Sağlıkta kalite standartları
Kaliteli sağlık hizmeti, hasta güvenliği, çalışan güvenliği, hasta ve çalışan memnuniyetini içermektedir. Her ülke kendine özgü sistemler ve programlarını kısmet devlet kısmen bağımsız kuruluşlar veya tamamen bağımsız kuruluşlar tarafından geliştirerek uygulamaktadır.
İngiltere, Kanada, Avustralya, Fransa, Tayland, Malezya, Dubai, Danimarka, Hollanda, Hindistan, Mısır, Polonya, Japonya gibi pek çok ülke tamamen ya da kısmen devlet tarafından geliştirilen programları kullanmaktadır.
Kaliteli sağlık hizmetinin birincil teminatı yasal düzenlemelerdir. Anayasamız 17’nci maddesinde; herkesin, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğunu, 5’nci maddesinde; devletin kişilerin refah, huzur ve mutluluğunu sağlamsı, insanın maddi ve manevi varlığını geliştiren şartları hazırlamaya çalışacağı hükümlerini içermektedir. Bu düzenlemelerden görüyoruz ki, sağlık, kişilerin maddi ve manevi varlığının koruması ve geliştirilmesi konusunda öncelikle ele alınması gereken en önemli husustur.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı bünyesindeki birimlerin çalışmaları ile nitelikli, etkili ve kaliteli sağlık hizmetleri, Sağlık Bakanlığı’nın uzun yıllardır sürdürdüğü “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ve “Sağlıkta Kalite Standartları” ile sağlanmaktadır.
Başkanlık bünyesinde faaliyet gösteren, sağlıkta kalite standartlarını geliştirme birimi, sağlıkta kalite göstergeleri birimi, sağlıkta kalite değerlendirmeleri birimi, sağlıkta akreditasyon ve uluslararası ilişkiler birimi, klinik kalite birimi, sağlıkta kalite yayınları ve etkinlik yönetim birimi, çalışan hakları ve güvenliği birimi ve hasta güvenliği birimi olmak üzere bütüncül yaklaşımlarla çalışma yürüten 8 birim bulunmaktadır.
Bakanlığımız; nitelikli, etkili ve kaliteli sağlık hizmeti sunumunda ulusal ihtiyaç ve öncelikleri, sağlık hizmeti sunumunda görev alan paydaşların görüş ve önerilerini, bireysel ve kurumsal düzeyde gelen geri bildirimleri, bilimsel çalışmaları, ulusal ve uluslararası yayınları göz önünde bulundurmaktadır. Nitelikli, etkili, kaliteli sağlık hizmeti üretilmek için; kalite standartlarının geliştirilmesi ve izlenmesi, saha değerlendirmeleri ve sağlık çalışanlarının bilgi ve farkındalıklarının artırılması çalışmaları başkanlık ve birimleri vasıtasıyla özenle yürütmektedir.
Bakanlığımız sağlık kurumlarının kurumsal hedeflerini sağlıklı çalışma yaşamı, etkililik, etkinlik, verimlilik olarak belirlemiştir. Kurumdan hizmet alanlara yönelik hedefler de hasta güvenliği, hakkaniyet, hasta odaklılık, uygunluk, zamanlılık ve süreklilik olarak belirlenmiştir.
Türkiye’de sağlık hizmeti sunan bütün sağlık kurum ve kuruluşları için sistematik yaklaşımla Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kalite düzeyi ile koşut hazırlanan Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) setleri ile kalite standartları takip edilmektedir.
Kaliteli sağlık hizmeti anlayışının geliştirilmesi için uzman görüş ve önerileri ile sektörün bütün bileşenlerinin ve saha uygulayıcılarının çalışmaları sürece dahil edilmektedir. Ayrıca “Hata Sınıflandırma Sistemleri” ile güvenlik ve raporlamalar ile izleme gerçekleştirilmektedir. Hata sınıflandırma sistemleri, ülkemizdeki tıbbi hata raporlamalarının standardizasyonu ve ortak vizyon geliştirilmesi, rapor analizlerinin daha sistematik düzende gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. İlaç hataları, ameliyat hataları, laboratuvar hataları gibi sınıflandırma sistemleri kod dizileri ile yer, kişi, zaman, hata bilgilerini içermektedir. Bu sistem aynı zamanda, hasta kapasitesi veya dolaşımının yüksek olduğu ve hata kaynağı analizi amacıyla ileri düzey takip gerçekleştirmek isteyen birimlerin sistemli ikinci alt parametre kodları oluşturarak sisteme adapte etmesine olanak sağlamaktadır.
Bakanlığımız, figürler ile sağlık çalışanları arasında ülke genelinde standart uygulama ve dil birliği geliştirmiştir. Dört Yapraklı Yonca ile Düşme Riski, Sarı Yaprak ile Solunum İzolasyonu, Mavi Çiçek ile Damlacık İzolasyonu, Kırmızı Yıldız ile Temas İzolasyonu figürleri sağlık kurumlarında uygulanmaktadır. Çocukların düşme riskinin yetişkin hastalara göre daha yüksek olduğundan, dört yapraklı yonca figürü ile tanımlanan düşme riski ölçeği ünlü matematik ve astronomi bilgini Harizmi’nin ismi verilerek uygulanmaktadır.