Neşe BERBER

Armatür, Valf, Musluk, Tesisat Ekipmanları ve Vana Sanayicileri Derneği (ARMATÜR) Başkanı Gökhan Turhan, pandemi döneminde sektörün durumunu ve yaşadıklarını anlattı. Turhan, şartlar ne olursa olsun sanayicinin üretime devam etmesi gerektiğini söyledi.

+ Pandemi hakkında düşüncelerinizle başlamak isterim. Neler düşünüyorsunuz bu süreçle ilgili?

Öncelikle herkesin aklındaki soru şu; Bu iş ne zaman bitecek, dünya ne zaman normale dönecek? Çin’de görülen ilk vakalardan sonra bu pandemiyi tüm dünyada görmeye başladık. Fakat son gelinen durumda eğrinin çıkış hızını azalttığını görüyorum. Bu da başladığı anda dik olan ivmeyi biraz eğdi. Dünyada parasal destekleme paketleri açıklanmaya başlandı. Her ülke kendi milli gelirlerine oranla bunlar yüzde 10-15 oranlarında parasal destekler yapmaya başladı yaptılar, yapıyorlar. Japonya, ABD, İngiltere, Almanya gibi ülkeler birçok destek yaptı.  Türkiye olarak biz de ciddi paketler açıkladık. Paketlerin geliştirilmesi bizleri daha da güçlendirecek. 

Kaosa girilmemeli

+ Bu süreçten rahat çıkabilmek için sektörünüze hangi mesajları vermek istersiniz?

Bence bu pandemiden çıkışın en önemli anahtarı moral yüksekliği. Hem bireyler hem şirketler olarak bu kaosa girmememiz gerektiğini düşünüyorum. Şimdi istihdamın korunmasıyla birlikte yola devam edilebilir. Bizler sanayiciler olarak geleceğe hazırlanan, yatırım yapan insanlarız. Bugün alacağımız her aksiyon, her faaliyet gelecekte olumlu ya da olumsuz olarak bizlerin karşısına çıkacak. Bugünlerde alacağımız kararları çok dikkatli almalıyız. Çok kritik bir dönemden geçiyoruz. Ben de yaşım itibarıyla ciddi krizler gördüm. Bir savaş görmedim ama ciddi krizler gördüm. Bu da bugüne kadarki yaşadığım en ciddi kriz diyebilirim. 

+ Pandemi geçirmekte olan diğer ülkeler ile aramızda nasıl bir farklılık görüyorsunuz nasıl değerlendirirsiniz?

Bizden önce bu pandemiyi yaşayan ülkelere baktığımız zaman oralardaki gelişmeler önümüzü aydınlatabiliyor. Çin Devleti bir şekilde bu pandemiden kurtuldu. Oradaki fabrikalar çalışmaya başladı. Bizler için hem bir avantaj hem de dezavantaj oradaki fabrikaların çalışıyor olması ve bizim pandemiyle uğraşmamız.

Dünyadan pay alabiliriz

+ Sektörünüzde durumlar nasıl sizin sektörünüz nasıl bir sektör?

Sektörümle ilgili hızlıca şunları söylemek istiyorum. Armatür Derneği’nin kurucu başkanıyım. Biz Armatür valf, musluk tesisat ekipmanları ve vana sanayicilerini bir çatı altına getirdik. Yaklaşık bir yıllık çok yeni bir derneğiz. Sektör olarak 2,5 milyar dolarlık bir büyüklüğümüz var ama dünyaya baktığımız zaman sektörümüz 100 milyar doların üzerinde. Biz Türkiye olarak bu pazardan ciddi bir pay alma gücüne sahip bir sektörüz. Dünyadaki potansiyele baktığımızda 650 milyon dolarlık ihracatımız, 850 milyon dolarlık iç piyasamız var ama bir şekilde de 1 milyar dolara yakın ithalat yapıyoruz. 10 binin üzerinde çalışanımız ve ihracat kilogram değerimizde 10 dolar gibi bir değer. Gayet yüksek bir değer aslında. 

+ Sektörün sorunları neler?

