Pandemide normalleşme konut piyasalarını etkiliyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı istatistiklere göre, 2021 yılı Temmuz ayında Türkiye genelinde konut satışları, bir önceki yılın Ocak-Temmuz arası döneme göre yüzde 23 azalarak aylık bazda 107 bin 785 oldu.
Ancak son on yılın Temmuz ayı ortalamalarına bakıldığında bu yılki satışların ortalamanın çok altında kalmadığı görüldü. Konut satışlarında İstanbul 18 bin 884 konut satışı ve yüzde 17,5 ile en yüksek payı aldı. İstanbul'u 10 bin 605 konut satışı ve yüzde 9,8 pay ile Ankara, 5 bin 782 konut satışı ve yüzde 5,4 pay ile İzmir izledi. Geçtiğimiz yıl bankaların koronavirüsle mücadele kapsamında kredi faizlerini düşürmesi ile tüm zamanların en yüksek konut satışında etkili olmuştu. Bu yıl ise konut kredisi faiz oranlarının %1,3-%1,5 seviyelerinde seyretmesine rağmen piyasalarda hareketin devam etmesi özellikle kredili satışlar yerine peşin satışları arttırdı.
Geçen seneki istisnai konut kredisi faiz kampanyasının yaşandığı Haziran ve Temmuz aylarını bir kenara koyarsak bu yıl talebin çok azalmadığı görülmektedir. Özellikle pandemi sürecinde normalleşme ile birlikte biriken talebin konut arayışına döndüğü ve piyasaların hareketli olduğu görülmektedir. Hızla yükselen inşaat maliyeleri ve yüksek enflasyon ile artan konut fiyatlarına rağmen gayrimenkul piyasalarında konut arayışı halen devam etmektedir. Türkiye’deki yüksek enflasyona karşı tüketiciler elindeki parayı korumak için konut almaya giderek daha fazla yönelmektedir. Özellikle konut stoklarının azalması ve yeni inşaat projelerinin yavaşlaması nedeniyle azalan arz konut talebini her zaman diri tutmaktadır. Fiyatların daha fazla yükseleceği endişesi, artan konut kredisi oranlarına rağmen ipotekli satışların azalmasına bunun yerine peşin ve firma vadeli satışların yükselmesine neden olmaktadır. Banka kredisiyle (ipotekli) konut satışlarının toplam satış içerisindeki payının %19 a düşmesi ile geçen seneye göre gerileme yaşandı. Geçtiğimiz yıllarda %40 seviyelerinde seyreden ipotekli satışların yarı yarıya azalması özel bankaların faiz oranlarında esnememelerinden kaynaklanmaktadır. Kamu bankalarının yaptığı kampanyaların etkilerini geçtiğimiz yıllarda gördüğümüz ipotekli satışlarda konut kredisi faiz oranlarının %1 ve altına düşmesi ile konut satışları bu alanda tekrar yükselebilecektir.
Sektörde yaşanan hareketin 2. el piyasalarda daha yoğun olması istatistiklerde yansıdı. Geçtiğimiz yıllarda %50 seviyelerinde olan 2.el satışların toplam satış içerisinde aldığı pay bu yıl %70 seviyelerine yükseldi. Diğer taraftan Türkiye genelinde ilk defa satılan yani sıfır konut sayısı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 51,9 azalarak 32 bin 672 oldu. İkinci el konut satışları ise Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 53,5 azalış göstererek 75 bin 113 oldu. Yani sıfır konut satışları yine ikinci el satışların gerisinde kaldı. Sıfır konuta olan talebin azalmasındaki en önemli etkenlerin başında yeni inşaat ruhsat sayılarını azalması ve konut üretiminin azalması olarak gösterilebilir. Yeni konut stoklarının azalması ve kredi faiz oranlarının yüksekliği konut tüketicilerini 2.el piyasalarda fırsat konut arayışların yöneltmektedir. Konut ihtiyacının 2. el piyasalarda daha çok orta ve alt gelir grubunda yüksek olmasına rağmen pandemi ile birlikte son dönemde orta ve üst gelir grubuna yönelik sıfır konut projelerin ağırlık kazandığı görülmektedir.