Hakan DİKMEN

Önümüzdeki hafta Yenikapı’da bir Fuar var. Adı çok ilginç . “Bayim Olur musun?” Aslında yaklaşık 20 yıldır bu fikirle yatıp kalkan sayın Medyafors Fuarcılık A.Ş. Yön. Krl. Bşk. Özhan Erem ile Üniversite yıllarındandır dostluğumuz. O yıllarda da ticareti bilen ve yapan biriydi. Onun televizyon patronluğu zamanını da bilirim. Birbirimize çok desteğimiz oldu. Birçok iş insanın bildiği ve araştırdığı Franchising işini zekice “bayim olur musun?” diyerek bir çok kişiye iş imkanı ve para kazanma fırsatı sundu. Bugün onunla iki dost olarak değil de işinde başarılı olmuş bir iş insanı olarak bir röportaj yapmak istedim. Dostluğumuz baki tabii ki.  

Bayim Olur musun 19. Franchising ve Markalı Bayilik Fuarı 25 ile 28 Kasım tarihleri arasında Yenikapı’da yapılıyor. Bu konuda nasıl bir çalışma yaptınız? Pandemi sonrası katılım nasıl?

Sadece Türkiye’de değil, gelişmiş ülkelerin tamamında, özellikle perakende ürün ve hizmet satış noktalarında çoğunlukla zincir markaların ayakta kaldığı, münferit işletmelerinse maalesef zorlandığı pandemi kısıtlamalarını geride bıraktık. Bayilik ve franchise denildiğinde ilk akla gelen organizasyon Bayim Olur musun, yeni dönem için hazırlıklarını tamamlayan sektörün odak noktası olarak kapılarını açıyor. Özellikle ulaşım açısından, ziyaretçi deneyimini ve memnuniyetini arttırmak üzere Yenikapı’ya taşınan fuar, 25 ile 28 Kasım tarihlerinde gerçekleşecek.

Bu fuar markaların kendilerini yeni girişimcilere tanıtmasına da imkan verecek. Bu buluşmayla ilgili ne düşünüyorsunuz?

Aslında dediğiniz gibi bizim yaptığımız bayilik ve franchise verenlerle, alanları tanıştıran büyük buluşma olacak. Pandemi sürecinde, konseptlerini, franchise şartlarını yenileyen markalar ve hazırlıklarını tamamlayarak bu yıl ilk kez sahneye çıkacak olan yeni markalar, büyük buluşmaya hazır.

Ulusal ve uluslararası yatırımcıların son yıllarda göz bebeği haline gelen fuarımız, inanıyorum ki, ilgili ve yoğun bir ziyaretçi trafiğine sahne olacak.

"Bayim olur musun" ve Türkiye’de franchising pazarının ulaştığı büyüklük franchising pazarının sunduğu fırsatlar ile ilgili biraz rakam verebilir misiniz?

Aslında bu soruya cevap olarak çok daha farklı bir rakam vermem gerekiyor. Hemen hemen neredeyse iki katı. Ama biliyorsunuz ki şu pandemi Kovid 19 bizi biraz bu konuda geriye itti. Bu yıl 25 milyar Amerikan Dolarının üzerinde bir bütçe bekleniyor. Arbitration Dolar bazında düştü. Ancak Türk Lirası bazında arttı. Fırsatlara gelince şunları söyleyebiliriz. Markanın uluslararası düzeyde pazara girişte rekabet elde etme, ekonomik büyümeyi gerçekleştirmek, karlılığın sürdürülebilirliğini sağlamak, maliyetleri düşürmek gibi hedeflerin etkisiyle stratejiler geliştirilmiştir. Çalışmanın devamında küreselleşme ve uluslararası gibi pek çok faktörün etkisi altında uluslararası pazara giriş stratejilerinden olan “Franchising” sistemi ve Bayilik sistemi büyük fırsat oluşturmaktadır. 

Bizim markalarımızın dünyaya yayılması için neler yapılıyor?

Aslında bu konuda devlet desteği çok iyi kullanılıyor. Turquality, ülkemizin rekabet avantajını elinde bulundurduğu ve markalaşma potansiyeli olan ürün gruplarına sahip firmalarımızın, üretimlerinden pazarlamalarına, satışlarından satış sonrası hizmetlerine kadar bütün süreçleri kapsayacak şekilde yönetsel bilgi birikimi, kurumsallaşma ve gelişimlerini sağlayarak uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmeleri ve söz konusu markalar aracılığıyla olumlu Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi amacıyla oluşturulmuş devlet destekli ilk ve tek markalaşma programıdır biliyorsunuz. Ancak, size şunu da söylemek isterim ki destek olarak görev yapan Turquality’ye katılmak için formların oluşması ve danışmanlık ücreti olarak yaklaşık 100 bin Amerikan Doları ödemek gerekiyor. Bunu veremeyen ya da bilmeyen firmaların ihracatı engellenmiş oluyor. Herkes etine buduna göre ödeyebilse çok daha fazla satışı artırabiliriz.  

Sadece büyükler faydalanabiliyor, halbuki küçük olmasına rağmen kalite, standart ve iş modeli yurt dışına açılmaya uygun bir çok marka Turquality'nin şartları ve maliyetli ön süreçleri sebebiyle Turquality programına katılıp, yurt dışına açılamıyor.

Konu ihracat olunca son yılların iki söylemi şöyle;  “Yurt dışında markalaşmalıyız”, “Katma değerli ürün üretip ihraç etmeliyiz.” 

Bu fikri yerleştirmek biliyorum çok zor oldu. Siz neler yaptınız. Nasıl bir yol izlediniz?

