Konutta kat irtifakı mı yoksa kat mülkiyeti tapusu mu?
İster yatırım ister oturum amaçlı olsun ev arayışınızda her şeyden önce satın alma işlemlerinde konutunuza ait kat irtifakı, iskan belgesi ve kat mülkiyeti yükümlülüklerine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Konutta kat irtifakı mı yoksa kat mülkiyeti tapusu konut edinme amacımızı belirlemenizde ön sıralarda yer almalıdır. Konut yatırım amacıyla satın alınıyorsa getirilerine, yaşamak amacıyla satın alıyorsanız ihtiyaçlarımıza göre karar vermelisiniz. Oturum amacıyla konut tercihinde binanın zemininden projenin bulunduğu konuma, iskânından sosyal donatı alanlarına, daire büyüklüğünden birlikte yaşamak isteyeceğiniz ve ortak alanları paylaşacağınız komşularınıza kadar birçok noktaya dikkat etmelisiniz. Oturum amacıyla konutlar genellikle hemen teslim ya da bitmeye yakın projelerden tercih edilmektedir.
Ev alırken tapu durumunu sorgulamak ve iyi araştırma yapmak gerekmektedir. Tapuda kat irtifakı, inşaatın başladığını, devam ettiğini ve/veya henüz tamamlanmadığını, tamamlandıysa da henüz iskan alınmadığını ifade etmektedir. Kat irtifakı inşaat yapılacak veya yapılmakta olan arsa üzerinde almayı düşündüğünüz dairenin hissesine düşen arsa payı tapusu demektir. Tapu dairesinden alınan bu tapuda, inşaatın henüz tamamlanmamasına rağmen, yapılacak tüm dairelerin adres ve kapı numaraları belediye tarafından belirlenir. Kısaca kat irtifakı tapusu, inşaatı henüz başlamamış ya da inşaat halindeki ev için, müteahhit ile evi satın alan arasında yapılan karşılıklı bir anlaşmadır ve tapu dairesinden alınır. Tarafların bu belgeyle birbirleri hakkında yükümlülükleri vardır. Bu belgeyle binayı yapan binanın özellikleri, metrekaresi, konumu hakkında taahhüt verirken, evi satın alan da ödemeler konusunda söz vermiş olur. Bankalar kat irtifakı kurulmuş olan eve veya projeye konut kredisi kullandırabilirler.
Kat mülkiyeti tapusu ise iskanın alındığını ve inşaatın resmen tamamlandığını ifade etmektedir. Konutun tapu kaydı satın almadan önce mutlaka kontrol edilmelidir. Üzerinde ipotek, intifa, kira, haciz vb. bir engel olup-olmadığına bakılmalıdır. Kat irtifakının kurulup kurulmadığına, iskânın, yani yapı kullanım izninin alınıp alınmadığına dikkat edilmelidir. Bina bitmiş ve iskânı alınmışsa, bu kez kat mülkiyeti tapusu almanız gerekir. Bu tapu belgesi ile eviniz ve daire numaranız net olarak belli olur. Kanunen ev satın aldığınızda 1 ya da 2 yıl içerisi de kat mülkiyetine geçmeniz gerekir. Kat irtifakından kat mülkiyetine geçişinde masraflar ortaya çıkmaktadır. Semtine ve belediyesine göre değişse de fiyatlar İstanbul'da kat mülkiyeti tapusu almak için ortalama 5 bin TL ile 10 bin TL arasında masraf ödenmektedir. Diğer taraftan kat mülkiyeti olmayan bir binanın yönetimi de zordur. Binada kat mülkiyeti yoksa bina harcamalarıyla ilgili bazı konulara katılmak istemeyen mülk sahiplerine yaptırım uygulama zorlukları ortaya çıkmaktadır. Bazı durumlarda kat irtifakı olan bir evin nadir de olsa iskan alamama durumu olabilir. Bu ihtimali de göz önünde bulundurarak kat mülkiyeti tapusu olan konutları tercih etmek her zaman için daha büyük önem taşımaktadır. Bankaların kat irtifakı veya kat mülkiyeti olmayan, hisseli ya da üzerinde ipotek bulunan konutları teminat olarak kabul etmedikleri ve konut kredisi işlemi yapmadıkları da unutulmamalıdır.