25. yılını kutlayan gayrimenkul sektörünün çatı kuruluşu GYODER tarafından bu yıl 19.’su düzenlenen GYODER Gayrimenkul Zirvesi dün Rixos Tersane İstanbul’da ‘Yeniden Başlat’ ana temasıyla gerçekleştirildi. 

Sektörün dünü, bugünü ve yarınının masaya yatırıldığı zirvede alanında uzman konuşmacılar, panelistler sektördeki gelişmeleri, yenilikçi yaklaşımları ve geleceğe dair öngörüleri paylaştı.

ZİRVEDE SEKTÖRÜN SORUNLARI MASAYA YATIRILDI

Zirvenin açılış konuşmasını yapan GYODER Başkanı Neşecan Çekici, “19. GYODER Gayrimenkul Zirvesi'nde, 25 yıllık birikimimizin ışığında, sektörümüzün geleceğini yeniden şekillendirmek üzere bir araya geliyoruz. Gayrimenkul endüstrisi olarak yeniden başlat düğmesine basma zamanımız geldi. Geçmişin tecrübeleriyle, hatalarımızdan dersler çıkararak, değişen dünya koşullarına uyum sağlayarak, geleceği en iyi şekilde inşa etmek için birlikte çalışacağız. Türkiye ekonomisinin kalbi, gayrimenkul sektörüdür. Biz, geleceğin mimarlarıyız. İşte bu nedenle, kendimizi daima hazır, motive ve en önemlisi “yeni” tutmalıyız. Bu önemli zirvede de gayrimenkul sektöründeki zorluklara yanıtlar arayacağız. GYODER olarak, barınma politikaları, sürdürülebilirlik ve finansman yöntemleri gibi kritik alanlarda çözüm önerileri sunan ‘Mavi Kitap’ı yazdık” diye konuştu.

GYF’LERİN BÜYÜKLÜĞÜ 150 MİLYAR TL’Yİ AŞACAK

Zirvenin öğleden sonraki oturumlarında Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü Dilek Güngör ve Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül’ün birlikte gerçekleştirdiği 'GYO'larda Düzenleyici Bakış Açısı' söyleşisi yer aldı.

Son dönemde gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO) ve gayrimenkul yatırım fonu (GYF) modellerinin daha çok ilgi görmeye başladığını vurgulayan İbrahim Ömer Gönül, “Borsamızda şu anda 48 adet gayrimenkul yatırım ortaklığı var. Bunların 2023 yılında değerleri 350 milyar liraydı. Bu yılı 550-600 milyar lira civarında bir değerle kapatacağımızı görüyoruz. Bu yıl GYF'lerin projelere yatırım yapmasının önünü açtık. Böylece sadece bitmiş değil, devam eden veya başlangıç aşamasındaki projelere de yatırım yapabiliyorlar. Mevcut GYF'lerden Proje GYF dediğimiz bu fonlara dönüşüm ve yeni Proje GYF kurulumu için çok sayıda başvurumuz var. GYF'lerin güncel değeri 104 milyar lira. 2024 sonunda yaklaşık 115 milyar lira gibi bir rakamla karşımıza çıkacaklarını tahmin ediyorum. Bunun da 2025 yılında yaklaşık 150 milyar liranın üzerinde bir fon büyüklüğüne ulaşacağını tahmin ediyoruz" diye konuştu.

HEDEFİMİZ TÜM PGYF BAŞVURULARINI SONUÇLANDIRMAK

Bloomberg HT Genel Yayın Yönetmeni Açıl Sezen moderatörlüğünde yapılan “Gayrimenkulde Finansal Dönüşüm” panelinde konuşan SPK Kurumsal Yatırımcılar Daire Başkanı Funda Uyar Geneci ise şunları söyledi: “Son dönemde kurumsal yatırımcılara büyük ilgi var. Bugün herkes bu büyüklüklerden pay almak istiyor. Yatırım fonları, emeklilik yatırım fonları, GYF ve GSYF’leri de topladığımızda 5 trilyonluk büyüklüğe ulaştık. Proje GYF bizim 1 yıldır üzerinde çalıştığımız bir konu. Arz ve talebi de önemsiyoruz. Piyasada bir dinamizm oluştu. Herkes çok heyecanlandı, iştah var. Herkes PGYF kurmak istiyor, bir sürü portföy yönetim şirketi kuruluş başvurumuz var. Sonuçlanma aşamasına gelen pek çok PGYF başvurumuz var. Hedefimiz yıl bitene kadar hepsini sonuçlandırmak.”

