Birkaç gündür devam eden bir tartışma var. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından dillendirildi. İmamoğlu; İstanbul'da 750.000 boş ev bulunduğunu belirterek evini boş tutanlardan daha fazla vergi alınması gerektiğini belirtti. Söz konusu vergi ilk olarak 2017 yılında Kanada'nın British Columbia eyaletinde 'boş ev ve spekülasyon vergisi' olarak uygulamaya kondu. Eyaletin en büyük şehri Vancouver'da bu vergi sayesinde boş ev sayısı 2017-2020 yılları arasında yüzde 26 düştü. Söz konusu vergi evin değeri üzerinden alınıyor. Gelecek yıl Vancouver'da evini 6 aydan uzun süre boş tutanlar evlerinin değeri üzerinden eyalete yüzde 1, belediyeye ise yüzde 5 vergi ödemek zorunda kalacak. Bu 1 milyon dolarlık boş evi bulunan bir vatandaşın ek 60.000 dolar vergi ödemesi gerektiği anlamına geliyor. Söz konusu vergiyle elde edilen gelirler sosyal konut yapım bütçesine aktarılıyor. Kanada'nın yanında konut fiyatlarının son yıllarda hızlı bir artış gösterdiği İrlanda'da da hükümet gelecek yıldan itibaren boş ev vergisini uygulamaya alacağını duyurdu. 2023 bütçe sunumunda yer alan bilgiye göre İrlanda genelinde son 1 yılda 30 günden az süre kullanılmış konutlardan konut değeri üzerinden yüzde 0.3'lük ek emlak vergisi alınacak. İrlanda hükümeti bu yolla yaklaşık 3-4 milyon Euro ek vergi geliri elde edileceğini belirterek amacın gelirleri artırmak değil ev sahiplerini evlerini kiraya vermeye teşvik etmek olduğunu açıkladı. İstanbul'da kiralardaki fahiş artışlara yönelik şikayetlerin artması üzerine geldi. Endeksa verilerine göre İstanbul’da konut kiraları son bir yılda yüzde 144, son iki yılda ise yüzde 319 yükseldi. İstanbul genelinde ortalama metrekare kira bedeli 94 lira, ortalama kira ise 10 bin 229 TL oldu.

Bilindiği gibi Türk hukukunda vergi ancak ve ancak kanunla alınabilir ve kanuni bir düzenlemeye tabi vergiler tahsil edilebilir. Türk hukukunda mevcut bir gayrimenkul için alınabilecek vergiler, hangi gayrimenkule ne şekilde vergiye tabi olduğu, yasal yasal mevzuata tabi olarak tanımlanmıştır. Örneğin bir taşınmazımız varsa, bağımsız bölümümüz varsa emlak vergisi öderiz ve o emlak vergisinin ne şekilde ödeneceği de bellidir. Dolayısıyla Türk hukukunda 'boş konut vergisi' adı altında bir düzenleme bulunmamaktadır. Geçtiğimiz yıllarda çıkan değerli konut vergisi gibi yeni bir düzenleme yapılırsa bu da uygulamaya alınabilir.

Mesela İngiltere’de var böyle bir uygulama eğer ev boşsa 50% daha az bir kişi yaşıyorsa 25% daha az vergi alınıyor. Karşıt uygulama olarak bu da var. 

Bu öneri sadece kiralarda değil ev fiyatlarında da bir rahatlama sağlayabilir. Vergi ödemek istemeyen kişi evi satışa çıkarma ihtimali artacağı için arzda bir artış oluşturma potansiyeli yüksek bir uygulama. Kiralar üzerindeki etkisi de aynı şekilde olacaktır. İnsanlar boş tutacağıma kiraya vereyim bari refleksiyle hareket ederek arzı artıracaklardır. Tabii ki bu dengenin iyi kurulması gerekir. Yapılacak düzenleme ile insanların ev alma isteklerini de kırmamak gerekir. Özellikle geçtiğimiz yıl yapılan konutta 25% kira artış sınırlaması piyasada “kiraya vereceğime boş dursun en azından zarar görmez” refleksi de geliştirdi. Hepsini üst üste koyduğumuzda iyi anlatılması şartıyla ve oranların çok ürkütücü olmaması şartıyla piyasada olumlu etki oluşturabilecek bir uygulama olduğunu düşünüyorum.