Hakan DİKMEN

Geçtiğimiz hafta küresel ekonomiler ve piyasalar genelinde karmaşık ve bir bakıma çelişkili bir tablo ortaya çıktı. Bozulan enflasyon beklentilerinin ardından ekonomi yönetimi ve TCMB'ye gözlerimizi çevirip bekledik.  Beklenen oldu ve Merkez Bankası'dan Türk Lirasını koruyacak adım geldi. Küresel piyasalarda Rusya-Ukrayna savaşının sonlanlanması, ABD-Ukrayna ortaklığı ve tarifler sonrası özellikle Çin'in alacağı tavır bu haftanın konusu oldu. ABD Hazine Bakanlığı, ABD ile Ukrayna arasında "ekonomik ortaklık" anlaşması imzalandığını duyurdu. Anlaşmanın bugüne kadarki askeri ve finansal desteği karşılığında ABD'ye Ukrayna'nın doğal kaynaklarına erişim imkanı sağlayacağı belirtildi. Bu durumda ABD ile Rusya arasında yeni bir gerginlik olup olmayacağı piyasaları endişelendiriyor.  

Bunlar yaşanırken bazı bölgelerde yenilenen yatırımcı güveni ve olumlu ivme görülürken, diğerleri revize edilmiş büyüme tahminleri ve ticaret ve enflasyona ilişkin devam eden endişelerle boğuşuyordu. Önemli ekonomistler küresel ticaretle ilgili belirsizliklerin devam etmesi ile fonlarının büyük bir kısmını nakitte tutacağını açıkladı.

Dünya Bankası ve IMF de dahil olmak üzere birkaç büyük uluslararası kuruluş, 2025 GSYİH büyüme tahminlerini bu hafta aşağı yönlü revize etti. Yapılan ayarlama, artan küresel ticaret gerginliklerini, tarife şoklarının devam eden etkisini ve bazı durumlarda iç mali sıkılaşmayı yansıtıyor. İş anketleri bu endişeleri daha da vurguladı ve bazıları ekonomik aktivitede belirgin bir yavaşlama olduğunu belirtti.

Ancak, hepsi olumsuz değil. Bazı bölgelerde 2025'in ilk çeyreğine ait veriler, belirsiz küresel ortama rağmen iyi müşteri aktivitesi ve güçlü kredi kalitesiyle yönlendirilen sağlam sonuçlara işaret ediyor. Enflasyon rakamları yakından izlenmeye devam edecek, zira bazı bölgeler yılın ilerleyen dönemlerinde daha fazla faiz indirimi bekliyor, bu da olumlu enflasyon verilerine bağlı.

ABD’nin tarife politikalarına ilişkin belirsizlik devam ederken teknoloji şirketlerinin açıkladığı güçlü bilançolar sonrası ABD piyasalarında pozitif kapanışlar görüldü. Bu hafta Borsa İstanbul ile beraber Avrupa ve Çin’de 1 Mayıs nedeniyle borsalar işleme kapalıydı.

Piyasalarda hareket kesilmedi

Ama yine de bu hafta piyasalarda hareket kesilmedi. Euro Bölgesi'nde tüketici fiyatları yıllık yüzde 2,2 oranında artış gösterdi. Bloomberg anketlerinde tahminler yüzde 2,1 seviyesindeydi. Almanya ve Fransa’da enflasyon oranı düşerken, İtalya ve İspanya’da enflasyon oranı sabit kaldı. Bir önceki aya göre enflasyon oranı en fazla artan ülkeler, 0,7 puanlık artış ile Hollanda ve 0,6 puan ile Letonya oldu.

Petrol fiyatları, Çin'in ABD ile yeni ticaret görüşmelerine açık olduğunu açıklamasının ardından yükselişe geçti. Bu flört çağrısı sadece petrol değil küresel piyasaları da hareketlendirdi. Bu arada Brent petrolün varili, uluslararası piyasalarda 62,37 dolardan işlem görüyor.

Geçtiğimiz hafa TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, 2025 yılı mart ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %1,5 azalarak 7,2 milyar Amerikan Doları seviyesine geriledi. Ayrıca İTO tarafından açıklanan verilere göre, 2025 yılı nisan ayında İstanbul’da aylık bazda perakende fiyatlar %3,21 yükseliş gösterdi. Yurt dışında Avro Bölgesi ekonomisi 1.Çeyrek 25’te beklentilerin (%0,3) üzerinde çeyreklik % 0,4 büyüdü. ABD’de nisan ayında özel sektör istihdamının 62 bin ile beklentilerin (128 bin) altında arttığı ve ABD ekonomisinin 1Ç25’te %0,2 büyüme beklentilerinin aksine %0,3 daraldığı açıklandı. Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı Çekirdek PCE fiyat endeksinde martta aylık bazda değişim görülmedi.  Yıllık bazda % 2,6 artış görüldü. ABD’de ISM imalat PMI nisan ayında bir önceki aya göre 0,3 puan azalarak 48,7 seviyesine (beklenti: 48,0) geriledi. 

İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi ile Toptan Eşya Fiyatları İndekslerinin Nisan ayı verilerini açıkladı. İstanbul'da Nisan ayında bir önceki aya göre perakende fiyatlar yüzde 3,21, toptan fiyatlar ise yüzde 1,46 arttı. 

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasına geçişi desteklemek amacıyla yabancı para mevduat için zorunlu karşılık oranlarını tüm vadelerde 200 baz puan artırdı. DİBS kazançlarına %0 stopaj uygulaması 31 Temmuz 2025’e kadar uzatıldı. 

Bu hafta kazandıranlar

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 2,81 değer kaybederek 9.167,58 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9.058,16 ve en yüksek 9.464,53 puanı gördü. Aynı dönemde Borsa İstanbul mali endeksi yüzde 1,33 değer kaybıyla 10.720,19 puan, hizmetler endeksi yüzde 2,07 düşüşle 9.510,14 puan, sanayi endeksi yüzde 2,33 azalışla 12.327,58 puan, teknoloji endeksi yüzde 1,83 kayıpla 19.349,20 puan oldu.

Katılımevim Tasarruf Finansman AŞ en çok prim yapan hisse olarak dikkati çekti.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 16,53 ile Katılımevim Tasarruf Finansman AŞ oldu. 

Katılımevim Tasarruf Finansman AŞ'yi yüzde 10,51 ile Ral Yatırım Holding ve yüzde 7,34 ile Bakısöke Çimento Sanayi izledi.

Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 14,85 ile Oyak Çimento, yüzde 9,45 ile Borusan Boru Sanayi ve yüzde 9,27 ile Limak Doğu Anadolu Çimento olarak sıralandı.

Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 591 milyar 888 milyon lirayla ASELSAN, 433 milyar 860 milyon lirayla Garanti BBVA ve 403 milyar 995 milyon lirayla Türk Hava Yolları oldu.

Dolar ve euro yükseldi

24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 0,37 azalışla 4 bin 40 liraya, cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 0,36 değer kaybıyla 27 bin 320 liraya geriledi.

Doların satış fiyatı yüzde 0,34 artışla 38,5550 lira, euronun satış fiyatı ise yüzde 0,36 yükselişle 43,8730 lira oldu.

Geçen hafta 51,2300 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 0,47 değer kazanarak 51,4700 liraya yükseldi.

İsviçre frangı ise önceki haftaya kıyasla yüzde 0,93 yükselişle 46,7700 liradan alıcı buldu