Gıda israfı tüm dünyada tartışılan ve önlenmeye çalışılan çok önemli bir konu. Birçok ülke bu konuda insanları bilgilendirmeye ve önlem almaya çalışıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı tarafından hazırlanan 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu'na göre, Türkiye'de her yıl 11,3 milyon tondan fazla gıda israf ediliyor.

100 kişiden 27’si israf ediyor

Rapora göre, Türkiye’de, dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. Aynı rapora göre dünyada gıda israfının durumu ise şöyle: “Dünya genelinde her yıl toplam 931 milyon ton gıda israf ediliyor. Bu, küresel çapta perakende satış noktaları, evler ve restoranlarda tüketime hazır gıdanın yüzde 17'sinin doğrudan çöpe gitmesi anlamına geliyor. İsrafın yüzde 61'i evlerde yapılıyor.” Dünya genelinde israf edilen gıdanın toplamı, 40 tonluk 23 milyon kamyon dolusu yiyeceğe karşılık geliyor. Uzmanlar, “Bu kadar kamyonun uzunluğu dünyanın çevresinin yedi katı” olduğunu belirtiyor.  NG Araştırma 22 Mart-1 Nisan 2021 tarihleri arasında, Türkiye geneli, 15 yaş üzeri, 2 bin 178 kişinin katılımı ile online araştırma platformu benderimki.com üzerinde kamuoyu araştırması gerçekleştirdi. Türkiye’de gıda israfının ne boyutta olduğunu sorusuna, katılımcıların yüzde 81'i israf olduğunu düşündüğünü belirtti. Bu konuda Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof Dr. Aziz Akgül'ün 2019 yılında yaptığı açıklamaya göre, “Türkiye'de 1 yılda israf edilen gıda miktarı 26 milyon tondur. Bunun karşılığı 214 milyar lira” dedi. Evinde gıda israfı olup olmadığını sorusuna katılımcıların yüzde 27’si, gıda israfı olduğunu söyledi. İnsanların gıda israfı konusunda genel olarak başkalarını sorumlu tuttuğunu dikkat çekerken, Türkiye'de evlerde kişi başı yılda 93 kilogram gıda israfı yapılıyor. Bir domatesi yiyemeden yarısını bile çürütüp çöpe atmak ya da bir kısmı çürüdü diye sağlam kısmını kurtarmadan tümünü çöpe atmak, ne kadar masum görünse de israf oluyor. Evindeki yiyecekleri bitirmeden nadiren veya hiçbir zaman alışverişe çıkmayanlar yalnızca her 5 kişiden 1'i. Geriye kalan her 5 kişiden 4'ü ise evindeki yiyecekleri bitirmeye pek de dikkat etmiyor.

Tabakta yiyecek bırakır mısın?

Yiyebileceğimizden fazla yemeği tabağımıza almak, israfı arttıran unsurlardan sadece bir tanesi. Bunun yanı sıra geleneksel misafirperverliğimiz ve sevdiklerimizle paylaşmanın hazzı, kolayca gözden kaçsa da israfa neden olabiliyor. Bu soruya verilen cevaplar, diğer durumlara göre daha olumlu bir noktada. Yiyebileceğimizden fazlasını tabaklarımıza almamaya özen gösteriyoruz. Yalnızca her 5 kişiden 1'inin tabağında bıraktığı yiyeceklerle israfa meyilli olduğunu görüyoruz.

Alışverişte fazladan yiyecek alır mısın?

Markete gittiğimizde, ihtiyacımız olmayan şeyler de alabiliyoruz. Sonuçlara baktığımızda insanların yaklaşık yarısı gıda alışverişlerinde ihtiyacından fazla aldığını belirtiyor. Evdeki yiyeceklerin bitmesini beklemeden alışverişe çıkıp ayrıca fazladan da yiyecek almak belki yaşam konforu açısından faydalı olabilir. Ama çevresel ekosisteme, ekonomiye ve diğer insanlara verdiğimiz zararı düşündüğümüzde ortaya çıkan tablo tekrar tekrar bu davranışlarımızı sorgulamamız gerektiğini gösteriyor.