Çağlar ÇAĞATAY 

Türkiye ve İran iki komşu ülke. Bu iki ülke arasında sağlık turizminden mobilyaya, ayakkabıdan tekstile kadar 85 farklı sektör ticareti yapılıyor. Aynı zamanda İran halkı, resmi tatil döneminde turizmde özellikle Türkiye’yi tercih ediyor. En son 2017 yılında 21 milyar dolara çıkan İran ile Türkiye arasındaki ticaret değeri geçen yıl 2.8 milyar dolar seviyelerinde kaldı. Türk ve İranlı iş adamlarını buluşturan, birlikte ticaret yapmalarını sağlayan, iki ülke arasında ticari bağların yanı sıra kültürel bağlar da kurulmasına yardımcı olan Türk İran Sanayici ve İş Adamları Derneği (TİSİAD) Başkanı Saeid Mohammad Jan, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artması için yaptıkları çalışmaları anlattı. Türkiye’ye 1986 yılında gelen ve dalgıç su pompaları alanında dünyanın tanınır markalarından birini kurarak 103 ülkeye ihracat yapan Jan, İran ile yapılacak ticari bağlantılara dikkat çekti. Derneğin başkanlığını da yürüten Jan, 2001 yılında kurulan ve bugün başkanlığını yaptığı TİSİAD’ın çalışmaları hakkında bilgiler verdi.  Jan, “TİSİAD Türkiye ve İran arasında kurulmuş tek resmi dernektir. İran sanayicilerimiz derneğimize üyedir. Bir de TİSİAD vardır bunlarda Türk kökenli olup İran’da iş yapan firmalardır onlarda üyemizdir. Cumhurbaşkanımız İran ile ticaret hacmi için 30 milyar dolar hedef koymuştu. Biz 2017 yılında petrol ve gaz ticareti hariç bu rakamı 21 milyar dolara çıkarmıştık. Belirlenen hedefe adım adım giderken ABD’de yapılan seçimleri Trump’ın kazanmasının ardından ambargo nedeniyle ticaret hızla geriledi önce 3.5 milyar dolar seviyelerine, sonrasında 2.5 milyar dolarlara düştü. Ticaret hacminin hızla düşmesinin nedeni ambargo nedeniyle banka transferi söz konusu olmadığından kaynaklıydı” dedi. 

SANAYİCİLERİ BULUŞTURUYORUZ

TİSİAD olarak Türk ve İranlı sanayicileri bir araya getirdiklerini söyleyen Jan, “İş insanlarının birlikte ticaret yapabilmeleri için ortam oluşturuyoruz. İran’da çok ciddi miktarda ve kaliteli ham madde var. Türkiye’nin ihtiyacı olan ham maddeyi buradan temin edebiliriz. İki ülke ticaretinin nasıl geliştirileceği, özellikle serbest bölgelerde büyümenin nasıl sağlanacağı konusunda biz de dernek olarak onlara yardımcı olacağız. Trump’ın ambargo uygulaması nedeniyle hızla gerileyen iki ülke ticareti bir de Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle yara alsa da Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın serbest bölgeleri ve çifte vergilendirme beyanından sonra bir hareketlilik başladı. Ukrayna – Rusya savaşı nedeniyle sanayicimizin yaşadığı ham madde sıkıntısı İran’dan giderilebilir. Ancak bunun ithalatını yapmanın bazı koşulları var. Biz sanayicilerimize isterlerse bu konuda da yardımcı olmaya hazırız” diye konuştu. 

85 SEKTÖR TİCARET YAPIYOR

İki ülke arasında sağlık turizminden mobilyaya, ayakkabıdan tekstile kadar 85 farklı sektör ticaretinin olduğunu hatırlatan Jan, “Bizim bu ticareti hareketlendirmeye belirlenen 30 milyar dolarlık hedefe ulaştırmaya ihtiyacımız var. 2017’ye kadar bu ticarette Türkiye ihracatı ithalattan daha fazlaydı ancak bugün ithalat ihracattan daha fazla olmuş durumda. Türkiye tekstili, ayakkabısı İran’da çok fazla rağbet görüyor.  Türkiye’nin de petro -kimya maddelerine ihtiyacı var bu karşılıklı ticareti hareketlendirecek. İki tarafın kadim dostlukları var, kopmak mümkün değil. İki ülke arasında 6 ay süreli vizesiz seyahat edilebiliyor. Türkiye’nin başka hiçbir ülkeye böyle bir uygulaması yok. Bu da iki ülke arasındaki dostluğu gösteriyor. Coğrafya yakınlığı, kültür yakınlığı bunların hepsi birlikte ciddi bir potansiyel oluşturuyor. İnanç olarak, dil olarak, gıda olarak birbirimize yok yakınız” ifadesini kullandı. 

İRANLILARIN TURİZM GÖZDESİ TÜRKİYE  

İranlıların turizmde Türkiye’yi tercih ettiğine dikkat çeken Jan, sözlerini ise şöyle sürdürdü: “Özellikle resmi tatil dönemlerinde sadece Ankara, İzmir, Antalya gibi büyük şehirler değil Doğubayazıt’tan Erzurum’a kadar her yerde İranlıları görebilirsiniz. Ancak İran 7200 yıllık tarihine rağmen devlet politikasından ötürü Turizmi Türkiye kadar renkli değil ve potansiyelini kullanamıyor.”

TİSİAD YOL GÖSTERİCİ BİR DERNEK 

Jan, “İş adamları Trump döneminde başlayan ve sonrasında devam eden politikalar nedeniyle bir huzursuzluk yaşıyor. TİSİAD yasal bir oluşumdur masa altı işlerle uğraşmaz. Bizler başta üyelerimiz olmak üzere iki ülke arasında ticaret yapacak iş adamlarımıza yol göstermek, onların kafalarındaki soru işaretlerini gidermek için varız. Yasak olmayan ürünlerin ticareti için yardımcı oluyor, ambargo dışı kalan ürünlerin ticaretinde ne yapmaları gerektiğini konusunda bilgi veriyoruz” dedi.