Merkez Bankası ile kamu bankalarının işlevlerini geçen haftadan beri sütunlarımıza taşıdık ve bilinmedik birçok noktayı ortaya çıkardık. İşin olumlu ve olumsuz yönlerini paylaştık.

Ancak piyasa analistlerinin sık sık üzerinde durdukları dış riskler var. Isıtıp ısıtıp gündeme taşıyarak olmadık yerden duman çıkarıyorlar. Dolayısıyla gaz kaçaklarının önlenmesi için başta ABD ile ilişkiler, Avrupa Birliği (AB) Gümrük Birliği’nin yenilenmesi ve serbest ticaret anlaşmaları meselesinin netliğe kavuşması gerekiyor.

ABD ile öncelikle S-400’ler sorunu, Suriye ve Irak politikaları ile İran’a yönelik ambargo konusunda siyasî sıkıntılar yaşıyoruz. Söz konusu sorunlar ticarete de yansıyor.

***

ABD ile ilgili son ilişkileri bugün gazetemizin manşetine taşıdık. Olayı daha açmak, olayın perde arkasına girerek görünmeyenlere ışık tutmak istedik.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da görüşmesinden bu yana iki ülke arasında gerçekleştirilmesi hedeflenen 75 milyar dolarlık ticaret hacmi her ortamda konuşuluyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Trump ile aynı konu üzerinde mutabakat sağladıklarını ve hedefte ısrarcı olduklarını söylüyor. Olay sadece konuşulmuyor. İşin icra yönü de harekete geçiriliyor.

ABD/Çin ticaret görüşmelerinin neticeye ulaşamaması ve Çin’e olmadık baskılar yapılması aslında bir anda Türkiye’yi siyaseten ön plana çıkardı. Zannediyorum, Türkiye’nin Rusya/Çin/İran bloğunda yer almasını istemeyenler bizimle sıcak ilişkileri başlatıp “iyi ilişkiler politikası” kapsamını genişletme peşindeler. Huyundan mıdır, suyundan mıdır bilinmez ama iyi gelişmelerin yanında çatlak sesler de gelmiyor değil.

İşte ABD Hava Kuvvetleri Genel Sekreteri Heather Wilson’ın son açıklaması… ABD ile sıcak ilişkilerin başlatılmasına karar verildiği anda Wilson çıkıyor ileri geri sözler ediyor. Wilson önce “S-400’ü olan bir ülkeye F-35 vermeyiz” gibi burgulu bir cümle kuruyor. Ardından da “Türkiye S-400’lerden vazgeçebilir” diyerek politik bir girdap oluşturmaya çalışıyor.

***

Ancak Türkiye ABD ile ticaret hacmini 75 milyar dolara çıkarmanın hesaplarını yaparken elbette F-35’leri ve S-400’leri kapsam dışı bırakmıyor. Bu saatten sonra Türkiye’nin S-400’lerden vazgeçeceğini tahmin etmiyorum ve 75 milyar dolarlık ticaret hacminin de peşini bırakacağını sanmıyorum. Çünkü Türk siyaseti, ABD/Türkiye ticarî partnerliğinin ileri safhalara taşınmasından yana.

ABD’nin Türkiye’den yapılan çelik ithalatında vergileri yüzde 50’den yüzde 25’e indirmesini ve bazı Türk ürünlerinin ABD’ye gümrüksüz girişine imkân sağlayan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nden (GTS) çıkarmasını kötü haber olarak algılamak doğru olmaz.

Bilakis, çelik ithalatındaki gümrük vergisinin yarı yarıya aşağı çekilmesi ABD’nin 75 milyar dolarlık ticaret hacmine müspet yaklaşımını gösteriyor. Nitekim aynı değerlendirmeyi Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da yapıyor ve “ABD’nin son ticarî kararını olumlu buluyoruz. ABD ile ticaret hacmimizi artırmaya yönelik çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmeye devam ediyoruz” diyor.

***

“Peki GTS’ye ne diyeceksiniz? ABD burada Türkiye’nin önünü kesmiyor mu?” diye soranlara verilecek cevabım şu:

GTS ile Türkiye’nin kaybı yok gibi. Zaten olayı Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle de açıklıyor. Gülle, “GTS konusunun, geçtiğimiz aylarda Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump arasında konuşulan 75 milyar dolar hedefine olumsuz bir etkisi olacağını düşünmüyorum” ifadelerini kullanıyor.

Olayın asıl perde arkasının yorumuna gelirsem, diyeceklerim özetle şöyle:

ABD’nin Türkiye’ye yönelik son ticarî kararı bence tamamen piyasalara verilen sıcak mesajlara yönelik. Olaya bu çerçeveden bakmak gelişmeyi daha anlaşılır hâle getiriyor.

Öncelikle Türkiye tarafında S-400 konusunda bir esneme yok. Buna karşın ABD’nin Türkiye’ye yönelik son kararı, küresel piyasalarda yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisini daha artırır düşüncesindeyim. Trump son açıklamasıyla “75 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine yönelik” iradesini ortaya koydu ve Türkiye merkezli küresel piyasalara sıcak mesajlar verdi.

Trump’ın Amerikalı rahip Andrew Brunson meselesiyle Türkiye’ye karşı ithal alüminyum ve çeliğe uyguladığı gümrük vergisini iki katına çıkardığı kararla şimdiki Türkiye lehine gerçekleşen son kararını düşündüğümde Türkiye/ABD ilişkilerine dâir “Nereden nereye!..” demekten kendimi alamıyorum.