Aynı panelde konuşan Foneria PYŞ Yönetim Kurulu Üyesi Berna Yiğit Sevindi ise “196 GYF var. Portföy büyüklüğü de 100 milyar TL’ye ulaşmış durumda. PGYF’ler özellikle projenin finansmanı noktasında, kentsel dönüşüm noktasında, konuta erişim noktasında farklılaşıyor” dedi. PYŞ’ler için yol haritası oluşturduklarını söyleyen Berna Yiğit Sevindi, “Taraflar arasında yapılan hukuksal sözleşmeler çok önemli. GYODER’de üyelerimizle birlikte paydaşlarımızı bilgilendiriyoruz. Gerek yatırımcılar gerek müteahhitler tarafında tüm çalışmalarımızı yapıyoruz. Biz projenin tamamlanmasından sorumluyuz. Başarının anahtarı teknik detaya hâkim ekip ve her türlü detayı takip edebilecek yönetim kurulu” diye devam etti.

“YILDA 1.2 MİLYON KONUT ÜRETİMİNE İHTİYAÇ VAR”

Garanti BBVA Konut Finansmanı Satış Müdürlüğü Direktörü Songül Yeşilçimenli ise gayrimenkulde potansiyelin devam edeceğini söyleyerek, “Nüfus her yıl 1 milyon kişi artıyor. 30 yaş altı nüfusun oranı yüzde 44’lerde. Her biri ayrı evlerde yaşamak istiyor. 2015 yılında tek başına yaşayan hane nüfusu yüzde 14 iken geçen senelere baktığımızda yüzde 20’lere gelmiş. 5 milyon kişi tek başına yaşıyor. Böyle bakınca biz gayrimenkul sektöründe talep tarafındaki potansiyelin devam edeceğini düşünüyoruz” dedi. 

Yeşilçimenli sözlerini söyle sürdürdü: “Türkiye’nin yıllık konut ihtiyacı 800 bin. Yıllık dönüşüm hedefi de 400 bin. Baktığınızda 1.2 milyon adet üretim gerekiyor ama ruhsatlara bakarsak 600 bin adetlere düştü. Arz sınırlı, talep canlı. 85 milyon nüfusumuz var, konut stoğumuz 41 milyon. Bunun 7 milyonunun hemen, yarın yenilenmesi gerekiyor. Bunun da planlaması yıllık 400 bin adet dersek komple yenilenmesi için 17 yıla ihtiyaç var. İhtiyaç olan 1.2 milyon konutu üretirken de bunu sürdürülebilir ve çevreye duyarlı yapmak önem taşıyor.”

“KADIN USTALAR YETİŞTİRMELİYİZ”

Zirvede, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen moderatörlüğünde düzenlenen “Sektörde Nitelikli İş Gücü: İstihdamı Şekillendirmek” panelinde YTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serhat Başdoğan, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktör Yardımcısı Prof. Dr. Ozan Bakış ve İstanbul Ekonomi Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki konuşmacı olarak yer aldı. Panelde, GYODER ve Bahçeşehir Üniversitesi (BETAM) birlikteliği ile yürütülen İş Gücü Raporu’nun lansmanı yapıldı.

İş Gücü Raporu için 12 bin 37 kişiyle bilgisayar destekli telefon anketi gerçekleştirildi. İşveren tarafında da 92 kişiyle görüşüldü. Araştırmaya göre inşaat sektöründe çalışanların en büyük beklentisi düzenli gelir, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve iş yaşam dengesi. Panelde, kazanılan yüksek gelire rağmen inşaat sektörünün cezbedici görülmediği ve artık aşağıdan personel yetişmediğine dikkat çekildi. 

Öte yandan panelde kadın çalışanları inşaat sektörüne çekebilmenin önemine değinildi. Bu konuda değerlendirmeler yapan Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, “İnsaatta kadın çalışan sayısı yüzde 3’lerden yüzde 4.5’lere geldi. Bu çalışanlar da mimar, mühendis, iş güvenliği uzmanı gibi kadrolar. Bu araştırmada Avrupa’daki duruma da baktık ve son 20 yılda kadınların payının arttığını gördük. 2022 rakamlarına göre Almanya’da inşaat sektöründe kadın çalışan oranı yüzde 13-14’lerde, İtalya yüzde 8, İspanya yüzde 10. Büyük ölçüde bu istihdamın kadın ustalardan oluştuğunu gördük. Biz yüzde 4.5’tan yüzde 7’lere çıkarsak bu 40 bin kadın usta demek. Burada bir potansiyel var, sektörün çalışma koşullarının iyileştirimesi ve tanıtılması çok önemli” şeklinde konuştu.