklanılması bugünün konusu değil. Toplumuzun en eski kültürel ve davranışsal geçmişlerinden biridir.

Konuya dönüyorum. Pandemi etkilerini minimize indirmek ya da yok etmek çok paydaşlı bir eylem. Bayramdan sonra olacaklara sadece temenni ile bakmamak gerekiyor. Özelikle işletmelerin bu konuda kendi sektörlerindeki müşteri hedef kitlelerine ulaşmada, yeni ürün geliştirmede ya da doğru ürünü tedarik etmede, satış stratejisi belirlemede ve kullanmada, pazarlama imkânlarını işlevsel ve duygusal fayda üzerine kurmaya dikkat etmesi gerçekten önemli.

Bilhassa küçük ve orta ölçekli işletmelerin odaklanması gerekli olan konular bunlar. Pazarlama kartvizit basmak, sosyal medya hesapları açmak buradan dünya uyku gününü kutlamak ile olmuyor maalesef. 

İnternetin işletmeler açısında değerlendirilmesine bakın mesela. İlk madde hep şudur, internet işletmelere rekabet eşitliği sağlamaktadır. Bu yazar, bu söylenir ve bu doğrudur. Şahit değil misiniz? Sadece Instagram üzerinden satış yapan binlerce firma var. Her sektör ve her ürün grubu için anlattıklarım tabi ki geçerli değil ama bu yazıyı okuyan sizlerin zihinlerinde hangi sektörlerin olduğu canlandı. Aynı zihinsel canlanma işletmeler için de olmalı. 

Örneğin; kısıtlama esnasında oluşan maliyetleri dengelemek için ürünlerde fiyat artışını bekliyorum. Yanlış fiyatlandırma, tüketicileri üründen vazgeçirmez. Markadan vazgeçir. Buna dikkat lütfen. 

Demek istediğimin özeti şu; ve ilk de değil. Evet, bayramdan sonraya yönelik büyük bir beklenti var. Bayramdan sonraki dönem için motivasyon yüksek. Bütün bunların karşılıksız kalmaması belirli açılardan işletmelerin elinde. Gösterilen sabır, doğru pazarlama planlarının yapılmasından geçiyor. Şimdiden hayırlı işler diliyorum…