Petrol fiyatlarında benzeri görülmemiş dalgalanmaların yaşandığı geçen yıl, sektörde faaliyet gösteren şirketler finansal olarak çok zor bir dönemden geçti.

Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Çin'de ortaya çıkan Kovid-19 salgınının küresel boyut kazanmasının ardından salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin ekonomik aktiviteyi zayıflatması, dünya genelinde petrol tüketimini önemli ölçüde düşürdü.

Bu durum Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun petrol piyasalarını dengelemek için arz kesintisi yapmasını zorunlu kıldı. Ancak geçen yıl mart ayında, Suudi Arabistan ve Rusya üretim kesintisi konusunda anlaşmazlığa düşünce, OPEC+ ülkeleri üretim kesintilerini durdurdu ve Nisan 2020'den itibaren üretimi artırdı.

Dünya genelinde birçok ülkede Kovid-19'un yayılmasını durdurmak için sıkı karantina önlemlerinin alınmaya başlandığı ve petrole olan talebin ciddi şekilde düşüş gösterdiği bir dönemde gelen bu hamleyle, piyasada ani bir arz fazlalığı oluştu ve petrolde sert fiyat düşüşleri yaşandı.

Stok sıkıntısı ise fiyatları daha da aşağı çekerek, petrol fiyatlarının Nisan 2020'de son 21 yılın en düşük seviyesine gerilemesine yol açtı.

Yıl başında 66,58 dolardan işlem gören Brent petrolün varil fiyatı, 21 Nisan 2020'de 17,51 dolar ile yılın en düşük seviyesine ulaştı. ABD'de, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün mayıs ayı için vadeli işlem sözleşmelerinin süresi dolarken, kontrat sahiplerinin fiziki ham petrolün teslimatını almaktan kaçınmasıyla WTI ham petrolü 20 Nisan'da ilk kez negatif seviyeleri gördü.

Dünya genelinde en yaygın referans olarak kullanılan Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatı, 2019'da 64,16 dolarken, 2020'de yaklaşık yüzde 32,7 düşüşle 43,21 dolara geriledi ve şirketlerin bilançolarını olumsuz etkiledi.

AA muhabirinin firmaların bilançolarından derlediği verilere göre, ExxonMobil, Chevron, ConocoPhillips, Halliburton, Schlumberger, Baker Hughes, Total, Royal Dutch Shell,  BP, Eni, Equinor, Lukoil, Rosneft ve Saudi Aramco gibi petrol devlerinin gelirleri, Kovid-19 salgınının etkisiyle 2020'de bir önceki yıla göre 716,5 milyar dolar (yüzde 35) azalarak 1,3 trilyon dolara geriledi.

Söz konusu şirketler, 2019'da yaklaşık 2,02 trilyon dolarlık gelir sağlamıştı.

Shell en fazla gelir kaybı yaşayan şirket oldu

Bu dönemde, Royal Dutch Shell geliri en fazla azalan şirket olarak kayıtlara geçti. Şirketin geliri 168,9 milyar dolar azalarak yaklaşık 183,2 milyar dolara geriledi.

Ayrıca BP'nin geliri 99,1 milyar dolar, Saudi Aramco'nun 90 milyar dolar ve ExxonMobil'in geliri de 83,4 milyar dolar azaldı.

Söz konusu dönemde, Royal Dutch Shell, ExxonMobil, BP, Total, Eni, Baker Hughes, ConocoPhillips, Chevron, Equinor, Halliburton ve Schlumberger toplam 119,2 milyar dolar zarar açıkladı.

Petrol devleri arasında en fazla zarar eden şirket 22,4 milyar dolarla ExxonMobil oldu. Bu şirketi, 21,7 milyar dolar zararla Royal Dutch Shell ve 20,3 milyar dolar zararla BP izledi.

- 2020'deki kazançlar düşük kaldı

Rus Lukoil ve Rosneft ile Suudi Arabistan petrol şirketi Saudi Aramco ise 2020'de toplam 51,4 milyar dolar kazanç sağladı.

Bu kazançtan en büyük payı toplam 49 milyar dolarla Saudi Aramco elde etti. Ancak şirketin 2020'deki net karı 2019'da elde ettiği kazancının yaklaşık yüzde 44 altında gerçekleşti. 

Geçen yıl Rosneft'in net karı ise 2019'a kıyasla yüzde 79,8 azalarak yaklaşık 2,2 milyar dolar oldu.  

Bu dönemde diğer bir Rus şirketi olan Lukoil'ın karı yüzde 97,7 düşüşle 205 milyon dolara indi.