Hakan DİKMEN

İnternet ilanlarıyla veya telefonla ulaştıkları vatandaşlara özellikle "forex" piyasasından yüksek kazanç sağlama vaadinde bulunan dolandırıcılar, toplumun her kesiminden insanın mağduriyetine yol açıyor.

Son yıllarda özellikle uluslararası döviz piyasası "forex"te kazanç sağlama vaadinde bulunan dolandırıcılar, internet üzerinde kurdukları sahte platformlar kanalıyla binlerce kişiye ulaşıyor.

"Smart Trade Coin" olayı, ülkemizde büyük bir dolandırıcılık vakası olarak dikkat çekti. 21 ilde kripto varlık alım/satım platformu üzerinden dolandırıcılık yapan kişilere karşı çeşitli operasyonlar düzenlendi. Bu olay sonucunda mağdurların toplam kayıplarının yaklaşık 3.5 milyar dolar olduğu iddia ediliyor. İnsanların bu parayı nereden bulup da dolandırıcılara verdikleri çok merak ediliyor. Bu konuda dolandırıcılığın detayları ve sürecin hukuki boyutları, bilişim hukuku uzmanları tarafından inceleniyor.

Son dönemde medyada büyük yankı uyandıran "Smart Trade Coin" olayı ve Forex piyasasında sıkça karşılaşılan dolandırıcılık vakaları hakkında Bilişim hukuku uzmanı Av. Emre Avşar, ile görüştük. Bize önemli uyarılarda bulundu.

Bu tür yatırım tuzaklarının insanları nasıl mağdur ettiğini, hangi hukuki süreçlerin izlenmesi gerektiğini ve bu dolandırıcılıklardan nasıl korunulabileceğini öğrenmeye çalıştık. 

Olayın perde arkası

Smart Trade Coin dolandırıcılığı çokça tartışılıyor. Sayın Avşar bu olayın arka planını bizlerle paylaşır mısınız?

"Smart Trade Coin" adı altında faaliyet gösteren bu platform, aslında sıradan bir alım satım platformu gibi görünüyordu. Ancak, Smart Trade adlı bir arbitraj yazılımıyla entegre edilen bu sistemin gerçek amacı, kullanıcıların güvenini kazanmaktı. Platform, kullanıcılarına borsalar arasındaki kur farklarından yararlanarak kazanç sağlama vaadinde bulundu. Ne yazık ki bu vaatlerin arkasında ciddi bir suç şüphesi vardı.

Şüphelendiren detaylar

Bu sistemin dolandırıcılık suç olabileceğini nasıl anladınız? Hangi detaylar sizi şüphelendirdi?

Öncelikle, platformun sunduğu whitepaper'ın yetersizliği ve teknik rehberlerin eksikliği gibi unsurlar, bize bu yapının güvenilir olmadığını gösterdi. Ayrıca, Smart Trade Bot'un kapalı devre bir sistemde çalışması, kullanıcıların işlemlerinin şeffaf bir şekilde takip edilememesi büyük bir problemdi. En önemlisi, bu botun iddia edilen arbitraj işlemlerini gerçekten yapmadığı, sadece yapılmış gibi gösterildiği ortaya çıktı.

Yatırımlar sıfırlanıyor

Bu eylemler hangi suçları oluşturuyor?

Platformun yaptığı şey, aslında bir işlem vaadi sunmak ve bu vaadi yerine getirmeden kullanıcıların yatırımlarını sıfırlamaktır. Bu, 6362 sayılı SPK Madde 107'ye göre "İşlem ve Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı", TCK Madde 158'e göre "Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık" ve TCK Madde 220'ye göre "Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma" suçlarına girebilecektir. Ayrıca, kullanıcıların kişisel verilerinin hukuka aykırı şekilde ele geçirilmesi de cabası. 6362 Sayılı SPKn’da yapılan 26/07/2024 tarihli değişiklikle birlikte artık bu tarz platformların varlığı, izinsiz Kripto Varlık Hizmet Sağlayacılığı’na da girmekte olup Sermaye Piyasası Kurulunca portal ve sitelere erişim engeli ve idari para cezaları da gündeme gelecektir.

