Bir milyarı aşan nufüsü ile çok ciddi bir pazar haline gelen Çin’in bu özelliği yabancı yatırımcıların da iştahını kabartıyor.

Bunun en büyük delili ise sayılar. Çin’in 2020 yılının ilk 11 ayında yapılan yabancı yatırımlar bir geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,3 oranında artarak yaklaşık 132 milyar 262 milyon dolara ulaştı.

Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan verilere göre, ocak-kasım döneminde fiilen değerlendirilen yabancı sermaye yüzde 6,3 büyüyerek 899 milyar 380 milyon yuanı buldu. Kasım ayında kullanılan yabancı sermaye ise yüzde 5,5 artışla 98 milyar 700 milyon yuan oldu. Buna Aralık ayını da eklersin 2020 yılında yabancı sermayenin ülkeye ciddi bir giriş yaptığını söyleyebiliriz.

Ülkeye yapılan bu yabancı yatırımlar son 8 aydır artış eğilimini sürdürüyor.

Bune ek olarak yılın ilk 11 ayında hizmet sektöründe kullanılan yabancı yatırımlar yüzde 16,1 artarak 704 milyar 460 milyon yuana ulaştı. 

Yabancı yatırımcılara yönelik yeni koruyucu tedbirler

Bu artış tabii ki beraberinde yabvancı yatırımcının kendisini güvende hissettirmesini sağlayacak uygulamalar da gerekiyor. Çin bu konuda da boş durmadı ve Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komitesi ile Çin Ticaret Bakanlığı’nın ortaklığıyla hazırlanan “Yabancı Yatırım Güvenliği İnceleme Yöntemleri” adlı bir belge yayınladı.

Toplam 23 maddeden oluşan belgede, incelemeye tabi tutulacak yabancı yatırımların çeşitleri, inceleme organları, inceleme kapsamı ve prosedürleri, inceleme kararlarının uygulanmasına yönelik denetim ve ihlal durumunda verilecek cezalar gibi konularda düzenlemeler yapıldı.

Söz konusu düzenlemeler sayesinde yabancı yatırım güvenliğine yönelik inceleme çalışmaları daha standart hale getirilecek, incelemenin yabancı yatırım faaliyetlerine etkisi en aza indirilecek ve yabancı yatırımcıların aktifliği ile yasal çıkarları güvence altına alınacak. Bu yeni uygulama 2021 yılında yürürlüğe girdi.

Bu yeni kanunları gören uzmanlar, Çin’in adı geçen belgeyi yayımlayarak üç konuda mesaj ilettiği konusunda yorum yaptı. Buna göre, Çin önümüzdeki günlerde dışa açılmayı genişletmeye devam edecek ve bu süreçte riskleri kontrol altına almaya ağırlık verecek. Uluslararası sistemler ve kuralların otoritesine daha büyük önem vermekle beraber, kendi yasal çıkarlarını korumaya da öncelik tanıyacak

++++

Dört ayrı insan aracı uzaya gidiyor

Çin Ulusal Uzay Kurumu Müdür Yardımcısı Wu Yanhua, iki yıl içinde uzaya, bir uzay istasyonu kurulmasına yönelik üstünde çalıştıkları projede uzaya içinde insan bulunacak dört adet uzay gemisi göndermeyi tasarladıklarını açıkladı. Wu Yanhua, Beijing’de Chang’e-5 Ay görevine ilişkin açıklamalar yapmak üzere düzenlenen basın toplantısında, Çin’in insanlı uzay programının 2021 ve 2022 yıllarında çok yoğun olacağı açıklandı.

