Peki bu kadar “akıllı” bir çağda, insanın zekâsına hâlâ ihtiyaç var mı?

İnsanla başladı, makineyle gelişiyor

İnsan zekâsı sezgisel, duygusal, yaratıcıdır. Yazılım satırlarında tanımlanamaz bir şeydir. Bu yüzden bugüne kadar sadece insan düşünebilir, hissedebilir ve karar verebilirdi. Ancak 2022’den itibaren OpenAI, Google DeepMind, Anthropic gibi şirketlerin geliştirdiği büyük dil modelleri, tüm dünyaya şunu gösterdi: Yapay zekâ, düşünüyormuş gibi davranabiliyor.

Bir yapay zekâ, bir roman özetleyebiliyor, hukuki danışmanlık verebiliyor ya da bir şiir yazabiliyor. Öyleyse insanı taklit eden bu sistemler, acaba bir gün onun yerini alabilir mi?

Veriye dayalı zekâ, sezgiye dayalı zekâ ile devam ediyor

Yapay zekânın en büyük avantajı, devasa veri havuzlarında olağanüstü hızla işlem yapabilmesi. Binlerce veriyi saniyeler içinde analiz edip bir öneride bulunabiliyor. Ancak bu zekâ “deneyimle” değil, “veriyle” çalışıyor.

İnsan ise bazen hiçbir veriye sahip olmadan karar verir. Risk alır. Empati kurar. Sezgisel davranır. Bu noktada insan ile makine arasındaki fark hâlâ çok belirgin.

Bir doktorun hastaya sadece tahlillere değil, göz temasına ve ses tonuna göre de yaklaşması gibi…

İş hayatında dengeler değişiyor mu?

Yapay zekânın yaygınlaşmasıyla birçok meslek dönüşüyor. Grafik tasarım, içerik üretimi, müşteri hizmetleri, yazılım geliştirme gibi alanlarda AI destekli üretim sıradanlaşmaya başladı.

Bu noktada çalışanlar için kritik bir soru beliriyor:

“Yapay zekâyla mı çalışacağız, yoksa ona mı karşı çalışacağız?”

Aslında birçok şirket “AI + İnsan” modelini benimsiyor. Microsoft’un Copilot’u, Google’ın Gemini’si ve Apple’ın yeni tanıttığı Apple Intelligence gibi araçlar, insanı güçlendiren yapay zekâ yaklaşımıyla geliyor. Yani amaç yerini almak değil, üretkenliğini artırmak.

Sanat ve yaratıcılık: İnsan mı, makine mi?

Belki de en tartışmalı alanlardan biri sanat. Midjourney, DALL·E, Runway gibi yapay zekâlar artık resim yapıyor, müzik besteliyor, hatta kısa filmler hazırlıyor. Burada bazıları “Sanat artık herkesin elinde” derken, bazıları “Ruhsuz algoritmalar sanat yapamaz” diyor.

Gerçek şu ki, AI ile üretilen sanat, insan duygusunu değil, insanı taklit eden bir algoritmayı yansıtıyor. Bizi etkilemesinin sebebi, arkasında bir anlam olduğunu varsaymamız.

Yapay zekânın sınırı nerede?

Belki de yapay zekâdan korkmamızın temel nedeni, kontrolü kaybetme endişesi. Bir AI, ne kadar etik? Kararları şeffaf mı? Öğrendikleri nereden geliyor?

OpenAI, Apple, Meta ve diğer devler, bu konuda güvence verse de, ortada hâlâ çözülmemiş birçok etik sorun var:

• Yapay zekâ bir gün yanlış karar verir mi?

• İnsanlar yerine karar almaya başlarsa sorumluluk kimde olur?

• “Kendine öğrenen” sistemler bir noktada kontrol dışı kalabilir mi?

Bu sorulara kesin yanıtlar verilemiyor. Ancak her geçen gün daha fazla alanda AI’nin yer alması, bu soruları ertelenemez hâle getiriyor.

Gelecek: Rekabet mi, iş birliği mi?

Bana sorarsanız, yapay zekâ insanın rakibi değil, yardımcı gücü olmalı. Bugün AI kullanabilen bir doktor, kullanamayan meslektaşına göre daha hızlı tanı koyabiliyor. Bir yazar, AI’den ilham alarak daha yaratıcı olabilir. Ya da bir öğretmen, sınıf içi etkileşimi artırmak için yapay zekâ destekli içerikler kullanabilir.

Yani mesele, yapay zekânın ne olduğu değil; bizim onu nasıl kullandığımız.

Yapay zekâ gelişmeye devam edecek. Bu kaçınılmaz. Ancak unutmamamız gereken şey şu: Yapay zekâ, insandan doğdu. Ve onu insan yönetecek.

Onu dışlamaktan değil, anlamaktan; ondan korkmaktan değil, birlikte yaşamaktan bahsetmeliyiz.

Çünkü geleceği yazacak olan şey, kod değil insan iradesi olacak.

Güzel bir pazar günü dileklerimle…