Oyun oynuyorlar, video izliyorlar, arkadaşlarıyla konuşuyorlar, ders çalışıyorlar. Peki biz ebeveynler şu soruyu gerçekten kendimize soruyor muyuz?

Bu uygulamalar çocuklarımız hakkında ne biliyor?

Hemen kısa bir cevap vereyim. Sandığımızdan çok daha fazlasını biliyorlar. 

Bir oyun yüklüyorsun ve veri avcılığı başlıyor. 

Bir çocuğun telefonuna yüklenen basit bir oyun bile şunları toplayabiliyor:

• Cihaz bilgileri

• Konum (bazen açıkça, bazen dolaylı yoldan)

• Kullanım alışkanlıkları

• Reklam kimlikleri

• Ses, kamera ve mikrofon erişimi (izin verilmişse)

“Bu oyun ücretsiz” dediğimiz şeyin bedeli çoğu zaman veri oluyor. Ücretsiz olan şey kesinlikle sizden bir şeyler alıyor. 

Çok cazip küçük bir oyun bile tehlike saçıyor. 

YouTube Kids, TikTok, Instagram, Snapchat, Roblox, Minecraft…

Hepsi çocuklara hitap ediyor ama aynı zamanda dev veri şirketlerinin ürünleri.

Örnek verecek olursam

İzlenen videolar çocuğunuzun ilgi alanı profilini belirliyor. Beğenileri ise psikolojik eğilimini. İzleme süresi dikkat haritasını çıkartıyor. Arkadaş etkileşimleri ise sosyal ağ analizi yapıyor. 

Bu veriler “şimdilik” reklam için kullanılıyor deniyor. Ama internetin altın kuralı şudur:

Toplanan veri, bir gün mutlaka başka bir amaç için kullanılır.

Reklam mı!

Çocuklara gösterilen içerikler rastgele değil.

Algoritmalar şunu soruyor:

“Bu çocuk ekranda daha uzun nasıl kalır?”

Daha parlak renkler, daha hızlı videolar, daha kısa dikkat aralıkları ile, daha az odaklanma daha fazla sabırsızlık ve daha fazla ekran bağımlılığı geliyor. 

Bu noktada mesele sadece gizlilik değil, beyin gelişimi.

“Biz Onay Vermedik” Demek Yetmiyor

Birçok uygulama, ebeveyn onayı olduğunu iddia ediyor.

Ama gerçekte bu onay çoğu zaman küçük yazılar ve karmaşık ayarlar arasına gizlenmiş durumda.

Bir ebeveynin “kabul et” tuşuna basması, çocuğun dijital kimliğinin yıllarca saklanması anlamına gelebiliyor.

Peki ne yapmalı? Gerçekçi önlemler nasıl alınır!

Telefonu tamamen yasaklamak gerçekçi değil. Ama kontrol etmek mümkün.

Uygulama izinlerini tek tek kontrol edin

Konum erişimini kapatın. 

Mümkünse yaşa özel, açık kaynaklı uygulamalar tercih edin

Çocuğunuzla konuşun: “Bu uygulama neden ücretsiz?” sorusunu sormayı öğretin

En önemlisi: çocuğunuzu değil, sistemi sorgulayın. 

Dijital Ayak İzi Çocukken Başlıyor

Bugün paylaşılan bir veri, yarın silinmiyor.

Çocuklarımızın dijital ayak izi, onlar daha ne olduğunu anlamadan oluşuyor.

Belki 10 yıl sonra bir üniversite başvurusu, bir iş görüşmesi, bir kredi skoru…

Geçmişte toplanmış veriler bir yerden tekrar karşımıza çıkabilir.

Güzel bir pazar günü dileklerimle…