Wu’nun belirttiğine göre, önümüzdeki iki yıl içinde, bir uzay istasyonu/üssü inşasına yönelik toplam 11 görevin gerçekleştirilmesi öngörülüyor. Bunlar arasında, uzay üssü modülünün inşasına gelecek yılın ilk yarısında başlanması, iki laboratuvar kapsülünün, ayrıca dört adet insan taşıyan ve dört adet de yük taşıyan uzay gemisinin uzaya gönderilmesi planlanıyor.,

Çin uzay istasyonunuy kurulduktan sonra, yörünge üzerinde çok sayıda bilimsel deneyin gerçekleştirmeyi planlanıyor.   İnsanlı Uzay Görevleri Ajansı, Çin’in insanlı uzay programının, 18 kişilik yeni bir yedek astronot grubunun seçimiyle, insanlı görevin son hazırlık aşamasına girmiş bulunduğunu ekim ayında duyurmuştu.

Navigasyon ve uydu sektörü 52 milyar dolar oldu

Öteyandan teknoloji alanında çok ciddi yatırımlar yapmaya devam eden ülke bu konudaki yatırımlarının da meyvelerini almaya devam ediyor. 2019 yılında navigasyon ve uydu ile konumlandırma sektörü, 52,8 milyar dolarlık değer üretmiş. BeiDou uydu ile navigasyon sisteminin (BDS) inşasına ve geliştirilmesine yönelik Çin Uydu İle Navigasyon Bürosu tarafından yayımlanan rapora göre, sektörün üretim değerinin 2020 yılında 400 milyar yuana ulaşmasını öngörüldü.

Ülke son 10 yıllık dönem içinde navigasyon ve uydu ile konumlandırma sektörünün toplam üretiminin her yıl ortalama yüzde 20 oranında artış göstermesine tanık oldu. Navigasyon ve uydu ile konumlandırma endüstrisinin, komple bir endüstriyel zincir haline geldi. Son olarak da 31 Temmuz’da BDS-3 sistemini dünyanın kullanımına sundu.

BDS-3 sistemi; konumlandırma, navigasyon ve senkronizasyon hizmetlerinin yanı sıra değişik türden katma değerli hizmetler de sunabiliyor. Bu hizmetler arasında dünya çapında arama ve kurtarma çabalarına katkı, kısa mesajlar aracılığıyla iletişim ve hassas konumlandırma yer alıyor. Rapora göre BDS; ulaşım, kamu güvenliği, afet durumunda acil yardım, tarım, ormancılık ve kentsel planlama/yönetim gibi sektörlerde şimdiye değin eksiksiz hizmetler sağlıyor.

+++++++

5G teknolojisinde rekor büyüme

Teknolojiye yönelik bir diğer haberimizde 5G teknolojisine yönelik. Endüstri ve Enformasyon Teknolojisi Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre Çin, yeni altyapı tesislerinin geliştirdikten sonra 2020 yılı içinde yaklaşık 580 bin adet 5G baz istasyonu inşa etti. İlgili bakanlığın sözcüsü Wen Ku, yaptığı basın toplantısında, vilayet düzeyindeki tüm kentlerin bundan böyle 5G şebekesi kapsamında olduğunu bildirdi. 

Sözcü, 5G şebekesinin geliştirilmesi sürecine ivme kazandırıldığını, şebekenin geliştirilmesiyle birlikte bir dizi farklı 5G uygulamasının da teşvik edildiğini sözlerine ekledi.

2020 yılında  piyasaya sürülen 5G cep telefonu sayısı 144 milyonun üstüne çıktı.  Şu anda Çin’de 5G teknolojisine uyumlu 199 yeni model bulunuyor. Bu arada üretim, enerji ve ulaştırma gibi alanlarda 5G uygulamalarını teşvik etmeyi de sürdürecek. Yani Çin 5G konusunda çok iddialı ve bu teknolojide dünyaya göre daha önce olmak adına daha büyük adımlar atıyor. 5G gelecekte herkesin hayatına girecek, bu teknolojinin geliştirilmesinde ise erken kalkan yol almış olacak, şu an için Çin 5G konusunda erken yol alarak dünyaya bu konuda meydan okuyacak gibi gözüküyor.

