Çağlar ÇAĞATAY 

Türk şirketleri, Mısır’ın tekstil ve konfeksiyon pazarının üçte birini yönetiyor. Bu da yaklaşık olarak 1.5 milyar dolarlık yatırım anlamına geliyor. 2023 ve 2024 yıllarında artan ilginin bir sonucu olarak da Türk şirketleri, bu ülkede 500 milyon dolarlık yeni yatırım öngörülüyor. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Mısır İş Konseyi Başkanı Mustafa Denizer, Türk şirketlerinin Mısır’da ana yatırımlarının 2007 yılında başladığını hatırlatarak hem yatırımlarını hem cirolarını büyüterek çalışmalarını devam ettirdiklerini söyledi. Denizer ile Türkiye ve Mısır arasındaki ticaret hacmini, son dönemdeki yatırımlarını konuştuk. 

Türk yatırımcılar Mısır’da hangi alanlarda faaliyet gösteriyor? Kaç yıldan beri devam ediyor? Süreç hakkında neler söylemek istersiniz?

Mısır’da ana yatırımlar 2007 yılından itibaren başladı. Ve bu zamana kadar da Mısır’a o dönem giren şirketler hem yatırımlarını hem cirolarını büyüyerek devam ettirdiler. Ağırlıklı tekstil sektörü olmak üzere, beyaz eşya, kimya, hijyen ve perakende sektörlerinde yatırımlar devam ediyor. Bugün itibarıyla tekstil ve konfeksiyonun Mısır ihracatının üçte birini Türk yatırımları yönetiyor. 1.5 milyar dolar tutarında bir ciro ve 1.5 milyar dolar civarında da yatırım söz konusu. Bu fabrikalarda 70 bin civarında da istihdam sağlanıyor.

Türkiye- Mısır arasındaki yatırım hacmi ne kadar? Önümüzdeki iki yılda ne kadarlık bir yatırım öngörülüyor? 

Yatırım hacmi daha önce de söylediğim gibi 1.5 milyar dolar civarında. Bunun yanında turizm ve diğer yatırımları da eklersek 2 milyar doların üstündedir. Bu sene ve önümüzdeki sene öngörülen yatırım 500 milyon dolardır. 

Mısır bölgesinde bulunan sanayi bölgelerinde Türk yatırımcılara ne gibi fırsatlar sunuyor?

Mısır’ın en büyük avantajı serbest bölgelerinin olması. Ayrıca Amerika, Güney Amerika, MERCOSUR ile Afrika ülkelerine gümrüksüz ticaret olanakları bulunuyor. Serbest Ticaret Anlaşmaları ile dolayısyla bu da Mısır’da üretimi cazip kılıyor. Tabi ki enerji ve işçilik maliyetlerinin de diğer rakip ülkeler Bangladeş, Hindistan ve Çin’den de ucuz olması burada yatırımcılara bir avantaj sağlıyor. 

Mısır’da Türk yatırımcılar dışında kimler var? Rakipler noktasında bilgi verir misiniz?

Mısır’da Türk yatırımcıları dışında Hindistan, Pakistan ve çok az da Avrupalı yatırımcılar var. Önümüzdeki dönemde ana ve potansiyel yatırımcılar bence Türkler.

Perakende sektörünün devleri 

faaliyetlerine devam ediyor 

Mısır’da kimler faaliyet gösteriyor? Konfeksiyon ve tekstil alanında hangi markalar var?

Mısır’da kimlerin faaliyet gösterdiği, DEİK/Türkiye-Mısır İş Konseyi Yürütme Kurulu ve üye listesine bakılınca net bir şekilde görülüyor. Önemli yatırımların yüzde 70’i şu anda İş Konseyi Yürütme Kurulu’muzdan ve üyelerimizden oluşuyor. Bu çok güzel bir durum. Dolayısıyla Mısır’da yatırımı olan riski olan bütün yatırımcılar DEİK bünyesi altında toplanmış durumda. Ama bunun yanında tabiki perakende sektöründe çok önemli isimler herkesin tanıdığı LC Waikiki, Defacto, Colin’s ve Koton faaliyetlerine devam ediyor. Beko zaten yıllardır Mısır’a ürün satıyor, şimdi de üreterek iç piyasaya ürün satıyor. 

