Sedat YILMAZ

2020 ve 2021 yıllarını yeniden yapılanma olarak geçiren sektör, 2022 ve gelecek yıllar için kovid öncesi yıllara dönmede gücünü sağlamlaştırıyor. Deniz – kum – güneş segmentini aşarak başta sağlık, kongre, kültür, dağ ve yayla turizminde de önemli projelere imza atan Türkiye’de özellikle tesis yatırımlarının trendi artıyor.

Turizm profesyonelleri kovid öncesi ile kovid sonrası arasına bir köprü oluşturarak sektörün sağlıklı bir şekilde transformasyonunu gerçekleştirmek istiyor. Profesyoneller bu geçişte özellikle farklı konsept ve niş projelerle öne çıkmayı hedefliyor.

Turizm yatırımcıları, 2022 yılından itibaren gelirlerin daha fazla artacağını öngörüyor. Küresel salgında dip yapan turizm gelirlerine karşılık aynı süreçte gerçekleştirilen yatırımlar geleceğin temelini atıyor. Turizm yatırımcıları duraklama döneminin geride kaldığını, turizm rakamlarının 2014 ve 2019’ların çok daha üzerine çıkacağını, çünkü insanların artık virüsten korkmadığını, belirsizliğin ortadan kalktığını belirtiyor.

Seyahat durdu yatırımlar başladı

Türkiye’de 2020 yılının ilk çeyreğinden itibaren etkisini gösteren ve insanların evlere kapanmasıyla ekonomik aktivitenin zayıfladığı dönemde turizm yatırımcıları işlerine daha fazla önem verdi.

Salgınla birlikte her sektörde olduğu gibi turizmde de araştırma şirketleri faaliyetlerin hangi doğrultuda olduğunu görmek üzere raporlar hazırladı. Dünya turizminin 2020 yılında çakılmasına karşılık bu yıl aşılama ve alınan tedbirlerle geçen yıla göre yüzde 50 seviyesinde artış göstermesi 2022 için de bir umut olarak raporlara yansıdı. 2020 yılında kongre ve benzeri turizm çeşitlerinin tamamen durmasına karşılık 2021’de yeniden hareketlenmesi ekonominin pandemiden kurtuluşunun bir müjdesi olarak da kayıtlara geçti.

Söz konusu dataları değerlendiren turizm yatırımcıları 2020 yılında 127 yeni otel yatırımı için teşvik aldı. Salgın döneminde mevcut otellerini de yenilemek isteyen yatırımcılar 56 yenileme teşvikini cebine koyarken 2021 yılında yeni otel açılışlarının da mesajını verdi. Nitekim bu yıl büyük kapsamlı 85 otelin açılışı yapılırken 25 otel beklemeye alındı.

Raporlara giren oteller başta İstanbul ve Antalya olmak üzere tüm Türkiye’de özel belgeli 45 adet 3 yıldızlı, 32 adet 4 yıldızlı ve 32 adet 5 yıldızlı olarak hizmete girdi.

Avrupa'da lider, dünyada 3'üncü

NBK Touristic Genel Müdürü ve Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz turizme yönelik 2022 yılı değerlendirme yaparken gelecek yıllarda daha temkinli, planlı ve öngörülü olarak hareket edilmesi gerektiğini söyledi. Turizmcilerin 2020 ve 2021’i kovid hasarını en aza indirmek için dinamik kalmaya çalıştıklarını kaydeden Recep Yavuz, bunun göstergesi olarak Türkiye’nin Avrupa ve dünyadaki turizm göstergesinde aldığı yerin önemli olduğuna temas etti.

Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) raporuna göre 2019 yılına göre Türkiye’nin yabancı turist sayısında Avrupa’da birinci ve dünyada üçüncü olduğunun altını çizen Recep Yavuz, “Sadece Antalya bu yıl 9 milyon turisti ağırlamış. Bu bütün dünyadaki turizm destinasyonları içindeki en yüksek rakam. Bakınız Antalya bu yılın dünya birincisi. Türkiye 27 milyon turist ile Akdeniz’de yani Avrupa’da birinci, dünya genelinde ilk üçte. Akdeniz’de en büyük rakibimiz İspanya bile gerimizde kaldı” dedi.

