SON DAKİKA

Trump'ın dört aylık karnesi

Alparslan Güler 01 Tem 2025

Trump Amerikan tarihine en başarılı başkanlardan biri olarak geçebilir. Zira sadece dört ayda önemli başarılara imza attı. Dengesiz davranışları, sürekli saçmalaması, girdiği polemikler bu başarıların hakkıyla değerlendirilmesini engelliyor.

Trump’ın ilk büyük başarısı Ukrayna’ya 500 milyar değerindeki maden anlaşmasını imzalatması oldu. Böylece Biden döneminde yapılan yardımları, üstüne kar ederek tahsil etti. Tarihte bir devletin başka bir devlete yaptığı yardımları bir süre sonra geri isteyip, kar ederek tahsil ettiği bir başka olay olduğunu sanmıyorum. Üstelik savaş hala tüm hızıyla sürüyor.

500 milyar dolar tutarında diyoruz ama bu anlaşma Amerika için çok daha önemli. Zira madenlerin büyük kısmı nadir toprak elementleri. Amerika’nın yüksek teknoloji ürünleri üretmek ve teknolojiyi geliştirmeye devam etmek için bu elementlere ihtiyacı var. Bugün itibariyle Nadir Toprak Elementleri stokları Çin’in kontrolünde. Çin şu anda bu kozunu kullanmıyor ama ileride kullanabilir ki bu Amerika’nın yüksek teknoloji ürünleri üretememesi ve ürün geliştirmede Çin’in gerisine düşmesi demek.

Amerika’nın Ukrayna’dan madenleri istemesi barış masasında elinin zayıflamasını istemeyen Rusya’yı da harekete geçirdi. Yeryüzündeki nadir toprak elementleri stoklarının %15’ine sahip olan Rusya, Amerika’ya iş birliği teklif etti. Sadece bu rezervler ABD’yi Çin’e bağımlı olmaktan kurtaracak hacimde. 

Trump’ın ikinci büyük başarısı Hindistan-Pakistan savaşı oldu. Bu savaş Şanghay İşbirliği Örgütüne büyük zarar verdi. Pakistan ve Hindistan’ın aynı örgütte olmaları savaşmalarını engellemedi. Savaş sırasında Rusya’nın Hindistan’ı, Çin’in Pakistan’ı desteklemesi olayı daha da dramatikleştirdi. ŞİÖ üyesi olan İran’ın hiçbir meşru neden yokken İsrail’in saldırılarına maruz kalmasıysa skandaldı. Her iki savaşında Trump’ın girişimiyle son bulması ve İran’ın nükleer tehdit olmaktan çıkması ve İsrail’in ağır darbe alması Amerika’nın zaferini taçlandırdı. Artık İsrail’in eli daha zayıf. ABD’nin çizgisinde hareket etmekten başka çaresi yok.

Cuma gününde düzenlenen NATO zirvesinde NATO üyelerinin savunma bütçelerini %2’den %5’e çıkarmayı kabul etmesinin çok önemli sonuçları olacak. AB savunmaya her sene 4 trilyon dolar harcayacak. Bu tutarın önemli bir kısmı Amerikan silah üreticilerine gidecek. ABD savunmaya her yıl %’5’in çok üzerinde harcama yapıyordu. Bu oranı %5’e düşürünce halkına daha fazla kaynak aktarabilecek.

Trump savunma bütçesini azaltmanın yanında 3 trilyon doların üzerinde masraf kıstı. İçlerinde Eğitim Bakanlığı da olan ondan fazla kurum kapatıldı. On binlerce devlet memuru ya emekli edildi ya da teşvik paketleriyle gönüllü olarak istifa etti. Sadece savunma bütçesi ve masraf kısılarak oluşturulan tutar Türkiye’nin dört yıllık milli gelirinden fazla. Bu meblağ doğru yerlere harcanırsa Amerikalılar hızla zenginleşir.

Trump Orta Doğu gezisinde toplam tutarı 3 triyon dolar civarında olan anlaşmalar yaptı. Bu anlaşmalar gerçekleştiğinde Araplar açık ara farkla Amerika’daki en büyük yabancı yatırımcılar olacaklar. Amerika 20 yıl sonra teslim edeceği silahların bedelini 2025, 26,27 ve 28’de yani Trump başkanken tahsil edecek.

Panama’daki Çin’e ait limanların kamulaştırılması, Grönland’ın yeraltı zenginliklerinin Amerika’ya verilmesi, Meksika ve Kanada’nın aldığı tedbirler sayesinde Amerika’ya gelen kaçak göçmenlerin sayısının dramatik olarak azalması, binlerce göçmenin sınır dışı edilmesi, Çin’le imzalanan anlaşmada gümrük vergisi oranlarının yükselmesi ve BRİCS’ e vurulan darbe Trump’ın belli başlı diğer kazanımları.

BRİCS ‘’mevcut düzene alternatif oluşturma iddiasıyla’’ yola çıktı. Trump ‘’BRİCS ülkelerine ek vergi uygulayacağım’’ deyince üyelik için başvuran ülkelerin yarısı başvurularını çekti. Arjantin ve Suudi Arabistan üye olmadıklarını açıkladılar. Çin ile ABD’nin gümrük vergileri konusunda anlaşmaları sadece iki ülke için değil insanlık içinde iyi oldu. Yeni bir krizin önü alındı. Mücadele beklenen kadar sert geçmeyecek. ABD, gümrük vergilerindeki artışların sayesinde Çin’in büyüme oranının %5’lerden %4’lere düşeceğini öngörürken, Çin kaybını diğer pazarlara yapacağı ihracatları arttırarak kapatmayı yani %5 oranını korumayı hedefliyor.

Dört aylık süre zarfında Trump’ın karşı karşıya kaldığı en büyük meydan okuma, göçmenlerin başlattığı ve Demokratların desteklediği Kaliforniya isyanı oldu. İsyan kısa sürede göçmenlerin yoğun olduğu diğer eyaletlere de sıçradı. Trump ulusal muhafızları göndererek göstericilere çok sert müdahale edilmesini sağladı. Böylece hem Kaliforniya’daki isyan bastırıldı hem de gösterilerin yayılması ve isyana dönüşmesi önlendi. Bu isyan sert şekilde bastırılmasaydı sık sık yeni isyanlara ve gösterilere şahit olacaktık. 

Trump ilk dört ayında başarılıydı. İlk üç ayda 544 000 Amerikalı işe başladı. İşsizlik oranı düştü. Bu trend devam ederse 2026 yılının ortasında işsiz Amerikalı kalmaz. 

garanti sol
garanti sağ