Yabancı yatırımcı ikinci el konut pazarına yöneldi
Türkiye'de gerçekleşen büyümenin en önemli etkenlerinden birisi olan inşaat ve dolayısıyla gayrimenkul sektöründe son dönemlerde talep beklentilerin altında ilerliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu Kasım 2022 verilerine göre satılan konut sayısı geçen yılın aynı dönemine göre son beş aydır azalıyor. Ülke genelinde konut satışları kasımda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 34,1 azaldı. Yabancılara konut satışı ise bir önceki yılın Ocak-Kasım dönemine göre yüzde 20,4 arttı. Kasım ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 5,2 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 616 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla bin 733 konut satışı ile İstanbul ve 567 konut satışı ile Mersin izledi.
Özellikle ekonomiye direkt katkı sağlayan ve inşaat firmalarını yeni konut projeleri geliştirmeye teşvik eden ilk el konut talebinde azalma yaşandı. Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 32,9 azalarak 37 bin 380 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 31,7 oldu. Diğer taraftan TUİK verilerine göre ülkemizde en çok konut üretilen İstanbul ilinde Kasım ayında gerçekleşen konut satışlarında ilk el konut satışı yüzde 13 lere geriledi. Bu durum özellikle yabancı yatırımcıların projelerden yeni konut satın almak yerine ikinci el konut tercih ettiklerini gösterdi. İstanbul dışında Yabancılar tarafından yoğun talep gören Antalya ve Mersin illerinde de ikinci el konut pazarının hareketlendiği gözlendi. Bu illerde konut fiyatları ve kiraları hızla artarken Rusya’dan ve Ukrayna’dan gelen emlakçıların bölgeye yerleştikleri ve kendi ülke vatandaşlarına hizmet vermeye başladıkları görüldü.
Yabancılar tarafından ikinci el konut pazarına ilginin artması ülkemizde yaşanan enflasyonist ortamda sektörde yükselen konut fiyatlarına ilave baskı yarattı. İkinci el piyasalardaki konut fiyatlarını yeni konut projeleri ile yarışır hale getirdi. Yeni konut fiyatları inşaat maliyetlerinin yükselmesine paralel artarken ikinci eldeki konut fiyatları ise yabancı talebi ile yükselişe geçti. Yabancı yatırımcının ikinci el konut satın alımında getirdiği dövizin ekonomiye direkt katkısı daha azken yeni konut projeleri geliştirmeye çalışan inşaat firmalarına azalan ilgi sektörü olumsuz yönde etkilemeye başladı. Yabancıların ülkemize yaptığı doğrudan yatırımlarda gayrimenkul sektörünün yeri her geçen gün artarken talebin ikinci el pazara kayması dengeleri değiştirdi. Diğer taraftan son aylarda yoğun talep gösteren Rusya vatandaşlarında geçici süre oturum izni almak için konut talebi arttığı görüldü. Yabancıların gayrimenkul sahibi olarak Türkiye'de oturma izni alabilmeleri için söz konusu gayrimenkul değerinin İstanbul gibi büyükşehirlerde en az 75 bin USD, Yalova gibi küçük şehirlerde ise 50 bin USD değerinde olması şartı özellikle Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle ülkelerini geçici süre ile uzaklaşan Rusya vatandaşlarının ikinci el konut pazarına yöneltti. T.C. vatandaşlık alt limitinin Haziran ayında 400 Bin USD ye çıkarılmasından sonra sadece oturum izni alabilmek için düşük bütçeli 2. El konut talebinin arttığı görüldü. Bu durum özellikle 2.el piyasalarda oluşan “yabancı müşteri talebini” fırsata çevirmek isteyen satıcılar tarafından konut fiyatlarının aşırı yükselmesine yol açtı.