Master ve doktoram kamu yönetimi alanında. Hocalığım kamu yönetimini de içine alan İdare Hukuku.

Yaklaşık 30 yıl kamu görevlisi olarak çalıştım. Hem üniversitede hem de çeşitli projelerde pek çok kamu kurumunda.

Kamuda çalışmaya başladıktan sonra mesai saatinin yarısı, var olan işleri bitirmeye yeterdi, kalan zamanda "pazarda limon mu satayım" diye düşünürdüm. Kamuda çalışanların yarısının durumu böyleydi. Ayrıca zekâ seviyesi sebebiyle ya da torpilli olduğu için hiçbir iş yapmayan personelin işlerini de biz yaptığımız halde durum böyleydi.

Şimdi de işlerim nedeniyle kamu kurumlarına sık sık gidiyorum ve pek çok kamu görevlisinin mesaisinin yarısının sohbet ve başta bakan, genel müdür, müdür ve diğerlerini beklemekle geçtiğini görüyorum.

Evet, son on yılda numara alma, bilgisayar, danışma birimleriyle işin karşılama kısmında iyi şeyler yapıldı. Ancak memurun önüne bir bilgisayar koyunca, hizmeti çağdaş ve verimli hale getirdiğini zannediyor kamu kurumlarını yönetenler. Bankoların arkası ve kapalı odalarda oturan kamu görevlileri maalesef çok verimsiz ve iş yapmaya isteksiz. Eskiden seçimler sonrası endişeli dönemlerde bu isteksizliği görürdük ama şimdi her zamanki hâller. 

Devlette karmaşık bir işiniz olup, üst düzey bürokrasiye eğer siyasiler veya bir ahbap vasıtasıyla gitmemişseniz sonuç sıfır. 

Devlet dairelerinde sadece öncelikli işler yapılıyor. Ya siyasi birinin istediği iş veya yumurtası kapıya dayanmış işler yapılıyor. İstanbul'daki birimden bir bakanlığa soru soruyorsunuz, cevap en kısa iki ay. Basit bir görüş, niyet iş yapmak ise üç günde cevaplanır en fazla, koyarsın e-maile cevabı iş biter.

Gelecekteki hizmet gelişimine yönelik strateji toplantıları, işten kaytarmayın yolu olmuş. Devlet dairelerinde vatandaşın sorununu çözme amaçlı bir yaklaşım yok. Siyasiler veya eş dost aracılığıyla gitmişsen mevzuatı zorluyorsun. Ama genelde cevap normal vatandaşa "olmaz" biraz kibarsa memur kardeşim "mümkün değil" oluyor.

Bu sistemi değiştirmek elbette kolay.Üstelik ilave para da gerektirmiyor.

Zaten yapay zekâve yazılımlar memurların yaptığı işin yarısını yapıyor günümüzde. Bir tuşa basıyorsun ilgili belge cep telefonunda. Bu yüzden e-devlet sistemini geliştirip, belge düzenini bir yıl içinde yapay zekâya yüklersin. Tüm belge verme, bilgi işleme hizmetlerinin yanı sıra pek çok idari karar artık otomatik olarak alınır. Bekleme yok.

Verimlilik için ilk iş kamu görevlilerini işin içine karıştırmadan, özel sektördeki en büyük dört insan kaynakları şirketlerini birleştirip altı ay içinde verimlilik ilkeleri belirleyeceksin. Yapılan her iş puanlanacak, çözülen her soruna ikramiye verilecek. Bu arada yapay zekâyı devreye aldığından fiili insan gücü boşa çıkacağından sonraki yapılacak iş, her iki memurdan daha az çalışanını çıkarıp, memur sayısını yarıya düşürüp, maaşını ikiye katlayacaksın. Sonra kalan memurlar arasında eleme yapıp, verimsiz olanları da çıkaracaksın. Sonrasında ikiye katlanmış maaşa yarı oranında artış yapacaksın ve böylece kalan memurlar artık iyi şartlarda maaş alacak ve aslanlar gibi işine yapışacak. Bütçedeki personel maaşı da aynı kalacak. 

Bu arada rüşvet, eş dost kayırması veya siyasi kayırma yapanları kurum içi komisyonda yargılayıp işten ayıracaksın.

657 sayılı Kanun ile getirilen devlet memurunun işten atılmama güvencesini ortadan kaldıracaksın. Öyle mahkeme kararıyla geri dönmek yok. Verimsiz olanını, vatandaşa zorluk çıkaranı, işinde aksayanı iş hukuku kurallarına göre hemen işten çıkaracaksın. Yeni işe alma sürecinde de torpil yok kesinlikle.Yeni personeli de yeni işe alma ölçülerine göre lâyık olanlar arasından alacaksın.

Sonuçta ne kalacak geriye; işlerine severek girmiş olan veya eskilerden elenip işini verimli yapan, ayda en düşük 10 bin TL maaş alan kişiler. Artık benim memurum açlık sınırında olmayıp, iyi bir maaş aldığından merhum cumhurbaşkanı Özal'ın söylediği "benim memurum işini bilir" lafı tarihe karışacak. Ayrıca memur önüne gelen vatandaşa işin olmayacağını söylemeyecek, "Öyle değil ama şöyle yaparız, işini yapacağım merak etme" diyecek.

Memurlar yükselip idari görevlere gelince veya müdür daire başkanı gibi görevler için yeni personel alımında benzer pozisyonlar için özel sektörün uyguladığı ücret sistemini uygulayacağız. Böylece üst yöneticiler bir dönem kamu için çalışabilecek. Özel sektörle kamu arasında üst yönetici geçişi olduğunda artık bürokrat özel sektör önceliklerini bilerek verimlilik ilkeleri doğrultusunda görev yapacak.

Bu arada senin benim gibi evladını ahlaki değerler sistemine göre yetiştiren kişiler de iyi üniversitelerde okuttuğu, zeki, becerikli, dünyada seyahat eden çocuklarını devlet memuru olmaya, kamu görevlerinde çalışmaya yönlendirecek. Kamu olarak, geliri ve itibarı iyi olduğu için artık en iyi üniversitelere girebilen zeki ve yetenekli mezunları da işe alabileceğiz. 

Kamu kurumlarının mekanlarını değiştirip, çalışan mutluluğunu esas alan Google gibi şirketlerin mekanları gibi tasarlayacağız.

Ek olarak, ilkokullara yolsuzluk aleyhine ve fedakârlığa dayalı değerler eğitimini koyarak, memurları evlatlarına denetlettireceğiz. Sigara eğitimini alan çocukların babalarına sigarayı bıraktırması gibi bir baskı oluşturacağız.

Evet dostlar, devlet memurları ve kamu yönetimi sistemini değiştirmek kolay. Üstelik bunu yapmak için para gerekli değil. Yapılacak olan hayırlısıyla niyet etmek. Haydi bir el verin...