Şehnaz DEMİRDAL

Armada Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Fethi Kalıpçı Sönmez, Analiz’e yaptığı değerlendirmede, 2030 yılına kadar küresel bakliyat üretiminin yüzde 5,8 yıllık bileşik büyüme oranı (YBBO) ile artış göstermesi beklendiğini söyledi. Ülkemizde yıllık ortalama 1,3 milyon ton seviyesinde bakliyat üretildiğini belirten Sönmez, “Küresel hububat üretimi de her geçen yıl büyümesini sürdürüyor” diye konuştu. 

Üretim tesisleriniz, üretim kapasiteniz ve ürün portföyünüz hakkında bilgi verir misiniz? Yani kısaca Armada Gıda'yı anlatır mısınız?

Fethi Kalıpçı Sönmez: Sektördeki 30 yılı aşkın köklü tecrübemizle, 1993 yılında Sönmez Ailesi olarak kurduğumuz Armada Gıda, bugün Türkiye’nin en büyük sanayi ve ihracatçı şirketleri arasında yer alıyor. Mersin'de toplam 137 bin 123 metrekare alana sahip 3 fabrikamızda, 11 üretim hattımızda konvansiyonel ve organik ürünlerin işlenmesine devam ediyoruz. Bakliyat, hububat, bulgur, organik ürünler, süper gıda, bakliyat unu, pirinç, glutensiz ürünler ve diğer ürünler olmak üzere toplam 9 ana ürün grubunda, işleme, satış, ithalat ve ihracat faaliyetleri gerçekleştiriyoruz. Toplam 3 fabrikamızda,  725.000 ton/yıl ürün işleme kapasitesi ve 118.665 MT depolama kapasitesine sahibiz. “Armada Foods”, “Doyum”  “Doyum Organik”, “Anadolu” ve “Popipop” markalarımız ile yurt içi pazarda, organik ürün markamız “Mediterranean Village” ile ise global pazarlarda ürünlerimizi ulusal ve uluslararası müşterilerimizle buluşturuyoruz. 

İhracatta sağladığımız başarı sayesinde TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) listesinde 2022 yılında 630’uncu sıramızı 2023 yılında 279’ncu sıraya yükseltmeyi başardık.  İSO 500 listesinde ise 46 sıra yükselerek 301’inci sırada yer aldık. 

Ayrıca, 1995 yılından bugüne Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı kuruluşunun (WFP), kayıtlı tedarikçisi olarak, yönetim, üretim ve tedarik zinciri yönetim kalitemizin uluslararası standartları karşıladığını tescillemiş bulunmaktayız. Buna ek olarak Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ve Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) gibi kuruluşlarının da kayıtlı tedarikçisiyiz.

2024 yılının ilk yarısını nasıl tamamladınız? Ne kadarlık bir üretim gerçekleştirdiniz? Ne kadar ciro elde ettiniz? Yılı nasıl kapatmayı hedefliyorsunuz?

Armada Gıda olarak büyüyen sektörün büyüyen oyuncusuyuz. 2030 yılına kadar küresel bakliyat üretiminin yüzde 5,8 Yıllık bileşik büyüme oranı (YBBO) ile artış göstermesi bekleniyor. Ülkemizde ise yıllık ortalama 1,3 milyon ton seviyesinde bakliyat üretilirken, küresel hububat üretimi de her geçen yıl büyümesini sürdürüyor. Armada Gıda olarak biz de yaşanan global belirsizlikler ve giderek zorlaşan piyasa koşullarına rağmen 2023 yılında artan ihracatımızın da etkisi ile 7,5 milyar TL ciro elde ettik. 2024 yılını da hedeflerimiz doğrultusunda geçmiş dönemlerde olduğu gibi başarılı bir şekilde tamamlamayı öngörüyoruz.

90 ülkeye ihracat

İhracatınız hakkında bilgi verir misiniz? İhracatınızda hangi ülke ve pazarlar öne çıkıyor?

Bugün geldiğimiz noktada Almanya, İtalya, Mısır, Tunus ve Fransa başta olmak üzere toplamda 90’ın üzerinde ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz. Yıllık satışlarımızın yaklaşık yüzde 70’ini global pazarla oluşturuyor. 31 Aralık 2023’te sona eren finansal dönem itibariyle (enflasyon muhasebesi standartlarına göre), seçili bakliyat ürünlerinde ülkemiz toplam ihracatının %7,2’sini, hububat ürünlerinde de toplam ihracatın %7,4’ünü Armada Gıda olarak biz gerçekleştirdik. 

Özellikle kırmızı mercimek, nohut, fasulye, bulgur, pirinç gibi ürünlerin üretiminde hem globalde hem yurt içinde söz sahibi şirketlerden biriyiz. Organik mercimek, organik fasulye, organik bulgur ve organik pirinç ihracatında Avrupa’da pazar liderleri arasındayız. Buna ek olarak konvansiyonel ürün ihracatında da Avrupa’nın önemli ülkelerinde pazar liderleri arasındaki konumumuzu sürdürüyoruz. 

Önümüzdeki dönemde hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarda farklılaştırılmış kanal stratejileri ile marka penetrasyonumuzu artırmayı, var olduğumuz pazarlarda derinleşirken yeni pazarlara giriş yaparak globaldeki payımızı yükseltmeyi amaçlıyoruz. Hem Türkiye’de hem de yurt dışında şirket satın almaları ve hedef pazarlarda depo oluşumları yoluyla lojistik ağımızda avantaj sağlamayı planlıyoruz. Böylece üretim kapasitelerinde artış ve hazır mal bulundurarak hızlı ve etkin dağıtım yapısını desteklemeyi hedefliyoruz.