++++++++

Peru Devlet Başkanından Çin aşısına destek açıklaması

Dünyada Covid-19 alılarının rekabeti devam ediyor. Türkiye, Brezilya ile beraber Çin Aşısına en büyük yatırımı yapan ülke oldu. Bu aşıya inananların ve aşıyı satın alanların sayısındaki artışda devam ediyor. Son olarak Peru devlet başkanı da açıklama yaparak bu aşıya güvendiğini söyledi.

Peru Devlet Başkanı Francisco Sagasti, Sinopharm şirketinin geliştirdiği inaktif aşının güvenli olduğunu ve aşı gerekmesi durumunda bu aşıyı kullanacağını belirtti. Francisco Sagasti, Peru’nun satın aldığı Sinopharm tarafından geliştirilen aşının geleneksel bir aşı türü olduğunu dile getirdi. Aşının tamamen güvenilir olduğunu kaydeden Segasti, hükümetin vatandaşlara aşının güvenilirliğini ve aşılamanın gerekliliğini anlatacağını vurguladı.

Segasti, Peru’nun inaktif aşı alımı için Çinli Sinopharm şirketiyle anlaşmaya vardığını ve ilk 1 milyon doz aşının Ocak sonuna kadar Peru’ya ulaşmasının beklendiğini açıkladı. Segasti, Sinopharm aşısının Peru’da yürütülen üçüncü faz klinik çalışmalarının sonuçlarının aşının etkinliğini gösterdiğini ifade etti.

Peru Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, ülkedeki ortalama vaka sayısı 2 bin civarında. Toplam vaka sayısı 1 milyonu geçti, salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı ise 38 binin üstünde.

Çin’de aşılar ücretsiz 

Dünya Çin aşısını tartışırken Çin hükümeti ülkede Covid-19 aşılarının ücretsiz yapılacağını açıkladı. Ulusal Sağlık Komisyonu yetkilisi Zheng Zhongwei, aşıların üretimi ve nakliyesinin maliyetleri olsa da hükümetin aşıları ücretsiz olarak sağlayabileceğini söyledi.

Zheng, Beijing’de düzenlediği basın toplantısında, “Halkımızın aşı için tek bir kuruş ödemesine gerek yok” dedi. Çin, aralık ayı sonunda aşının kullanımını onaylamıştı. Acil kullanım programı aracılığıyla sağlık çalışanları da dahil olmak üzere yüksek enfeksiyon riski taşıyan sınırlı grupların aşıları yapılmıştı. Çin’de şu ana kadar 90 milyon kişi Covid-19 aşısı oldu.

++++++

Covid-19 aşısında tekelleşme mi var?

Bir yılını dolduran Covid-19 salgınında dünya genelindeki vaka sayısı 86 milyonu, toplam vefat sayısı ise 1 milyon 850 bini aştı. Asya Kalkınma Bankası’nın verilerine göre, salgının dünyaya getireceği ekonomik kayıp 5,8 ila 8,8 trilyon dolar arasında değişecek. Dünya üzerindeki genç nüfusun altıda biri salgın nedeniyle iş bulamazken, koronavirüs kaynaklı ekonomik buhran 500 milyon kişinin yoksullaşmasına yol açacak. Bu pandeminin tüm dünyaya nasıl da olumsuz etki ettiğinin somut göstergesi.

Tüm dünyayı derinden sarsan salgın ülkeler arasında sıkı işbirlikleri örnekleri de doğurdu. Bu ülkelerden ikisi de Çin ve Türkiye. Her iki ülkenin karşılıklı destekleri dünyanın ilgisini çekti. Türkiye, salgınla mücadelede büyük zorluk yaşayan Çin’e ilk yardım eden ülkelerden biri oldu. Türkiye, Wuhan kentine 31 Ocak ve 1 Şubat günlerinde gönderdiği iki uçakla 2 bin adet koruyucu kıyafet ve 93 bin 500 adet maske ulaştırdı.

