Teşvik işini; sivil toplum kuruluşları, iş dünyasının temsilcileri ve hükümet yetkilileri yeniden ele alıp rantabıl yani katma değerli hale getirmek için bir şeyler yapmalı, diyorum. Biraz etrafı dolaştığınızda teşviklerin tam anlamıyla yerine ulaşmadığı konusunda dedikodudan çok iddiaya ve bazı gerçeklere tanık olduğunuzu görebiliyorsunuz.

Sanayiden önce tarımda uygulanan teşvik sistemini fazlaca eleştiren var. Özellikle üreticiler yürürlükte olan teşvik sisteminin yanlışlığından bahsediyor.

Üretici diyor ki: “Devlet çiftçiyi teşvik ederken para değil, üreticinin ihtiyacı olan hammaddeyi tedarik etsin. Para üreticiyi teşvik etmiyor. Alınan fonların başka yerlerde harcanma ihtimali yüksek…”

***

Teşvik niçin veriliyor?.. Üretim hem de katma değerli üretim artsın diye veriliyor… Peki teşvikler yerine ulaştıktan sonra üretim artıyor mu, derde derman oluyor mu… Çoğu zaman hayır!

Dolayısıyla devlet teşvik için kolları sıvamışsa, önce teşvik vereceği alanları sıkı bir denetimden geçirmesi gerekmez mi? Teşvik verilirken; Tarım, Enerji, Ticaret, Sanayi ve teşviklerle ilgili tüm devlet birimlerinde çalışanlar arazilerde araştırma yapmak zorunda olduğunu bilmezler mi?

Mesela, tarımda teşvik edilecek çiftçinin sorunları yerinde tespit edilmeli, para ve mazot dışında gübre, ilaç gibi kullanabileceği her ürün kendisine fiziken tedarik edilmeli… Çiftçiye gerçek manada lazım olacak makine ve teçhizata gelince, orada biraz durmak oldukça elzem. Üreticinin ve çiftçinin elinde bulunan birçok alet ve araçta bugün ciddi bir enflasyon var… Yani işe yaramaz araç, gereç oldukça fazla… İşte teşvik ederken, teşvik alanın evvel ve ahirini de iyi bilmek icap ediyor.

***

Uluslararası yatırımcı dahi bu kadar küresel risklere rağmen Türkiye’ye yatırım ilgisini devam ettiriyorsa ve Türkiye’den çok şey bekliyorsa bizim yerimizde durmamız hata. Dolayısıyla hâlâ sektörleri harekete geçirecek teşvik konusunu tam manasıyla anlayamamış ve düzenleyememişsek gerçekten hüzün duymak lazım.  

Bizi şu anda en çok bunaltan şey reel sektörün borcu. Boynumuzdaki bu halka sebebiyle gerekli yatırımları yapamıyoruz. Devlet ise teşvikleriyle yatırım ortamını canlandırmak için sektörlere para döküyor. Borç meselesini halledip, dünyadaki jeopolitik ortam lehimize döndükçe inanın doğrudan yabancı yatırım akışı daha da artacak. Çiftçimize, üreticimize ulaşacak yerinde teşviklerle ülkemiz çağ atlayacak.

Öncelikle teşviklerin sektörlerde tam anlamıyla yerine bulması ve ekonominin normale girmesi şart. Çeri çöpü halının altına süpürmeyip evimizi düzenlersek inanın doğrudan yatırımların en fazla akın ettiği, sermaye alan değil, sermayeye yön veren bir ülke olacağız… Ama teşviklerin mutlaka yerine, ihtiyaç sahibine, yatırımcıya ve girişimciye ulaşması gerekiyor.

***

İstanbul Sanayi Odası’nı (İSO) teşvik sistemine el atan ilk cesur kurum olması açısından takdir ve tebrik ediyoruz. İSO görevini bihakkın yapmak üzere 3’er aylık periyotlarla yayımlamak üzere bir yatırım teşvik bülteni çıkaracak. İlk sayıyı da önümüzdeki Eylül ayında görebileceğiz.

Bültendeki hedef; Ar-Ge muhtevası yüksek, katma değer üreten yerli ve yabancı yatırımları özendirmek, istihdam ve ihracata katkı sağlamak… Bülten ile yatırım teşvik belgeleri detaylı analiz edilerek imalat sektörü, finans, inşaat, hizmet ve kamu sektörü bilgilendirilecek. Hatta bültende teşvik belgelerinin adedi, tutarı, sektörel dağılımı, istihdamı, iller bazında verilen teşviklerin karşılaştırılması dahi yer alacak.

Teşvik bülteninin birçok sektörün önünü açacağını belirten İSO Başkanımız Erdal Bahçıvan’ın şu cümlesinin mutlaka iyi anlaşılması gerekiyor… Başkan şöyle diyor:

“Yatırım Teşvik Bültenimiz, yatırımcı firmalar için sektörel eğilimleri izleyebilme, imalat sektörü için makine ve teçhizat yatırımı ile girdi ihtiyaçlarını görerek yeni iş fırsatları elde edebilme, finans kesimi için doğru kredi imkanları sunabilme ve kamu kesimi için mevcut teşviklerin performansını izleyebilme ve ihtiyaçlara uygun yeni teşvik unsurları oluşturabilme gibi alanlarda pek çok yarar sağlayacak…”

İSO Başkanımız Erdal Bahçıvan’ı sektörlere verdiği yüksek hizmetten dolayı kutluyoruz. Bültende tarım/sanayi kurgusunda tarıma yönelik teşviklerin de yer alacağını umuyoruz.

Teşvikler, her şeyden önce teşvikçiyi ülkenin geleceğine teşvik etmeli, demek istiyorum.