Türkiye’nin bu yıl üçüncü çeyrekte turizmdeki rakip ülkeler ile arasını açarak öne geçtiğini ve karamsarlığın bir sınırı olması gerektiğini hatırlatan Recep Yavuz, “Üçüncü çeyreğin tohumu rezervasyon dönemi olan yılın Ocak-Mart döneminde atılmıştı. 2022 yılı ilk çeyreğinin geçen yılın aynı dönemine göre daha hareketli geçeceği tahminleri yapılıyor. Bugünler olanı biteni izleme, karar verme günleridir. Pandemi ile birlikte tatil tercihi kriterleri de değişti” diye konuştu.

Recep Yavuz, turizm noktasında kararı fiyat, ürün ve hava şartlarının yanı sıra ülkede pandemiye dair gelişmeler ve yaptırımlar, gidilecek ülkede pandemi ve genel durumun göz önünde bulundurulacağını, gelecek yıl da yine aşılamanın ekonomi üzerinde belirgin bir baskısının olacağını kaydetti.

2023 kovid öncesine dönüş yılı

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, şehir otellerinde toparlanmanın daha hızlı olacağını söyledi. Eresin özellikle 2022 yılının toparlanma, 2023’ün de kovid öncesi yıllara dönüş olacağına inandıklarını söyledi.

Müberra Eresin, “İstanbul, Bursa ve Trabzon’da Ortadoğu, Kapadokya’da ye Ukraynalı misafir ağırlığı var. Antalya Rus turistlerin ana destinasyonu olmasının yanında Ukrayna Polonya ve Balkan ülkelerinden talep görüyor. Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR) raporuna göre yılın 9 ayında Rusya’dan İstanbul’a 382 bin turist seyahat ederken bu rakam 2018 yılının 9 aylık verilerine yakın” dedi. Son 1,5 yıldır en fazla gündeme gelen konulardan birinin kapanan veya el değiştiren oteller olduğunu hatırlatan Müberra Eresin, “Bu konuda abartılı haberler gündeme geldi. Şunu net bir şekilde söyleyebiliriz ki tamamen kapanan veya el değiştiren otel sayısı çok az” bilgisini verdi.

Dedeman Hotels & Resorts International Yönetim Kurulu Başkanı Banu Dedeman da 2022’nin bu yıldan daha iyi olacağını öngördüklerini, bu yönde hazırlık yaptıklarını, ancak 2019 yılına dönme noktasında 2023 yılının beklenmesi gerektiğini dile getirdi.

Elite World Hotels Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Emel Elik Bezaroğlu ise, “Bu yıl 32 milyon hedefinin yakalanması zor görünüyor. Yaşanan olumsuzluklara rağmen bu seviyelere 2023’te ulaşacağımıza inanıyorum. 2022’de güçlü bir yükseliş yaşama olasılığımız mümkün görünüyor” ifadelerini kullandı.

Hangi isimler yatırım yapıyor

Turizm yatırımı yapanlar arasında Avrupa Konutları konseptiyle tanınan Artaş İnşaat, Opet Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Öztürk, Kuzu Grup, Kinesis İnşaat AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Mimar Orhan Bayrak gibi ünlüler yer alıyor. Firmalar yabancı otel zincirleriyle yatırım konusunda projelerini geliştiriyor.

Avrupa Konutları markasıyla tanınan Artaş İnşaat’ın hayata geçirdiği Radisson markasının ilk kayak oteli olma özelliğini taşıyan 13 milyon dolar yatırım bedelli Radisson Blu Mount Erciyes Oteli 10 ayda tamamlanarak bu ay hizmete girdi. Sektör yatırımlarından hizmete giren en son tesis olan Radisson Blu Mount Erciyes, yabancı yatırımların Türkiye’ye devam etmesi açısından önemli bir yer tutuyor.

Radisson Hotel Group, Erciyes kayak Merkezi ve İstanbul’un Avrupa yakasındaki yeni yerleşim ve ticaret bölgesi Çamlıvadi’de imzaladığı iki yeni yatırım projesinin duyurusunu yapmıştı. Uluslararası zincir otel grubu Radisson Hotel, bu yeni yatırımları ile 2025’e kadar Türkiye genelinde 50 otel ve 10 bin odaya ulaşmayı hedefliyor.