Çin’de salgın, alınan sıkı tedbirler ve yapılan büyük fedakârlıklar sonrasında kontrol altına alındı. Ancak, bu virüs dünya geneline yayılarak salgına dönüştü. Türkiye de salgının etkisinden kaçamadı. Bu süreçte, Çin hükümeti ile Türkiye’deki Çinli şirket ve kuruluşlar ülkeye solunum cihazı, koruyucu giysi ve maske gibi malzemeler sağladı. Diğer yandan, Türkiye Sağlık Bakanlığı’na bağlı Bilim Kurulu üyeleri ile Çinli sağlık uzmanları koronavirüs hastalarının tedavisi, ilgili ilaçların kullanılması ve karantina önlemlerinin alınması gibi konularda fikir alışverişinde bulundu.

Aşı konusunda yoğun iş birliği

Halihazırda Çinli şirketlerin geliştirdiği aşıların 3. aşama klinik deneyleri Türkiye’nin de aralarında bulunduğu farklı ülkelerde devam ediyor. Şu an, Hacettepe, Kocaeli ve İstanbul üniversiteleri ile Ankara Şehir Hastanesi dâhil farklı kuruluşlarda, Çin menşeli aşıların testleri gerçekleştiriliyor. Türk gönüllülerin katkıları sayesinde Covid-19 aşısı bir an önce piyasaya da sunulması bekleniyor.

Çin menşeli aşıların güvenliği ve etkinliği, Türkiye Sağlık Bakanlığı ve Türk sağlık uzmanları tarafından kabul edildi.  Türkiye Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, kısa süre önce yaptığı açıklamada, iki ülke arasında imzalanan anlaşma doğrultusunda, Türkiye’nin Çinli SinoVac şirketinden 50 milyon doz aşı alacağını ifade etti. SinoVac aşılarının 3 milyon dozluk ilk bölümü 30 Aralık itibarıyla başkent Ankara’ya ulaştı. Kalan bölümün mart ayına kadar Türkiye’ye gönderilmesi planlanıyor.

Aşı stoku mu yapılıyor?

Salgınla mücadelede işbirliğini güçlendiren Çin ve Türkiye, diğer ülkelerinde odağına takıldı. Bu konuda gerek iç basında gerekse dış basında homurdanmalarda oldu.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamada, “COVID-19 salgınının bir an önce yok edilmesi ve küresel ekonominin bir an önce canlandırılması için tüm ülkelerde aşılama gerçekleştirilmesi gerekiyor. Özellikle enfeksiyon riski yüksek olan kişilere aşı yapılması gerekiyor. Yalnız bir ülkede aşılama uygulanması yeterli değil” ifadeleri kullanarak aşının ne kadar önemli olduğuna vurgu yaptı. DSÖ’nun bu açıklaması aşı üretiminde tekelleşmek ve aşı stoklamak isteyen Batılı ülkelerin bu girişimlerinin, uluslararası toplumun salgınla mücadeledeki işbirliğine zarar vereceği gibi, insanlığın salgının üstesinden gelmesinin gecikmesine yol açacağı konusunu da gündeme getirdi. 

Şu an aşı konusunda çok sayıda spekülasyon var. Bazı ülkelerin aşı stoku yaparak bu konuda bir tekel olmaya çalıştıkları da iddia ediliyor. Geçenler Dünya Sağlık Örgütü bu konuda ciddi bir açıklama yaparak aşıların adaletsiz bir biçimde dağıtıldığına vurgu yaparak, yoksul ülkelerin aşı tedariki konusunda geride kaldıklarını ifade ederek adeta isyan etti. Maalesef savaş, salgın ve benzeri felaketlerde her zaman stokçular ortaya çıkar. Bu stokçular insanların canları pahasına rant sağlamaya çalışır. Bu aşı olayında iş buna dönecek mi bilemeyiz ama gidişat bu yönde. Bunun içinde Çin ve DSÖ bu konuda sürekli dünyayı uyarıyor.