Trump, bu vergiyi 9 Temmuz’a kadar ertelediğini duyurdu. Bu hamle, Avrupa piyasalarında kısa vadeli de olsa bir toparlanma yarattı. Özellikle pazartesi sabahı açılışta Avrupa borsalarının yükselmesi, yatırımcıların bir nebze olsun rahatladığını gösterdi.

Gerginlik zirveye çıkmıştı, telefon görüşmesi ile yumuşadı

Trump, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’le yaptığı bir telefon görüşmesinden sonra bu kararı aldığını duyurdu. Açıklamasını Truth Social üzerinden yaptı ve “Bunu yapmak benim için bir ayrıcalıktı” dedi. Von der Leyen ise X’te yaptığı açıklamada, AB ile ABD’nin çok güçlü bir ticari bağa sahip olduğunu ve iyi bir anlaşmaya varmak için zamana ihtiyaç duyduklarını söyledi. Görünen o ki taraflar masadan kalkmak istemiyor ama süreye ihtiyaçları var.

Bu noktaya nasıl gelindi?

Her şey Trump’ın 2 Nisan’da AB’ye yüzde 20 gümrük vergisi uygulayacağını söylemesiyle başladı. Daha sonra bu oran yüzde 10’a çekildi ama AB içindeki fikir ayrılıkları nedeniyle görüşmeler tıkandı. Bu yüzden Trump, 1 Haziran’dan itibaren yüzde 50 vergi koyacağını tehdit olarak öne sürdü.

Trump, geçtiğimiz cuma günü yaptığı sert açıklamalarda, AB’nin vergi sistemi, kurumsal para cezaları, ticaret kısıtlamaları ve Amerikan şirketlerine açılan davalarla ABD’ye büyük zarar verdiğini savundu. Ticaret açığının 250 milyar doları geçtiğini öne sürdü ve “Onlarla görüşmelerimiz hiçbir yere varmıyor!” diyerek çıkışı yaptı. Bu açıklamalar piyasalarda sert düşüşe neden oldu.

Piyasaların tepkisi sert oldu, ama şimdi görünüm pozitif

Trump’ın geri adım atmasıyla Avrupa borsaları pazartesi sabahı yükselişle açıldı. Euro Stoxx 600 vadeli işlemleri yüzde 1,54, Almanya’nın DAX endeksi ise yüzde 1,35 arttı. Capital.com’dan analist Kyle Rodda’ya göre bu durum yatırımcılara, Trump’ın tehditlerinin tamamen gerçek olmayabileceği ve sonunda bu vergilerin iptal edileceği umudunu verdi.

Bu gelişmeler sadece Avrupa’yı değil, ABD’yi de etkiledi. Dow Jones yüzde 0,85, S&P 500 yüzde 1 ve Nasdaq 100 yüzde 1,19 yükseldi. Küresel ölçekte bir toparlanma havası oluştu. Asya piyasalarında ise durum daha karışıktı. Japonya ve Güney Kore borsaları yükselirken, Çin ve Avustralya’da düşüş vardı.

Dolar zayıfladı, euro güçlendi

Trump’ın cuma günü yaptığı tehditlerin ardından dolar üzerindeki baskı arttı. Pazartesi günü euro, dolara karşı yükselişe geçti ve 1,40 seviyesinin üzerine çıktı. Bu, son bir ayın en yüksek seviyesi. Dolar endeksi ise mayıs ayında ilk kez 99’un altına düştü.

Analist Rodda’ya göre, doların zayıflamasındaki esas neden, yatırımcıların artık ABD varlıklarına olan güvenlerini yavaş yavaş kaybetmeye başlaması. Özellikle Moody’s’in ABD’nin kredi notunu düşürmesi ve bütçe açığıyla ilgili endişeler, doları aşağı çekiyor.

Ayrıca Trump’ın önerdiği yeni vergi indirimleri ve harcamalar da Kongre’de karşılık bulmuyor. Tüm bu gelişmeler, dolar, hisse senetleri ve ABD tahvillerinde geçen hafta yeniden satış baskısı yarattı.

Erteleme rahatlattı ama riskler sürüyor

Trump’ın 9 Temmuz’a kadar verdiği süre, piyasalar için geçici bir rahatlama sağladı. Ancak bu sürenin sonunda gerçekten bir uzlaşmaya varılıp varılamayacağı henüz belli değil. Trump daha önce de benzer şekilde sert çıkışlar yapıp sonra geri adım atmıştı. Bu yüzden piyasalar halen temkinli.

Önümüzdeki haftalarda Avrupa’nın sunduğu yeni ticaret teklifine ABD’nin nasıl yanıt vereceği, piyasaların yönü açısından çok kritik olacak. Yatırımcılar gözlerini hem siyasi açıklamalara hem de ekonomik verilere çevirmiş durumda. 9 Temmuz’a kadar olan süreç oldukça hareketli geçecek gibi görünüyor.

Özetle, Trump’ın gümrük vergisi tehdidini ertelemesi Avrupa piyasalarını biraz olsun rahatlattı ama sorun kökten çözülmüş değil. Ticaret savaşlarının gölgesi hâlâ üzerimizde duruyor ve taraflar arasındaki dengeler, temmuz ayına kadar birkaç kez daha değişebilir. Avrupa borsaları şimdilik toparlandı ama temkinli iyimserlik hâkim. Gerçek anlaşmalar ve kalıcı çözümler olmadan bu sükûnetin uzun sürmesi zor.