Tüketicilerin algıları çevrimiçi ve çevrimdışı olmak üzere günde en az 5.000 reklama maruz kalıyor. (Bu sayıların değerlendirilmesinde; kişinin yaşadı kent, mesleği, sosyal hayat ile etkileşimi, sosyal medya kullanım süresi, aktif internet kullanıcısı olma ve bir günde TV izleme sıklıkları önemli ölçütler.)

Kasım ayında küresel indirim günlerinin sayısının artması tüketicilerin zihinlerine yönelik yoğun reklam saldırısına neden oluyor. Reklam dağınıklığı dediğimiz bu durum, tüketicileri oldukça yoruyor.

Tüketicilerin zihinlerindeki bu karmaşıklık bitmeden son bir atak ile Kasım ayının son gününde Siber Pazartesi gerçekleşecek. 

Türkiye’de “Siber Pazartesi” ismi ile çok fazla bilinmeyen bugün, nereden geliyor? Ve diğer küresel indirim günlerinden nasıl farklılaşıyor.

Aslında Siber Pazartesi’nin Black Friday’in online platformlardaki ayağını oluşturduğunu söyleyebilirim. Malumunuz Black Friday’in mazisi 1950’lere kadara gider. Reel mağaza (offline) olarak uygulamaya başlaması ve yarım asırlık bir geçmişinin olması Black Friday için offline indirim günü algısını kurdu.

Sanal mağazalara hızlı geçiş ile indirim günlerinin buraya taşınması gerekti. Şunu düşünebilirsiniz; indirimin yeri mi olur sanal da olsa gerçek de olsa indirim, indirimdir. Değil ama. Çünkü bir olayı özel güne indirmek ve o güne belirli isimler verip, yine o güne farklı anlamlar yüklemek güzel bir konumlandırma ve farkındalık meselesi. Bu cümlenin sonu postmodernizme uzanır ya, neyse.

Hal böyle olunca, hem Black Friday’in süresini farklı isim ile uzatmak hem 11.11 online indirim gününe rakip olabilmek hem de Şükran Günü’nün ertesi günü olan Pazartesi gününde, tüketimin yaratacağı hedonizm motivasyonu ile sendromsuz Pazartesi yaşatmak adına bugün belirlendi.  

Bugünün mimarı Amerika’da, Ulusal Perakende Federasyonu’nun (National Retail Federation) çıktılarından shop.org ekibi. Tarih ise 2005. 

Her ne kadar zaman içerisinde Black Friday reeldeki etkinliğini aynı zamanda da sanalda da kullanmaya başlasa da, daha spesifik ve kendine özgü bir indirim özelliği olan Siber Pazartesi hayatımıza girdi. Yalnızca internet satışlarında geçerli. Zaten adındaki siber kelimesinden de bu durumu anlamak mümkün.

Tabi bir yerde, Black Friday’de aradığını bulamayanlar ya da kaçıranlar için yeni bir fırsat olma özelliği de taşır. Bu arada Amerika’da Noel satışları öncesi stokları görebilmek ve daha da önemlisi Noel öncesi yeni ve mevcut müşteri veri tabanlarını oluşturmak için güzel bir zaman.

Siber Pazartesi ile iş bitmiyor. Sırada Giving Tuesday var. Yani Şükran Günü’nden sonraki ilk Salı ise; Salı günü hediye verme. Gerçi, bugün daha çok küresel cömertlik hareketi olarak yaşanıyor.

Black Friday’de yaşanan izdihamlar, uzun kuyruklar hatta ölüm tehlikesi Siber Pazartesi’nde yaşanmıyor. Nasıl yaşansın ki, zaten alışveriş online. İşte bu nedenden dolayı Black Friday ile neredeyse eş değer bir kazanç ve harcama oluşuyor. İlerleyen yıllarda önüne geçeceğini söyleyenlerin sayısı daha da artıyor. 

Şunu da unutmamak lazım; Kasım’ın neredeyse her gününde indirim olmasından dolayı, tüketiciler tasarruflarını aya yaymakta, haliyle pay bölünüyor. Rakip günlerle payını bölüşmek istemeyen Black Friday ve Cyber Monday yoğun reklam çalışması, keskin indirim ve tabi ki güne yaklaşırken heyecan ve gerilim yaşatıyor.

Bunca şey söyledikten sonra “showrooming” kavramını unutmak olmaz. Siber Pazartesi tam showrooming işi. Reelde gör, deneyimle sanalda al. 

Bu denli yaşananları gördükten sonra pazarlama için hala kapı kapı dolaşıp tencere tava satmak, yorumunu yapmak gerçekten mantık dışı.  Tüketim kültürü ve tüketim toplumu kavramlarının derinliklerine daha da fazla inilmesi gerekiyor, diplerden çıkacak o kadar çok şey var ki!