Alınacak önlemler

Bu tür suçlardan korunmak için ne gibi önlemler alınabilir?

Öncelikle, yatırım yapmayı düşünen herkesin, yatırım yapacağı platformun güvenilirliğini çok iyi araştırması gerekiyor. Whitepaper ve teknik rehberler gibi belgelerin detaylı bir şekilde incelenmesi şart. Ayrıca, yatırım yapılan sistemlerin şeffaf ve denetlenebilir olmasına dikkat edilmeli. Ne yazık ki, bu olayda olduğu gibi kapalı devre sistemlerde şeffaflık eksikliği dolandırıcılığa zemin hazırlıyor. Artık SPK’nın sitesinde faaliyete devam eden Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları yayınlandı, bunlar dışında yüksek para ve kazanç vaadiyle oltalamak isteyen İzinsiz Faaliyet’e konu olan sitelere, kurumlara itibar edilmemeli.

Mağdurların yapması gerekenler

Mağdurlar haklarını korumak için ne yapabilir?

Ellerindeki tesvik edici belgelerle biraz önce bahsettiğimiz suçlarla ilgili şüphe dolayısıyla savcılığa başvurmanın yanı sıra; mağdurların bireysel olarak hukuki yollara başvurarak maddi ve manevi tazminat taleplerinde bulunma hakları da vardır.

Yatırımcıları cezbediyor

Bu tür suç teşkil eden eylemlerin Forex piyasasındaki yansımaları hakkında neler söyleyebilirsiniz? Forex dolandırıcılığıyla ilgili benzer vakalar da görüyoruz, değil mi?

Kesinlikle. Forex piyasası, yüksek getiri potansiyeli nedeniyle pek çok yatırımcıyı cezbediyor, ancak bu durum dolandırıcılar için de bir fırsat kapısı açıyor. Forex dolandırıcılıkları genellikle sahte yatırım fırsatları, Ponzi şemaları, SPK’ya tabi olmayan “Aracı kurumlar” aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Yani izinsiz faaliyet yürütülüyor. Bu dolandırıcılıklarda da yatırımcılar yüksek kazanç vaatleriyle kandırılıyor ve sonunda yatırımlarını kaybediyorlar.

Forex işlemleri (kaldıraçlı işlem) yapabilecek kurumlar SPK’nın internet sitesinde “Aracı Kurum” sekmesi altında listelenmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki SPK listesinde olmayan izinsiz kuruluşlar yine biraz önce bahsettiğimiz gibi yüksek getiri ve kazanç vaatleri ile oltalayarak bireysek kullanıcıları kandırabilmektedir.

Forex dolandırıcılığında mağdurların haklarını arayabilmesi için, dolandırıcılığın gerçekleştiği “Aracı Kurumların” yasal düzenlemeye tabi olup olmadığını kontrol etmeleri ve hukuki süreçleri başlatmaları gerekmektedir. Mağdurlar, öncelikle yerel düzenleyici kurumlara (Türkiye'de SPK, diğer ülkelerde SEC, FCA gibi) başvurarak şikayetlerini iletmelidirler. Ayrıca, hukuki destek almak ve dolandırıcılığın belgelenmesi çok önemlidir. Bu tür dolandırıcılıklardan korunmak için ise yatırımcıların sadece SPK listelerinde yer alan Aracı Kurumlarla çalışmaları gerektiğini unutmamaları gerekir.

Av. Emre Avşar, son olarak bu tür suçların mağduru olmaktan korunmak için yatırımcıların yüksek getiri vaat eden ancak riskleri belirsiz olan platformlardan uzak durmaları gerektiğini, yetkili kuruluşlar haricinde lisanssız olan kuruluşlara itibar edilmemesi gerektiğini belirtti.