Tüm sektörlerde aynı sorun var. Küçük ve orta ölçekli firmaların finans yükü, onların nakit akışları gelecekte en büyük tehlike olanlar. Pazarların daralmasıyla birlikte burada öz kaynaklarıyla çalışamayan bu firmaları gelecekte ciddi sorunlar bekliyor. Ama yaşanan gelişmeler teorinin pratiğe dönüştüğü Michael Porter vardır, onun şans faktöründen bahsetmek istiyorum. Şans faktörü esasında bizler için bir avantaj bu krizi avantaja döndürebiliriz. Yeni bir dünya düzeni oldu, sağlık, hijyen konusu artık gündemde. Su hiç olmadığı kadar hayatımızda girdi artık. Yeni yeni teknolojilerle, armatürlerle su konusunda özellikle ciddi bir rekabet avantajı sağlayabiliriz. 

Hedef ulusal markalar

+ Dernek olarak hedefiniz nedir?

Dernek olarak amacımız bizler kolektif olarak bir güç yaratmak istiyoruz. Zaten derneğin kuruluş amacı da budur. Markalaşma önümüzdeki en büyük sıkıntıydı geçmişte. Avrupalı ya da dünyadaki rakiplerimize baktığımız zaman onlar çok ciddi marka oluşturabilmişler. Dernek olarak en büyük hedefimiz ulusal markalar çıkartabilmek. Ürünlerimizin rahat satılabilmesini sağlayacak konular bunlar. Marka bilinilirliğini arttırmak bize ciddi fayda sağlayacaktır. Biz de bu krizde sektörümüzün nabzını tutmak için anketler yaptık. Oradan çok ciddi bilgiler geldi. Sanayi bir zincir olarak düşünürsek her bir sanayi zincirin bir halkası, bir sanayinin diğer sanayiden üstün olduğunu hiçbir zaman düşünmedim. Kendi sektörüm de buna dâhil. Alınacak kararların tüm sanayi bir düşünülerek alınması gerektiğini düşünüyorum. Görüyorum herkes kendi sektörünü öne çıkartmaya çalışıyor ama maalesef ki hepimiz aynı gemideyiz. Yapacağımız her çalışmada tüm sektörleri değerlendirmemiz gerekiyor.

+ Sektörün yeniden çalışmaya başlayabilmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?

Sonuçta bu hastalıkla yaşamayı öğreneceğiz. Gerekli korunma önlemlerini alıp sağlık sistemimizin de bozulmaması, doktorlarımızın ya da hastanelerimizin sistemlerini bozmamak adına bu hastalığı uzun döneme yaymak gerekiyor. Bizler, sanayiciler üretimi devam ettirmemiz yönünde gitmemiz gerektiğini düşünüyorum. Hiçbir şekilde fabrikaların iş yerlerinin kapanmaması gerektiğini düşünüyorum.  Gerekli önlemi alıp fabrikaları çalıştırmalıyız. Devletimiz izin verdiği sürece bizler çalışmalarımızı yapmak istiyoruz. İhracatlarımızı yapmak istiyoruz. 

Türkiye bir numarada Çin alternatif

+ Türkiye’nin üretim potansiyeli ile bu salgını kendi lehimize nasıl çevirebiliriz?

Her geçen gün, saat yeni şeyler ekleniyor. Esasında olumlu bakmak istiyorum. Türkiye’nin üretim potansiyeli çok yüksek, rekabet edilebilirlik seviyesi çok yüksek hatta bu salgınla beraber bu avantajı daha iyi seviyelere çıkartacağız. Salgın bittikten sonra ülkemizin üretiminin daha iyi yerlere geleceğini düşünüyorum. Çünkü Avrupalı üreticilerde de belki de dünyanın tek bir tedarikçisi olduğu düşünüldü. Çin bize yetiyor diye tek bir tedarikçiyle çalıştı dünya. Bizler de belki yaptık bunları. Şimdi fiyatın dışında da bazı şeylerin önemli olduğu görüldü. Süreklilik, kalite gibi farklı enstrümanlar da gündeme gelmeye başladı. Ben kesinlikle Türkiye’nin bir numarada yer aldığını düşünüyorum, Çin bir alternatif. 

+ En çok etkilenecek sektörler neler olur?

Dünya’da şuan 3,3 milyar insanın çalıştığını biliyoruz ve 2,7 milyar insan bu pandemiden etkilendi. Burada da esasında yeni bir dünya düzeni kuruluyor. Bunu hepimiz biliyoruz. Değişik sektörler ortaya çıkacak, belli sektörler kapanacak. Konaklama, gıda hizmetleri, gayrimenkul, imalat, toptan perakende gibi birçok sektör derinden etkilenecek.