Mayhoş lezzetiyle ağızda farklı bir tat bırakır ve özellikle şeker hastalığı gibi birçok derde deva özelliğiyle insan sağlığına inanılmaz katkıları bulunuyor.

Birkaç sene önce Ordu ziyaretimde tanıdım taflan meyvesini. Sabah kahvaltıda kavurmasını yemiş ve turşusunun olduğunu da duyunca onun lezzetini de çok merak etmiştim.

Bilimsel adı prunus laurocerasus olan taflan, Gülgiller familyasından olup küçük beyaz renkli çiçekler açan bir bitkinin meyvesi. Nemli bölgeleri seven ve boyu 15 metreye kadar çıkan bu bitkinin meyvesine Karadenizli daha çok “karayemiş” diyor.

Kışa dayanıklılığı, yaprak boyu ve büyüme şekli açısından farklı türleri de olan taflanın, ülkemizde biçimi ve olgunlaşma zamanına göre 7 çeşidi bulunuyor.

Türkiye genelinde bu bitkiye ve meyvesine yaygın olarak taflan ve karayemiş deniyor olsa da, Ordu'nun doğusunda "Gürcü Kirazı", Giresun'da "Tanal", Artvin'de "Tçkoo" veya "Laz Kirazı", "Laz Üzümü" ve "Laz Yemişi" gibi yerel adları da bulunuyor. 

Taflanın asıl anavatanı Karadeniz'in doğu kıyıları, Balkanlar, Batı Kafkasya ve Kuzey İran olarak bilinse de genellikle Karadeniz dağlarının kuzeye bakan, deniz seviyesi yüksek yamaçlarında yetişiyor.

Türkiye'de taflan, çoğunlukla Karadeniz’deki ormanlarda yetişiyor. Rize, Giresun, Kastamonu, Bartın, Trabzon Maçka Meryemana vadisinde, Sinop Ayancık’ta, Zonguldak Devrek’te ve Bolu’daki yapraklı orman bölgelerinde de rastlanılıyor.

Tarihsel kayıtlara göre taflan, ilk olarak 1546 yılında Fransız Pierre Belon tarafından Trabzon'dan toplanmış ve “Trabzon Kirazı” olarak adlandırılmış. Bitki İstanbul üzerinden İtalya'ya, 1574'te de Clusius tarafından Viyana'ya getirilmiş, oradan da Fransa ve İngiltere'ye gönderilmiştir.

Budanarak şekil verilebilmesi, dökülmeyen parlak koyu yeşil yaprakları ve kokulu beyaz çiçekleri ile taflan, 1600 yılından itibaren tüm Avrupa'da park ve bahçelerde yetiştirildiği söyleniliyor. 

Doğu Karadeniz bölgesinde neredeyse tüm pazarlarda satılan taflan, insanı tok tutar ve sindirimi de oldukça kolaydır. Taze olarak, kurutulduktan ya da kavrulduktan sonra tek başına veya fındık ve cevizle birlikte çerez olarak da yenilebiliyor.

Taflan, pasta, kek ve özellikle hoşaf ve kompostolara koku ve tat kazandırmak için ilave ediliyor ve reçel, turşu yapımında da kullanılıyor.

Uzmanların görüşlerine göre taflanın faydaları:

• Genel olarak şeker hastalığına iyi geldiği söylenen taflanın uygulama kürü, taze ya da kuru şekilde ezilerek, sabahları aç karnına yenilecek.

• Taflan güçlü bir antioksidandır.

• Taflan, kalsiyum açısından çok zengin olması nedeniyle kemik ve diş sağlığına çok iyi geliyor ve ağız içi yaralarının kısa sürede geçmesini sağlıyor ve diş eti çekilmelerini önlüyor.

• Taflan, hazımsızlık sonucu oluşan spazmları dindirip midedeki asit oranını dengeliyor. Bundan dolayı da uzmanlar yemeklerden 1 -2 saat sonra bu meyvenin yenilmesini öneriyor.

• Taflanın en önemli faydalarından biri de doğal bir sakinleştirici olmasıdır. Sinirleri yatıştırır ve yiyen kişinin çok daha derin uyumasını sağlar.

• Beslenme uzmanlarına göre taflanın olgunlaşan siyaha yakın koyu mor hali, sağlıklı beslenme açısından çok faydalı.

• Bir tabak dolusu olgunlaşan taflan, 10 günlük kürler halinde kullanıldığında, başta mide ülseri ve bağırsak tembelliği olmak üzere, sindirim sistemi rahatsızlıklarının hepsine çok iyi geliyor.

• Sabahları aç karnına yenilecek 10 adet taflan hemoroide iyi geliyor.

• Suda kaynatılması ile elde edilen taflan suyu, diüretik olup idrar tutukluklarını gideriyor.

• Taflanın sıkılması ile ele geçen özü, mide ülserine ve egzamaya karşı etkili oluyor.

• Taflanın toz hali balla karıştırılıp yenildiğinde bronşit tedavisinde yarar sağlıyor. 

• Taflanın yenilmesi sigaraya karşı isteksizlik hali doğuruyor.

• Taze taflan yapraklarından elde edilen taflan suyu, spazm çözücü, bulantı kesici olarak tavsiye diliyor.

• Su buharı destilasyonu sayesinde, taflanın taze yaprakları, sinir hastalıkları tedavisindeki preparatların yapımında kullanılıyor.

Taflanın yaprak ve tohumunun aşırı tüketimi içinde bulunan zehirli glikozitlerden dolayı tehlikeli olabilir, bu konuya dikkat edilmeli.

Özetle, sayısız faydası olan bu bitkinin bir meyve olarak kullanımında herhangi bir sakınca yoktur. Ancak bir hastalığı olanların bu meyveyi kullanımı mutlaka bir uzman veya doktor tavsiyesiyle olmalı.