Radisson Hotel Group’un Afrika ve Türkiye’den Sorumlu Geliştirme Başkan Yardımcısı Ramsay Rankoussi, “Dağların arasında konumlanan Radisson Blu Hotel, Mount Erciyes, mevcut olan Radisson Blu Hotel Kayseri’ye bu bölgede eşlik edecek. Radisson Residences İstanbul Çamlıvadi’yi ise İstanbul’daki servisli daire segmentinde büyüyen varlığımız olarak görüyoruz” dedi.

Radisson Rotel Group’u ile işbirliği yapan Artaş Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Serhan Çetinsaya da, Kayseri’nin prestijini artıracak Erciyes’teki yeni otelin bölgeye yeni bir aktivite ve atılım kazandıracağını söyledi.

Türkiye’de Erciyes ve Çamlıvadi’de hayata geçireceği iki yeni yatırımın duyurusunu yapan Radisson Hotel Group’ un portföyünde şu anda Türkiye’de faaliyette ve geliştirilmekte olan 30’dan fazla otel ve 4 bin 500’den fazla oda bulunuyor. Şehirdeki 16 oteli ile İstanbul’un önde gelen otel işletmelerinden biri olan grup, Türkiye’de Radisson Collection, Radisson Blu, Radisson ve Park Inn by Radisson ile temsil edilen 4 markaya sahip bulunuyor.

Öztürk Ailesi turizmle büyüyecek

Turizm sektörüne 450 milyon dolarlık yatırımıyla dikkat çeken Opet Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Öztürk, yeni yapacakları yatırımın da büyük bir konsept olacağını söyledi. Öztürk, “Fırsat buldukça yatırım yapıyoruz. Ağırlıklı olarak turizmle ilgileniyoruz. Ağırlığımız Antalya ama diğer lokasyonlar da olabilir. Zeynep Oteli komple yeniden inşa etmeyi düşünüyoruz. Büyük bir konsept düşünüyoruz. Dubai’deki Atlantis gibi büyük bir otel olabilir. Regnum Carya’nın 553 odası bulunuyor, yeni yapacağımız otelin de bir o kadar odası olacak. Önce Türkiye’de büyümeyi sonra uluslararası marka olmayı planlıyoruz” bilgisini verdi. Opet’in kurucusu Öztürk Ailesi 2014 yılında turizm sektörüne Regnum Carya oteliyle giriş yapmıştı.  

Markalı turizm yatırımları arasında yer alan JW Marriott da, Türkiye’deki üçüncü otelini İstanbul Ataköy sahilinde açıyor. Kuzu Grup ile Marriott International arasında İstanbul Ataköy sahilinde denize sıfır rezidans projesi SeaPearl Ataköy’de JW Marriott Hotel Istanbul Marmara Sea için anlaşma imzalandı. Otel 2022 yılının ilk çeyreğinde hizmete girecek. JW Marriott’un şu anda Türkiye’de iki tesisi bulunuyor. Bunlar JW Marriott Hotel Ankara ve JW Marriott Istanbul Bosphorus.

Kuzu Grup CEO’su Özen Kuzu, “Marriott International gibi dünyaca ünlü bir konaklama şirketi ile iş irliği yapmaktan mutluluk duyuyoruz” dedi. Marriott International Körfez, Levant ve Türkiye Bölge Başkan Yardımcısı Şafak Güvenç da, “Türkiye’de büyüyen otel portföyümüze JW Marriott Hotel Istanbul Marmara Sea’yi eklemekten gurur duyuyoruz” diye konuştu.

Kinesis İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Mimar Orhan Bayrak da turizm yatırımcılarından. Alaçatıda Ala otel ile 2010 yılında otelcilik sektörüne adım atan Kinesis İnşaat, İstanbul Ataşehir’de yatırımlara devam ediyor. The City Suites, Asmalımescit Jurnal Otel grubun diğer projeleri. Kinesis İnşaat dördüncü otel yatırımı için Hollandalı yatırımcılarla görüşüyor.