Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Lütfi Elvan’ın, Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı’na Naci Ağbal’ın atanmasından bu yana oldukça sağlam sayılabilecek hamleler birbirini izliyor. Murat Uysal’ın da hakkını yememek lâzım. Bugün elde edilen normalleşmede kolay ilerleniyorsa, TCMB eski başkanının zor dönemde yaptığı müdahaleler kesinlikle göz ardı edilemez.

Dünkü yazımda Eylül’den bu yana yapılan hamleleri özetlemiştim… Eylül ve Kasım aylarında politika faizinde toplamda 675 baz puanlık artışlar… Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) ayarlamaları… Bankalar arası para piyasasında borç alabilme limitlerinin sıfırlanması… Banka aktif rasyosunda dönemsel değişimler… Hazine’nin Temmuz 2018’den bu yana ilk kez gerçekleştirdiği 10 yıl vadeli tahvil ihracında 1,5 milyar liralık net satış gerçekleştirmesi… Yurt içi ve özellikle yurt dışı swap işlemlerinde yapılan düzenlemeler… Ve bundan sonra gelecek operasyonlar…

Hepsinin ekonomide normalleşmeyi hızlandırıcı regülasyonlar olarak algılanması gerektiğini ifade ediyorum.

***

Filmi biraz geriye saralım… Pandeminin yoğun hissedildiği Mayıs ayında ekonomik olumsuzluklara karşı kalkan oluşturmak amacıyla TCMB tarafından döviz karşılığı Türk Lirası swap ihaleleri limiti yüzde 40’tan yüzde 50’ye yükseltmişti.

TCMB’nin yeni başkanı Naci Ağbal dozu biraz daha artırarak swap ihalesi limitini yüzde 50’den yüzde 60’a çıkardı.

İyi de swap ihalelerinde yapılan son düzenlemeyle ne yapılmak isteniyor?

Anlatıverelim…

Öncelikle swapın bir menkul takası, değişimi olduğu malûmunuz…

Merkez Bankası (TCMB) döviz karşılığı Türk Lirası swap ihalesi limitini 10 puan daha yükselterek bankaların kendisiyle daha fazla swap yapmasının önünü açıyor. Tabii ki ilk hedef TCMB’nin döviz rezervlerini artırmak.

“TCMB’nin döviz rezervleri eksiye düştü” diye def çalıp oynayanlar ve piyasalarda TL’nin değerine laf atanlara karşı yeni guvernör Ağbal’ın aldığı en ciddi tedbir şimdilik bu… Yenileri de ardından gelebilir!

***

Hatırlanacağı üzere 20 Kasım’da sadeleşme uygulaması kapsamında TCMB haftalık swap işlemlerinde TL faizi yüzde 13,25’ten yüzde 15’e yükseltilmişti.

Bu gelişmeden bir hafta önce de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) swap limitlerini artırmış, buna göre söz konusu işlem tutarları toplamının, bankaların en son hesaplanan yasal özkaynaklarına oranı olarak belirlenen sınırlamanın vadesine 7 gün kalan işlemler için yüzde 2 yerine yüzde 5, vadesine 30 gün kalan işlemler için yüzde 5 yerine yüzde 10, vadesine 1 yıl kalan işlemler için yüzde 20 yerine yüzde 30 olarak yeniden belirlenmesine karar verilmişti.

İlk bakışta döviz rezervi kaybı gibi görünen bu BDDK hamlesinin aslında carry trade avantajına giden bir yol olduğu apaçık ortada. Düşük gelir getiren para biriminden borçlanıp yüksek gelir getiren para birimine geçmek olarak bilinen carry trade öyle hafife alınmasın. Bugün carry trade’de küresel pazarın büyüklüğü 1,5 trilyon dolar. Dolayısıyla BDDK hamlesi portföy yatırımlarına “gel beri” çağrısı yapıyor. Zirâ yurt dışındaki faizler Türkiye’de haftalık swap işlemlerinde uygulanan faizlerden daha düşük seviyede.

Bence TCMB’nin banka aktif rasyosunu yılsonu yürürlüğe girmek üzere kaldırması da, yurt dışı swaplardan kaynaklanacak “döviz olumsuzluğunun önlemi” şeklinde değerlendirilmeli.

***

Gelelim döviz piyasası ve TL’nin seyrine…

TCMB’nin yaklaşık 10 yıldır askıda bıraktığı döviz alım ihalelerinin gündeme gelmesiyle “Kuru oldukça hareketli günler bekliyor” desek yanlış söylemiş olmayız. Eurobond satışlarıyla birlikte daha bugünden “Piyasa şenlenecek” diyebiliyoruz.

İşte bu kertede döviz rezervlerini artıran TCMB’nin eli; enflasyonu düşürme, fiyat istikrarını sağlama konusunda daha güçlü hale geliyor. TL varlıklarına yönelik artan ilgi sebebiyle Türk Lirası’nın bir yandan değerlenirken diğer yandan enflasyon üzerinde ciddi bir baskı aracı haline geleceği gözleniyor.

Swap hamlesiyle başlayan süreç; TCMB’nin döviz rezervlerini artırarak elini güçlendirecek. Enflasyona döviz baskısı kurulacak, faizler aşağı çekilecek… Kurun düzensiz hareketleri önlenecek ve TL’ye istikrar kazandırılacak… Olay bu!

Evet, dolar/TL ve euro/TL’de düşüşler sürüyor. Türk Lirası değer kazanıyor… Bu durum atılan adımların doğruluğunu gösteriyor. Normalleşme ve fiyat istikrarının sürdürülebilirliği için yeni bir hamle de zorunlu karşılıklarda olacak herhalde…