Geride bıraktığımız 2020 yılında pandemiye rağmen 40 binin üzerinde konut satışı ile yabancıya satışta tarihin en yüksek yıllarından birisi olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin yabancıya sattığı konut adedi, Mütekabiliyet Yasasının çıkmasıyla birlikte hızla artarken, geçtiğimiz yıl bu alandan sağlanan gelir de 6,5 milyar doları geçti. Her ne kadar Türkiye konut pazarında toplam 1,5 milyonluk satışlar içindeki yabancı satış̧ payı yüzde 2,7 olsa da özellikle yabancıların yeni projelerden birinci el konut alımını tercih etmeleri nedeniyle geçtiğimiz yıl ilk konut satışları içindeki yabancı müşterilerin payı yüzde 10 olarak gerçekleşmiştir. Bu eğilimin devam etmesi durumunda yıllık gayrimenkul yatırımları için gelen döviz tutarının 6,8 Milyar dolardan önümüzdeki yıllarda 10 Milyar doların üzerine çıkması oldukça yüksek bir olasılık görülmektedir Yabancı yatırımcıların kur hareketlerine ve sağlanan teşviklere bağlı olarak taleplerinde ciddi bir artış̧ yaşanmıştır. Yabancı ilgisinin önümüzdeki dönemde de artarak devam edeceği beklenmektedir. Yabancı yatırımcıların sadece konut niteliği ve niceliğine değil aynı zamanda mülk edindikleri şehri ‘bir yaşam alanı’ olarak görmelerinin etkileri de dikkat çekmektedir. Bunun en tipik örneğini İstanbul’a yönelik olan yoğun ilgide görmekteyiz.

Türkiye gayrimenkul pazarını uluslararası platformda tanıtmak amacıyla kurulan Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER) tarafından geçtiğimiz hafta açıklanan saha araştırma sonuçlarına göre uluslararası gayrimenkul yatırımcılarının yüzde 90 gibi büyük çoğunluğunun inşaatı devam eden veya tamamlanmış olan yeni projelerden birinci el konut satın aldığı görüldü. Geçtiğimiz yıl iç piyasada ilk el konut satışlarının düşmesine rağmen yabancının ilgisinin markalı konut projelerine artarak devam etti. Bu tablo müteahhitlerin yeni projeler geliştirirken yabancı gayrimenkul yatırımcılarının beklentilerini de göz önünde bulundurmaları gerekliliğini ortaya koymaktadır. Yine aynı araştırmaya göre yabancıların  %45’inin yatırım amacıyla %30’unun kısa süreli tatil amacıyla konut satın aldığı belirlenmiştir. Gayrimenkul satın alan her dört kişiden birisinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına başvurduğu görüldü.

Uluslararası gayrimenkul yatırımcısının ekonomiye katkısı

Araştırmaya göre yabancıların gayrimenkul için ödedikleri ortalama tutar 150 bin dolar seviyelerinde iken Türkiye’de ihracat dışında döviz getirisinde potansiyeli en yüksek ürünlerinden birisinde gayrimenkul olduğu görülmektedir. Türkiye’den konut alan yabancılar eğitimden sağlığa, mobilyadan perakendeye, yeme-içmeden turizme kadar birçok farklı sektöre sağlayacağı faydalar ile geniş bir alana hitap etmektedir. Pandemi ile birlikte İçinde Türkiye’nin de bulunduğu gelişmekte olan piyasalar salgının yol açtığı "belirsizliğe" yüksek nakit (döviz) ihtiyacı, yetersiz döviz rezervleri, bütçe açıkları ve çoğunlukla özel sektörün yüksek döviz borçlarıyla yakalandı. Bu noktada turizm gelirlerinin de azaldığı bir süreçte, Türkiye için yabancıya gayrimenkul satışı ile döviz girdisine büyük katkı sağlanmaktadır.

Yabancıların konut yatırımlarının artışı, yurtiçinde düşen talebin ve daralan sektörün telafi edilmesi açısından büyük önem taşımakla birlikte, ülkeye doğrudan yabancı sermaye girişiyle ödemeler dengesine kaynak sağlaması açısından da önem arz etmektedir. Nitekim, 2011- 2020 arasında, toplamda 136.005 milyar dolar doğrudan sermaye girişinin, 42.836 dolarlık kısmı gayrimenkul alımları amacıyla gelmiştir. Bir yandan kurdaki yabancı satın alma gücü̈ artışı lehine değişimler, bir yandan da teşviklerle yabancılara yapılan satışların ekonomide hareket yarattığı ve olumlu yansımalarının alındığı da görülmektedir. Diğer taraftan Türkiye'nin cari açığını azaltarak yönetilebilir bir düzeye çekebilmesi için gayrimenkul sektör ününde katkıda bulunması amacıyla yabancıya gayrimenkul pazarlanmasında hükümet tarafından orta ve uzun vadeli yeni teşvik programları hazırlanması gerekmektedir. Yabancıya satışın döviz kazandırıcı hizmetler ticareti kapsamına alınması ve yabancıya konut pazarlayan şirketlere ihracatçılar gibi fuar, reklam, tanıtım ve pazarlama desteği verilmesi ile birlikte sektör daha hızlı büyüyecektir.