Doğrudan yatırımlar içerisinde yer alan uluslararası gayrimenkul piyasasında dünyada 400 milyar dolara ulaşan pazardan Türkiye’nin aldığı pay gün geçtikçe azalıyor. 2023 yılından itibaren yabancı yatırımcılara yapılan konut satışlarında büyük düşüş yaşandı. Uluslararası yatırımcıların 2022 yılında 6 milyar doların üzerine çıkan gayrimenkul yatırımları bu yıl yüzde 60 azalarak 2 milyar dolar seviyelerine kadar geriledi.  Uluslararası konut piyasasında mütekabiliyet yasası ile birlikte 2012 yılından itibaren son on yılda yabancıların Türkiye’den gerçekleştirildiği net gayrimenkul yatırımları 2,6 milyar dolar seviyesinden 2022 yılında 6,2 milyar dolar seviyesine kadar yükselmişti. Ancak uluslararası konut yatırımcılarının ülkemizde sığınmacı ve mülteci statüsünde bulunan yabancılar ile aynı kefeye konması, toplumda yabancılara karşı oluşan olumsuz önyargı, gayrimenkul edinimi ile ilgili bürokratik ve hukuksal kuralların sürekli değişmesi, ekonomik konjonktürde yaşanan sıkıntılar yatırımcıların ülkemizden uzaklaşmasına neden oldu.  

Türk vatandaşları dışarıya yöneldi

Türkiye’de son iki yıldır yabancı konut yatırımcılarının iştahının kaybolması, diğer taraftan hızla artan konut fiyatları nedeniyle yerli konut yatırımcılarının da yurtdışına yönelmesi ile birlikte  ilk defa  ülkemizden döviz çıkışının döviz girişinden daha fazla olma riski ortaya çıktı. TCMB tarafından açıklanan rakamlara göre; Türk vatandaşlarının yurtdışından gayrimenkul alımları Ekim 2024'te geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre yüzde 14.6 artış gösterdi. Türk vatandaşlarının 2024'ün ilk 10 ayında yurt dışında gayrimenkul edinimi için harcadıkları tutar 1.7 milyar dolara ulaştı. Bir taraftan uluslararası gayrimenkul piyasalarında yabancıların Türkiye'deki yatırımları azalırken, Türk vatandaşlarının yurt dışı yatırımları hızla artmaya başladı. Yükselen konut fiyatları, kira artış kısıtlamaları, yurtdışında döviz bazlı kira getirisi, vize muafiyeti ve serbest dolaşım imkanları yerli konut yatırımcılarının yurtdışından gayrimenkul alımlarını tarihi zirveye taşıdı.  Ülkemizde doğrudan yabancı yatırımlar içerisinde yabancıya gayrimenkul satışlarının payı sermayenin ve iç tasarruf birikimlerini yetersiz kaldığı son yıllarda cari açığı kapatan önemli bir kaynak oldu. Son on yılda uluslararası doğrudan yatırımlarda (UDY) yabancılara gayrimenkul satışı yoluyla 50 milyar doların üzerinde döviz girişi sağlandı. Türkiye’de cari açığın kapanmasında yabancı konut yatırımcılarından önemli bir döviz geliri sağlanırken, son yıllarda azalan ilgiyi tekrar arttırmak için yabancı yatırımcıların önündeki bürokratik engelleri kaldırarak teşvik ve tanıtım çalışmaları için hız verilmelidir. 

Konut fiyatlarını yabancılar yükseltiyor tezi boşa çıktı

Son yıllarda yabancılara yapılan konut satışlarının Türkiye’de konut ve kira fiyatlarındaki yükselişlerin nedeni olduğu konusu kamuoyunda, siyasi çevrelerde ve medyada birçok spekülatif söylem ve tartışmalara neden oldu. Ancak Türkiye’nin tamamında yabancılara yapılan konut satışları 2024 yılında bir önceki yıla göre %40 azalarak 20 bin seviyelerine geriledi. 2024 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı %1,7 olarak gerçekleşti. Yabancı konut yatırımcısının azalmasına rağmen ülkemizde konut fiyatlarının halen yükselmeye devam ediyor olması, konut fiyatlarının yabancılardan dolayı yükseldiği tezini çürütmektedir. Ortaya atılan bu yanlış algı nedeniyle kamuoyunda yabancı konut yatırımcılarına karşı oluşan önyargılar sektörün gerilemesinde etkili oldu.