Seçim sonrası yatırımlar hızlandı mı bölgeye? Mısır’a yatırım için şirketler hangi özellikleri arıyor? Türkiye ile karşılaştırıldığında cazip bir bölge mi?

Yatırımlar için seçim sonrası demeyelim. Zaten siyasi ilişkiler durağan düzeydeyken de Mısır’da faaliyet gösteren yatırımcılarımız büyüyerek, yatırımlarını hızlandırdı ve büyüttü. Bu süreçte yatırımları 3-4 katına çıktı. Bu dönemde Mısır tarafından Türk iş insanlarına karşı hiçbir olumsuz-negatif bir ayrımcılık söz konusu olmadı. Mısırlıların karşılaştığı ekonomik ve finansal zorlukları Türkler de yaşadı. Bunun yanında şimdi ilişkiler iyi bir ivme kazandı. Çok pozitif bir doğrultuda devam ediyor. Bu dönemde baya yeni yatırımcı ve potansiyeli araştırmak alanları görmek için ziyaretlerin sıklaştığını görüyoruz. Mısır’daki yatırımlar büyüyerek devam edecek. 

Aynı zamanda Mısır, işçilik maliyetleri noktasında iş dünyası tarafından nasıl değerlendiriliyor?

Mısır’da işçilik maliyetleri, dünya geneline göre nispeten kompetitif; ama bazı dönemlerde, finansal yapı ile ilgili devalüasyon olması veya olmaması durumlarında bazen bu maliyetler yukarı çıkıyor. Ama 10 senelik bir döneme baktığımızda Mısır, kendi rakip ülkeleri iş gücü açısından bakıldığında Pakistan, Hindistan ve Çin’e karşı bir avantajı söz konusu. Ama kalifiye eleman ve verimlilik burada önemli. Ve bunlar da zaman içinde eğitimle düzeliyor. Dolayısıyla sırf işçilik olarak değil, verimlilik olarak da bakılması lazım. Mısır yine de cazip bir ülke. 

Türkiye – Mısır ilişkileri noktasında siz ne tür çalışmalar yürütüyor sunuz? Sık sık da ziyaretler gerçekleştiriyor musunuz? Yaptığınız bu çalışmalardan bahseder misiniz?

DEİK/Türkiye-Mısır İş Konseyi, Mısır İş adamları Derneği (EBA) ile anlaşma imzalayarak, 1992 yılında kuruldu. İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin artırılması ve ekonomik bağları yoğunlaştırılması hedefiyle faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. DEİK/Türkiye-Mısır İş Konseyi olarak, EBA ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi ve yatırımların teşvik edilmesi amacyla ortak çalışmalar yürütüyoruz.

KUTU 

Türk ürünlerine karşı 

güzel bir algı var 

Eklemek istedikleriniz nelerdir?

Ticaret hacmine ve Türk yatırımına ilişkin, bilindiği gibi yıllardır ticaret hacmimiz karşılıklı hep Türkiye’nin artı verdiği bir şekilde devam ediyordu. Son yıllarda enerji ile birlikte Mısır, artık pozitife geçmeye başladı. Önümüzdeki dönemde herşeye rağmen bütün zorluklara hem ekonomik hem siyasi durgunluğa rağmen ticaret hacmimizde bir düşüş olmadı. Mısır’da Türk ürünlerine karşı çok güzel bir algı var. Hem kalitesi hem marka değeri hem de imajı olarak gayet kabul görüyor ve Mısır halkı tarafından severek, beğenilerek tüketiliyor. Dolayısıyla her türlü zorluğun da farkındayız, Mısır’da dövizle alakalı ithalatın biraz yavaşlatılması isteniyor. Mısır’da buna rağmen Türk ürünlerine pozitif ayrımcılık uygulanırsa, bu ülkeye bu ürünleri satan firmaların yatırımları hızlı bir şekilde gelir. Sırf Mısır’ın iç piyasası değil, bütün Kuzey Afrika’ya buradan üretim üssü olarak satış yapılabilir. Bu yatırımcı çekmek için bence en önemli konulardan bir tanesi. Ticaret hacminin toplamda 10 milyar doları çok hızlıca geçeceğini 15-20 milyar dolara çıkacağına inanıyoruz. Ve bu gerçekleştirilmesi kolay bir rakam ve yakalanacağına da eminiz.