SON DAKİKA

İki Ustaya Veda

Sanat dünyamız peş peşe iki büyük ustaya veda etti. Önce edebiyat dünyamızın duayenlerinden Ferit Edgü sonra da tiyatro dünyamızın "politik tiyatro" deyince ilk akla gelen ismi Genco Erkal ayrıldı aramızdan.

Her iki sanatçı Ferit Edgü’nün yazdığı Erden Kral’ın yönettiği “Hakkari’de Bir Mevsim” filminde buluşmuştu. Genco Erkal bu filmdeki oyunculuğuyla sinema tarihinde unutulmaz bir yer edindi.

Ferit Edgü kimdir?

Ferit Edgü 1936’da İstanbul’da doğdu. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde başladığı öğrenimini Paris’te sürdürdü. 1976-1990 yılları arasında, kurucusu olduğu Ada Yayınları’nda, çağdaş Türk ve dünya yazarlarının, şairlerinin yapıtlarını yayınladı.

Ferit Edgü hemen hemen sanatın her türüyle ilgilenmiş bir isimdi. Hatta bir ara reklamcılık          bile yapmıştı. Edgü öykü, roman, oyun, deneme, biyografi, eleştiri, aforizma ve çeviri kitapları       ile resim/sanat tarihi eleştirmenliğine yönelik eserler verdi. Fakat en çok öykücülüğü ile tanındı. Sanatçının vefatının ardından edebiyat eleştirmeni ve yazar Semih Gümüş ''Farklıydı. Herkesten ayrı, kendi dilini, anlatı dünyasını oluşturmaya çalıştı. Arayışı bitmezdi.         Çıtayı hiç aşağı düşürmedi'' ifadelerini kullandı. Şair-yazar Murathan Mungan ise Edgü'nün ardından yaptığı değerlendirmede ''bir devrin kapanışına'' dikkat çekti.

Ödüllü yazar

Varoluşçulıuk akımı Ferit Edgü'nün ilk dönem öykülerinde belirgin olarak hissedilir. Dönemin önemli tartışma konularından biri edebiyatta varoluşçu akımın da etkisiyle ortaya çıktığı söylenebilecek “karamsarlık” veya “umutsuzluk” temasının sanatçının şiir ve öykülerinde baskınlığı olduğu görülür. “Bir Gemide” adlı kitabıyla 1979 Sait Faik Armağanı, “Ders Notları” ile 1979 Türk Dil Kurumu Ödülü, 2Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı” ile 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü aldı. Ferit Edgü'nün Abidin Dino, Yüksel Arslan, Bedri Rahmi, Eren Eyüboğlu, Füreya, Aliye Berger, Ergin İnan gibi sanatçılar üzerine yayınlanmış kitapları bulunuyor.

Genco Erkal kimdir?

Tiyatroya küçük yaştan itibaren ilgi duyan Genco Erkal, ilk Robert Kolej'deki öğrencilik günlerinde tiyatro ile yoğun olarak ilgilendi. Ailesinin tiyatroculuk yapmasını onaylamaması üzerine üniversitede psikoloji eğitimi aldı, tiyatro ile amatör olarak uğraştı. 1957'de amatör bir oyuncu olarak Genç Oyuncular topluluğunun kuruluşunda yer aldı.

Genco Erkal 1959 yılından başlayarak Türkiye'nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen olarak çalıştı. 1969 yılında, bugün de sanat yönetmeni olduğu ve Türkiye'de politik tiyatronun gelişiminde öncü rol üstlenen Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu.

1965 yılınd a Gogol’un “Bir Delinin Hatıra Defteri” adlı öyküsünü tiyatroya uyarlayıp ülkemizdeki ilk tek kişilik oyunun sahneledi. Yıllar boyunca üç farklı yorumla sahnelediği bu eser, onunla özdeşleşti. Erkal, tek kişilik oyunların ustası olarak tanındı.

Ünlü yazarlarla iş birliği

Genco Erkal Aziz Nesin’den Haldun Taner’e, Nazım Hikmet’ten Behiç Aka’a Yaşar Kemal’e birçok usta edebiyatçının eserini tiyatroya uyarladı.  1993-1998 yılları arasında, Paris'te ve Avingon Festivali’nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nâzım Hikmet'ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana'dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho 'nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı. 2008 senesinde Sivas'93 isimli belgesel tiyatro oyununu yazdı ve yönetti. Oyuncuların birden fazla role girdiği bir epik tiyatro örneği olan bu oyunda, 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde çıkarılan bir yangın sonucu ölen otuz üç kişinin hikâyesini konu edindi. Oyun, Türkiye ve Avrupa genelinde sahnelendi. 2009 senesinde, Amerikalı tarihçi ve tiyatro yazarı Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho adlı tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx'ın Dönüşü adıyla sahneledi.

Unutulmayan filmler

Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri'de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir aradan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar: Bir Ticaret Masalı filmlerinin  başrolünde oynadı. 1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Hücum filmleri ile "en iyi erkek oyuncu" dalında Antalya Film Festivali’nde iki kez Altın Portakal' aldı.  

İki büyük usta her zaman kalbimizde yaşayacak.