Yatırımı seviyoruz

Önümüzdeki dönem yatırımlarımızdan ve hedeflerinizden bahseder misiniz?

Yatırım seven bir şirketiz. Kurulduğumuz günden bu yana gerek kapasite artışına yönelik gerek modernizasyon yatırımları olmak üzere birçok yatırımımızı tamamladık. Önümüzdeki dönemde de hayata geçirmeyi planladığımız yatırımlarımız bulunuyor. 

Merkez Fabrikamızda yer alan 483 ton/gün ürün işleme kapasiteli bulgur işleme hattımızın kapasitesini, yaklaşık 7 milyon dolar yatırımla 966 ton/gün’e çıkarmayı planlıyoruz. Bu yatırımı 2024 yılı içinde tamamlayarak, 2025 yılının ilk yarısında faaliyete almayı öngörüyoruz. 

Yatırımı devam eden üçüncü fabrika alanımızda 30.000 MT depolama kapasitesini 2023 yılında devreye almıştık. 2.000 metrekarelik fabrika alanımızın inşaat çalışmaları da Şubat ayında tamamlandı. Söz konusu fabrikamızda toplam 40 ton/saat üretim kapasiteli fonksiyonel gıda tesisini de devreye aldık, yılsonunda üretime geçmeyi planlıyoruz. 2023 yılında programa alınarak yapımına başlanan 8.200 metrekare Lidaş depoları ile 8.800 metrekare ikinci etap depoların ise yıl sonuna kadar tamamlanacağını öngörüyoruz. Yatırımın tamamlanması akabinde aynı alanda 4.800 ton/gün ürün işleme kapasiteli ve 181.500 MT depolama alanlı bir bakliyat fabrikası kurmayı da hedefliyoruz. Bahsi geçen ürün işleme kapasitesinin 2.400 ton/gün’lük kısmının 2024 yılı içerisinde, 1.920 ton/gün’lük kısmının 2025 yılı içerisinde, 480 ton/gün’lük kısmının ise 2026 yılı içerisinde faaliyete geçirmeyi planlıyoruz. 2023 yılının sonuna kadar arazi dahil toplam 12,4 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirdik. 2025 yılı dahil toplam yatırım tutarının 53,7 milyon dolara ulaşmasını öngörüyoruz. 

Kazakistan’da inşa etmeyi planladığımız tarımsal ürün işleme tesisimiz için de 29.11.2022 tarihinde, şirketimizin bağlı ortaklığı olarak AC Agro LLP şirketimizi kurduk. Tesisimizi kurmayı planladığımız arazi için görüşmelerimiz devam ediyor. İlk etapta yaklaşık 4 milyon dolar yatırımla 4.000 - 5.000 metrekare depolama alanı ve bakliyat işleme tesisi kurmayı hedefliyoruz.

Üniversite sanayi iş birliği sürüyor

Ar-Ge alanındaki çalışmalarınızı anlatır mısınız? 

Son yıllarda Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarımıza ağırlık verdik. Özellikle üniversite sanayi iş birliği çalışmaları yürütüyoruz. 2021-2022 yıllarında Gaziantep Üniversitesi Target Teknoloji Transfer Ofisi ile “Üretim Planlama ve Stok Planlama” çalışması ile “yalın üretim tekniklerinin üretim süreçlerine uygulanması ve verimliliğin iyileştirilmesi” konularında çalışmalar yaptık. Bu çalışmalar ile yalın üretim uygulamaları, depolama ve lojistik konularında sektörel iyileştirmeler gerçekleştirdik. Verim artırıcı projelerin geliştirilmesi ve saha geneli enerji etüdünün yapılması konusunda gerçekleştirdiğimiz çalışmalar sonucunda %15 değerinde enerji tasarrufu sağladık. 

2023 yılından itibaren başlanan ön çalışmalarla; döngüsellik sağlamak üzere üretim aşamasında oluşan atık sulardan biyo-plastik malzemeler üretmek üzere İstanbul Teknik Üniversitesi ile biyoteknolojik çalışmalar yürütüyoruz. Bu kapsamda laboratuvar ölçekli çalışmaları pilot ölçekli çalışmalara taşımayı hedefliyoruz. Şirketimizde üretilen ürünlerin protein ve lif izolasyonun fiziksel olarak sağlanması konusunda da çalışmalarımız devam ediyor. Türkiye Gıda İnovasyon Platformu’nun daimi üyesi olarak gerek üniversite gerek devlet kuruluşlarının Ar-Ge ve inovasyon ile sürdürülebilirlik çalıştaylarına katılım sağlayarak sektör çalışmalarına fiili ve know-how desteği sağlıyoruz. 

Organik tarımı önemsiyoruz

Sürdürülebilirlik yatırımlarınız bulunuyor mu? Bu alanda neler yapmayı planlıyorsunuz?

Tarımda sürdürülebilirliği, organik tarımı önemsiyoruz. Uluslararası standartlar çerçevesinde, sürdürülebilirliği, insan ve çevre sağlığını ön plana alan üretim felsefesiyle çalışıyoruz. Organik gıda sertifikasını almak isteyen şirketler hammadde, imalat, ambalaj, dağıtım ve nihai ürün gibi pek çok aşamada uluslararası standartları karşılamak zorunda. Armada Gıda olarak.