Sedat YILMAZ

Küresel koronavirüs salgını, iklim değişikliklerine bağlı kuraklık ve yetersizlikler gıda ve emtia fiyatlarını katlamalı olarak yükseltiyor. Türkiye’de un ihracatçıları, dünyada devam eden söz konusu olumsuzluklar çerçevesinde pazar paylarını büyütmek için yeni tedbirler alıyor. İhracatçılar bir yandan az kârla deniz aşırı ülkelere ulaşmayı hedeflerken diğer taraftan devletten destek istiyorlar.

Gıda güvenliğinin daha fazla ön plana çıktığı günümüzde Birleşmiş Milletler Dünya Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO), dünyada gıda güvenliği ve beslenme durumu konusunda yayımladığı raporda, dünya nüfusunun dörtte birinin güvenli, besleyici ve yeterli gıdaya düzenli erişemediği ortaya konuyor.

Raporda ayrıca pandeminin insanların hayatlarını ve geçim kaynaklarını tehdit ettiği, gıda sistemlerindeki zayıflıkların giderek daha arttığı kaydediliyor. 2030 yılı hedefine dayanan raporda dünya açlığını sona erdirme sözünün yerine getirilmesi için dünyanın harekete geçmesi isteniyor.

Türkiye iş dünyası, FAO’nun çağrısına hem insani hem de ekonomik olarak yaklaşıyor. Un sanayicileri, yükselen gıda fiyatlarına karşı daha az kâr ile deniz aşırı, uzak ülkelere ulaşma ve yeni pazar arayışlarını hızla sürdürürken yaklaşık 1,5 milyar dolarlık ihracat pazarını da büyütmek istiyor.

Tek pazarla büyüyemeyiz

Mardin’de gerçekleştirilen Dicle Un Sanayicileri Derneği (DUNSAD) ve Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği’nin (GUSAD) birlikte düzenlediği “Hasat Yılı ve Sonrası” temalı toplantıdan önemli mesajlar çıktı. Bölge Un Sanayicileri un ihracatına yönelik bölgenin risk faktörü, iç piyasadaki sorunlar, buğday üretimi, kuraklık ve kuraklığın sektöre etkilerini gündeme taşıdılar.

Un ihracatçıları, dış pazarlara daha fazla açılmak ve 1,5 milyar dolarlık un ihracatını artırmak için devletten finansman desteği ve krediye çabuk ulaşma noktasında mevzuat kolaylığı beklediklerini bildiriyor. Sanayiciler, un ihracatında yüzde 42 ile en büyük paya sahip olan Irak pazarının kaybedilmeyle karşı karşıya olunduğunu, Irak gibi birçok pazarın da aynı tehlikeyi yaşadığını dile getiriyorlar.

 Un sanayicileri ve ihracatçıları un ihracatının sadece Irak pazarıyla büyüyemeyeceğini, uluslararası yüksek hacimli pazarın daha genişlemesi için sanayicinin bütün dünyaya açılması gerektiğini söylüyorlar.

Desteğe ihtiyacımız var

Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği (GUSAD) Başkanı Mesut Çakmak, “Türkiye’den yurt dışına çıkan her uçakta bir un sanayicisinin olması lâzım. Az kârla deniz aşırı ülkelere açılmazsak hepimiz kaybederiz. Kuraklık sebebiyle fabrikalarımızı söküp yurt dışına çıkaracak halimiz yok. Mevcut ihracat pazarlarımızı kaybetmek istemiyoruz. Sektördeki sorunların aşılmasında ve daha fazla büyümede Kredi Garanti Fonu desteği ve Eximbank kredilerine kolay ulaşmanın etkili olacağını düşünüyoruz” diyor.

GUSAD Başkanı Mesut Çakmak, güçlü şirketlerin Eximbank kredilerine kolay ulaştığını, küçük firmaların ise bu konuda oldukça zorlandığını ve teminat mektuplarıyla sorunu aşmaya çalıştıklarını belirterek hükümeti kendilerine destek olmaya çağırıyor.

Mesut Çakmak, “Küçük firmalar Kredi Garanti Fonu ile desteklenirse önümüz açılır. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanımız İsmail Gülle’den sesimizi bakanlarımıza ve Cumhurbaşkanımıza ulaştırmalarını istiyoruz” ifadelerini kullanıyor.

Toplantıya katılan TİM Başkanı İsmail Gülle de yönetiminde olduğu Eximbank’ı çalışma şeklinde yanlışlık olduğunu kabul ettikleri için Eximbank yapısını değiştirme konusunda çalışmalar yaptıklarını belirtiyor ve Eximbank kredilerinin projelere verilmesi ve daha geniş kesimlere ulaşması için bir paket hazırlandığını kaydediyor.

Pazar payı nasıl artırılır

Diğer yandan sektörde geçen yıl 4,3 milyar liralık satış hasılatıyla dikkat çeken Ulusoy Un da pazar payını yükseltmeye devam ediyor.

Ulusoy Un Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, dünyada Türkiye’yi un ihracat şampiyonu olarak sürekli zirvede tutan sektörün her yıl daha fazla gelişme kaydettiğini, kendi firmaları Ulusoy Un’un da geçen yılı, bir önceki yıla göre yüzde 42,4 hasılat büyümesiyle tamamladığını hatırlatıyor.

Samsun’daki tesislerde 3’üncü fazın devreye girmesiyle günlük 1800 ton üretim kapasitesine ulaşmayı hedeflediklerini belirten Ulusoy, tüm kapasitenin böylece halka arz edilen tarihte günlük 900 ton olan üretimin 2700 ton kapasitesine yükseleceğini bildiriyor. Ulusoy oluşan risklerin yanında fırsatların da oluştuğunu sözlerine ekliyor.

Tüketici ihtiyaçlarının tespiti ve tüketim alışkanlıklarındaki değişkenliklerin öngörülmesi gıda üreticilerinin pazardaki paylarını arttıracağını belirten Dr. Eren Günhan Ulusoy, “Bu ihtiyaçların eksiksiz olarak karşılanması, sürdürülebilir olması ve hata payının minimal seviyeye indirilmesi ile üretim süreçlerinde operasyonel mükemmellik sağlanmış olacak. Tarım 4.0 ile el değmeden hijyenik üretim yapılması, insan faktöründen kaynaklanan hataları ortadan kaldırarak gıda güvenliğini sağlamakta ve korumaktadır. Tarımdaki ve dijitalleşmedeki gelişmeleri yakından takip edip bunları şirket bünyemizde uygulamaya çalışıyoruz” bilgisini veriyor.