Uluslararası yasal düzenlemeleri 1948-2002 tarihleri arasında özetlersek aşağıdaki tabloyla karşılaşırız.

Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ve Milenyum Bildirgesi’nde bütün insanların özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğduklarını belirtilmiştir. Bu eşitliğin yaşla birlikte değişeceğinden bahsedilemezse de yaşlılara ilişkin doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. 

Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme ile, yaşam standardı ve sağlık standardına ilişkin tanımlamalar yapılmış ve belli ölçütler getirilmiş, herkese sosyal güvence hakkı tanınmıştır. Bu sözleşme yaşlı haklarına göndermeler içerse de aile, çocuk, genç ve engellilerin korunması ile ilgili düzenleme yapılmasına rağmen yaşlılara yönelik doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır.

Kişisel ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme, kişinin kendine karşı, üçüncü kişilere karşı, topluma ve devlete karşı, anarşizm, fanatizm gibi ideolojik eylemlere karşı yaşam hakkının korunması düzenlenmiştir. Yaşlı istismarına yönelik referans alınabilecek hükümler içerse de yaşlılara yönelik doğrudan bir düzenleme yoktur.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile yaşam hakkı ve işkence yasağı gibi birçok temel hak ve hürriyet tanınmış ve güvence altına alınmış, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile bu güvence yargı güvenliğini de sağlamıştır. Bu sözleşme bireylerin uluslararası hukukta hak sahibi olmaları sağlanmış ise de yine doğrudan yaşlılara yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır.

Sosyal Güvenliğin Asgari Normları hakkında 102 Nolu Sözleşme ile sağlık yardımı, hastalık halinde tazminat, işsizlik, yaşlılık, iş kazası ve meslek hastalığı, analık, malullük, ölüm ve aile yardımlarını düzenleyen hükümler bulunmaktadır. Emeklilik yaşının 65’den daha yüksek olamayacağı da bu sözleşme ile belirlenmiştir.

Avrupa Sosyal Şartı, sağlık, sosyal güvenlik, sosyal refah, sosyal ve tıbbi yardım gibi konularda önemli düzenlemeler yapmasının yanı sıra yaşlıların sosyal korunma hakkı ile ilgili ilkeleri de belirlemiştir. Bu şartı imzalayan devletler; yaşlıların iyi bir yaşam sürmeleri, kamusal, sosyal ve kültürel yaşama etkin olarak katılmalarına olanak sağlayan yeterli kaynak sağlamayı, yaşlılar için var olan hizmetler kolaylıklar ile onların bunlardan yararlanmaları konusunda bilgilendirme yapmayı, toplumun bütün haklara sahip üyesi olarak kalmalarına olanak sağlamayı, konutların yaşlı gereksinimlerine ve sağlık durumlarına uygun hale getirilmesi ve buna uygun konutlar oluşması için yeterli destek sağlamayı, yaşlı bakım ve hizmetleri yoluyla yaşlının kendi yaşam biçimlerini özgürce seçmelerine ve alıştıkları çevrede yaşamlarını diledikleri ve yapabildikleri sürece bağımsız sürdürmelerine ortam sağlamayı, kurumlarda yaşan yaşlıların, özel yaşamlarına saygı içinde, uygun yardım ve bunların yaşam koşullarına ilişkin kararlara katılımlarını sağlayan önlemler almayı veya bunlara özendirmeyi taahhüt etmişlerdir.

Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi ile uygulamada eşitlik ilkesinin uygulanması sağlanmış, bireyin yer değiştirmesinden kaynaklı sosyal hak kayıplarına uğraması engellenmiş, değişik ülkelerde geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi, hastalık, yaşlılık, iş kazası ve meslek hastalıkları, analık, işsizlik, aile yardımı ve ölüm konularındaki haklarından yararlandırılmaları esası getirilmiştir.

Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi’nde, doğum, hastalık, iş kazaları, bakıma muhtaç olma veya yaşlılık gibi durumlarda ve işten çıkarılma durumunda koruma sağlayan sosyal güvenlik yardımları ve sosyal hizmetler ile yaşlıların, onurlu ve bağımsız bir yaşam sürdürme ve sosyal ve kültürel yaşama katılma haklarını tanımakta ve saygı göstermekte olduğunu belirtmiştir.

Uluslararası Yaşlanma Eylem Planı ile; yaşlı insanlar ve kalkınma, yaşlıların sağlıklı ve iyi olma halinin artırılması, yaşlılık için güvenli, yaşamı kolaylaştırıcı ve destekleyici çevreler oluşturulması konularına odaklanılmıştır. 

Görülüyor ki; Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası bildirgeler, sözleşmeler veya şartlar içinde yer alan göndermeler ve kısıtlı düzenlemeler; yaptırım gücü olan, kapsamlı, nitelikli, etkin ve etkili Uluslararası Yaşlı Hakları Sözleşmesi’ne duyulan ihtiyacı karşılamaktan uzaktır.