Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, TLREF enstrümanının kamuoyuna duyurulmasından sonra önemli bir açıklama yaptı. Uysal açıklamasında enflasyon görünümünde iyileşmenin sürdüğüne dikkat çekti ve parasal sıkılık düzeyinin enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde belirleneceğini söyledi. Uysal’ın parasal sıkılıktan bahsederken bankanın para bulma yollarından biri olan parasal sıkılaştırmanın ölçüsünü vermesi de fotoğrafın diğer güzel yönü.

Evet, Merkez Bankası enflasyon düşüşünün sürekliliğini sağlayacak şekilde parasal sıkılığı izleyerek fiyat istikrarında elindeki enstrümanlarla birlikte bankaların yeni ürünler çıkarmasını teşvik edecek. Bugünün piyasa gündemi bu!

Peki Merkez Bankası parayı bulabilecek mi? Neden bulamasın… TL’nin şu anda uluslar arası konjonktürde söz konusu uygulamayı rahatlıkla kaldıracak gücü mevcut.

Binaenaleyh Merkez Bankası para bulma görevini sadece kendi üzerinde tutmadı, diğer bankalara da bir ödev olarak yükledi. Nitekim bu konuda ilk adımı Ziraat Bankası attı. Ardından Alternatif Bank da TLREF enstrümanını kullanan ilk özel banka oldu.

***

Zihinlerde dolaşan diğer soru ise, ekonomi parasal sıkılaştırmayı taşıyabilecek güçte mi? Bana sorarsanız evet… Bir kere enflasyon görünümünde iyileşme sürüyor… Büyümeye yönelik iç talepte de genel manada aman aman önemli bir daralma gözlenmiyor. Bu toplum harcıyor ve ihtiyaçlarından fazla kısmayı sevmiyor. Bir tatil olayında bile bunu rahatlıkla gördük.

Diğer taraftan Merkez Bankası’nın enflasyondaki düşüşün planlanan doğrultuda yürütülmesi için para politikasında temkinli durması parasal sıkılaştırmanın piyasadaki etkilerini hafifleten önemli bir gelişme. Bütün araçlarıyla parasal sıkılığı denetimde tutan bir Merkez Bankası’nın para bulmada iyi ve sağlam bir ortam oluşturduğu hatta TLREF ile para sıkılığını bir adım öteye taşıyarak parasal genişlemeye destek verdiği dikkatlerden kaçmıyor.

Dünkü yazımda da uzun uzun bahsettim… Parasal genişlemeyi destekleyecek TLREF’in omurgası kur ve faiz riskini en iyi şekilde yönetmek üzerine oturtulmuş. TLREF’e dayalı swap işlemleri yaygınlaştıkça faiz riskini yönetmek için bankacılık sisteminin döviz kullanmasına ve bu kaynağı yurt dışına teminat olarak göndermesine gerek kalmayacak. Yani döviz yurt içinde kalacak ve önemli bir bölüm ekonominin gerekleri için hazır tutulacak.

***

Uygulama döviz ve faizde istikrar sağlayacak elbette ama döviz fiyatlarını aşağı yönlü baskılayacağı için ihracatçı ve döviz yatırımcısının biraz kaybı söz konusu olabilecek. Yatırımcı zaten elindekini kaybettikçe farklı yatırım araçları arayacak. İhracatçı ise dövizini finansman yoluyla koruma altına almayacak, ihracatın finansmanında kullanacak. Böylece Eximbank’ın da yükünü hafifletecek.

Kredi kullanımının hızlandığı, hatta rakam vereyim söz konusu krediyi karşılayacak döviz ihtiyacının 30 milyar doları aştığı dönemlerde yüksek maliyetlere rağmen kredi finansmanını tedarik etmek için bankaların çekmediği sıkıntı kalmıyordu. Hatta kredi hacimlerini büyütmek için kredileri geri çağırmaya varan acımasız hallere bürünüyorlardı… Bu sıkıntı da reel sektöre yansıyordu.   

Tabii iş burada kalmıyordu… Devasa döviz yekunları sırf bankalar kredi versin diye elimizden çıkıyor, ondan sonra cari açık yaygarası yapanların kurdukları ağlarda piyasa spekülatörlerine yem oluyorduk. Şimdi buraya da bir duvar kuruldu, dolarizasyona da bariyer çekildi… Böylece piyasa cambazları tık nefes olacak.

Sıkı para uygulamaları belki sermaye kaynağı ama piyasayı boğması ve nakit sıkıntısına sebep vermesi açısından pek istenen bir politika aracı değil. İşte sıkı para politika çerçevesinde bankaların uzun vadeli düşük faizli TL finansmanı sağlamak için artık yeni bir enstrümanları var. Hem de finansman için döviz kullanmak zorunda da kalmayacaklar. Ellerinde sanayiyi, tarımı, hizmetleri, teknolojiyi ve diğer sektörleri desteklemek için ciddi bir kredi stoku oluşacak.

***

Dolayısıyla TLREF’e dayalı swap işlemleri yaygınlaştıkça faiz ve kur riskini yönetmek çok daha kolaylaşacak. Yurt dışı kaynağa büyük oranda ihtiyaç kalmayacak. Bankalar verdikleri kredinin faiz artışlarından korunmak için yabancı bankalara verdikleri döviz teminatı uygulaması ortadan kalkacak. Dövizler kasalarında kalacak. Ayrıca TLREF ile şirketlere yabancı para yerine uzun vadeli TL kredisi kullandırma imkanı yükselecek ve reel kesimin kur riski de giderek azalacak.

Aslında bunun diğer adı; piyasada derinliğin sağlanması ve şoklara karşı ekonominin ve finans yapısının güçlendirilmesi. Bundan sonra aynı minval üzeri yeni yeni enstrümanlar geliştirilecek.

Temennimiz ve görmek istediğimiz; gelecek dönemde sadece faiz getirisi üzerine değil, reel sektörde ortaklıkların cazip hale getirilerek büyümenin ve zenginleşmenin hayata geçirilmesi…