Oysa Nazarbayev’in vizyonu Orta Asya Devletler Birliğini kurmaktı. Önerisi rekabet değil iş birliğiydi. 

Taşkent’in vizyonu, kendi önünü tıkadı. Zira bölgenin en kalabalık halkı olan Özbekler, diğer Türkistan cumhuriyetlerinde de yoğundu. Tacikistan’ın %25’i, Kırgızistan’ın %20’si, Türkmenistan’ın %15’i ve Kazakistan’ın %10’u Özbek’ti. Kerimov’un vizyonu ve bu demografik yapı, diğer ülkelerin Özbekistan’a mesafeli davranmasına yol açtı. Gerçi Taşkent, Özbek azınlıkları hiçbir zaman komşularına karşı kullanmadı. Hatta Tacikistan’da halkın oyuyla devlet başkanı seçilen Özbek asıllı Rahman Nabiyev’in devrilip katledilmesine ve Kırgızistan’da ihtilal dönemlerinde yaşanan Kırgız-Özbek çatışmalarına dahi müdahale etmedi.  

Özbekistan’ın vizyonunu gerçekleştirmesi, Rusya’nın zayıflamasına bağlıydı. Zira bölge ülkeleri Rusya’yı ‘’abi olarak’’ kabul ediyorlardı. İlaveten Kazakistan’ın Rusya ile ilişkileri çok iyiydi. Özbekistan, Rusya ile tek başına başa çıkamayacağından ABD’ye yöneldi. Topraklarında ABD’nin üs açmasına yani Amerika’nın askeri olarak Türkistan’a yerleşmesine izin verdi. Diğer Türkistan devletleri ŞİÖ’ ye katılırken Özbekistan, Beyaz Saray’ın Rusya’ya karşı kurduğu GUAM’ a katıldı.

Taşkent, takip ettiği Batı yanlısı ve Rusya karşıtı siyasete rağmen, çiçek devrimleri Özbekistan’a sirayet edince şok oldu. Ülkenin her tarafına yayılan ve yüzlerce vatandaşın hayatına mal olan kalkışma bastırılınca Kerimov’un vizyonu da takip ettiği dış politika da değişti: Özbekistan, Kazakistan’la yaptığı tek taraflı rekabeti bırakarak iş birliğine yöneldi. GUUAM’ dan ayrılarak ŞİÖ’ ye katıldı. 

Bu politika değişikliğinin sonucunda ABD, askeri üslerini kapatarak Türkistan’ı terk etmek zorunda kaldı. Orta Asya Devletler Birliği kuruldu. Çin, Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan dünyanın en yüksek kapasiteli ve iddialı doğalgaz projelerinden birini, birlikte hayata geçirdiler. Türkmenistan’da başlayan doğalgaz nakil hattı Özbekistan, Kazakistan ve Çin’i aşarak Şanghay’da son buluyor. Başlangıçta bir tane olan ama kapasite artışına gidilerek etap etap birbirine paralel dört hatta çıkarılan nakil hattına, üç Türk ülkesi de gaz veriyor.

Bu nakil hattı inşa edilmeden önce Türkmenistan ve Kazakistan gazlarını Rusya’ya, Özbekistan komşularına, piyasa fiyatının epey altında fiyatlara satmak zorunda kalıyorlardı. Özbekistan enerji nakli ve dış ticaret konusunda en dezavantajlı ülke. Kazakistan ve Türkmenistan’ın Hazar’da kıyıları var. Fakat Özbekistan tamamen karasal. Nakil hattı yapıldığında Özbekistan’ın ihraç edebileceği doğalgaz hacmi azdı. Satış fiyatları düşük ve talep az olduğundan doğalgaz arama-bulma-çıkarma gayreti yoktu. 

Bu hat devreye girince doğalgaz arama-bulma-çıkarma çalışmalarına başlandı. Arka arkaya onlarca saha keşif edildi. Özbekistan’ın gaz ihracatı katlanarak artınca halkın refah seviyesi yükseldi. Üç Türk ülkesinin iş birliği yaparak devasa bir projeyi hayata geçirmesi ve on sekiz yıl sorunsuz yürütmesi gelecek adına umut verici. Neticede Türkmenistan Kazakistan’la komşu. İki ülkenin de doğalgaz rezervleri yüksek. Nakil hattını Özbekistan’dan geçirmeyebilirlerdi. ‘’Biz daha fazla ihracat yapalım daha çok gelir elde edelim.’’ diye düşünebilirlerdi.

Kerimov’un vefatından sonra devlet başkanı seçilen Mirzoyoyev döneminde arka arkaya yapılan reformlarla serbest piyasa ekonomisine geçildi. İnançlara saygılı laiklik anlayışı benimsendi. Diğer ülkelerle ilişkiler geliştirildi ve Türk Devletleri Teşkilatına üye olundu. Kapalı bir ülke olan Özbekistan dünyayla bütünleşti. 

Her yıl %6 civarında büyüyen Özbekistan daha iyi performans gösterecekti fakat covitten ve Rusya-Ukrayna savaşından çok fazla etkilendi. (İki milyon civarında Özbek, Rusya ve Ukrayna’da çalışıyor ve Rusya en çok ihracat yapılan ülke) 

Özellikle tarımda ve turizmde potansiyeli yüksek olan, en büyük pamuk üreticileri listesinin başlarında yer alan Özbekistan pamuğunun %90’ını Çin’e ham olarak yani en düşük fiyattan satıyor. Özbekistan’ı stratejik ortak ilan eden AB’nin enerjiden sonra en çok kaynak aktaracağı sektöreler tekstil ve turizm. Türkiye’nin başarılı ve iddialı olduğu bu alanlarda üçlü iş birliği yapılabilir. Emek yoğun olan bu sektörler, kalabalık genç nüfusu olan ve nüfusu hızlı artan Özbekistan için çok önemli. Kamboçya, Vietnam ve Bangladeş gibi ülkelerin başardığı tekstil devrimini Özbekler neden yapamasın?

Özbekistan’ı Avrupa’nın majör meyve ve sebze tedarikçisi yapmak AB’nin bir diğer hedefi. Yeryüzünün en bereketli topraklarından olduğu kabul edilen ve ‘’Türkistan’ın Çukurova’sı’’ denilen Fergana Vadisi, SSCB devrinde Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’a pay edilmiş. Bu üç ülke, iş birliği yaparak, Türkiye’nin tecrübelerinden yararlanarak ve GAP’ı model alarak AB’nin finanse edeceği bir bölgesel kalkınma planı gerçekleştirmeli.