İşin başında, 2004 yılında, Franchising felsefesini ve kavramını yerleştirmek için çok stratejik bir algı yönetim süreci başlattım... Öncelikle yabancı kökenli telafuzu zor franchising yerine, bayilik gibi, bilinen ve doğru algılanan bir kavram üzerinden franchising'i anlatmak gerekiyordu...

Özellikle franchise felsefesinin anlaşılması, kavramların yerine oturabilmesi için senede bir kez düzenlenen bir fuar yeterli olmayacaktı… Yatırımcılar ve markalarla yıl boyunca iletişime devam edeceğimiz, sanal bir mecraya ihtiyaç vardı. Medyafors olarak, www.bayimolurmusun.com.tr web portalımızı hayata geçirdikten sonra işler her açıdan kolaylaştı... Bugün gelinen noktada, franchising'in bir kavram olarak sektörün tüm katmanlarında içselleştiğini görüyor ve mutlu oluyorum. Ancak, franchising felsefesinin gerektiği gibi hayat bulması adına sektör olarak biraz daha yolumuz olduğunun bilincindeyim, bunun için paydaşlarımızla birlikte çalışmaya devam edeceğiz... 

Markaların pazarlama iletişimi tarafında, web portalımızın bugün ulaştığı nokta, aktif markalar açısından sanal bir vitrin oluştururken, alt yapısı ve yazılımıyla markaların yatırımcılarla eşleşebilmesi, portal üzerinden başvuru alabilmesi büyük avantaj sağlıyor. Yatırımcı adayları da, franchise veren markaların franchise şartlarını hem bir arada hem de kategorik olarak görme fırsatı bulurken, markalara portal üzerinden başvuru yapabiliyorlar.

Bugün baktığımızda Medyafors’un sektöre sağladığı katkı, on binlerce yatırımcı adayıyla, franchise veren markaların buluştuğu, dünya klasmanında “üçüncü büyük franchise fuarı” olarak anılan bir fuar ve sağlam bir yazılım üzerine kurulmuş, kırk binin üzerinde kayıtlı üyesinin her gün markalara yüzlerce başvuru yaptığı bir web portalından ibaret değil. Bunlar ölçülebilen değerler, katkılar… Bir de ölçülemeyen ama hissedilen değerler var; Başta bahsettiğim franchise felsefesi, kavramı ve alt kavramlarının, doğru algılanması adına yapılan başarılı çalışmalar var. 

Misyon bağlamında, sektörel etkileşim, saygınlık ve değer yaratmak, yönettiği “Big Data’nın” sorumluluğuyla Medyafors’un önceliği... 

Sektörün saygınlığı demişken, franchising'in bir de öteki yüzünü anmadan geçmeyelim. 

Parlak fikir ve iş modellerinin ya da büyüme çabalarının sermaye barajına takılıp kalması bir iş dünyası gerçeğidir, bizim franchise sektöründe de durum farklı değil... Franchising'in ruhu, felsefesi yatırımcının sermayesini kullanarak büyümektir ama her açıdan tıkır tıkır işleyen bir sistem kurmadan, kurumsallaşmadan ve kurum kültürünü içselleştirmeden franchise vermeye başlarsan ve yatırımcıya verdiğin sözleri yerine getiremezsen, başka bir markan olur; 'dolandırıcı'... Maalesef her alanda olduğunca, bir kaç kötü örnek dahi,  yatırımcıların sektöre olan güvenini sarsmaya yetiyor... Tam tersi durumlar da, yani yatırımcının markaya verdiği zarar üzerinden okumamız gereken acı tecrübe hikayeleri de var maalesef... Tam da burada devlet mekanizmalarının devreye girebileceği, franchisinge özel kanun maddelerinin eksikliğini vurgulamalıyız.

Franchising ABD'de bir sistem yaklaşımı olarak doğmuş doğmasına da, sektöre özel yapısal reformları güçlendiren ince ayarlar eş zamanlı olarak hayata geçmiş; Markalar, franchisee'ler ve yatırımcı adayları, franchise hukuku, franchise finansmanı, franchise danışmanlığı gibi birimler ABD ticaret kanunu içinde belirlenen özel hükümlerle desteklenmiştir. Bu kanunların yargı boyutunda uygulayıcısı konumunda olan franchise ihtisas mahkemeleri ise sektör paydaşları adına büyük bir kazanımdır. Benzer bir dizi düzenleme yapılmasının, Türkiye franchise sektörü için ne kadar önemli olduğunu vurgulamak isterim. 

Bu fuar hangi şirketlerin güç birliği ile yapılıyor?

Medyafors Fuarcılık A.Ş. organizasyonu, Ufrad Franchising Derneği desteği ve Redstone Global Franchising Gayrimenkul Hizmetleri A.Ş. Ana Sponsorluğunda düzenlenen; Bayim Olur musun 19. Franchising ve Markalı Bayilik Fuarı için heyecan şu sıralar dorukta.

Sizi biliyorum bu tip işlerinizde eğitime de çok değer verirsiniz. Bu yıl böyle bir çalışma olacak mı?

Tabii ki fuarda Ufrad Seminerleri yapılacak. Ve bu yapılacak seminerler fuar alanı içinde herkese kapılarını açık tutacak. Ziyaretçilerin fuar süresince ücretsiz olarak izleyebilecekleri seminerler bu alanda faliyete geçmek isteyenler için çok kıymetli bir eğitim verecek… Sektör uzmanlarının ve başarmış markaların konuşmacı olacağı seminerler, Franchise’a ilk adım atacak yatırımcılara ve markalara yol gösterecek. Franchise sektörünün Türkiye’de ilk ve tek çatı kuruluşu olan Ufrad, fuarda gelenekselleşen seminerlerine bu yıl yine sürpriz bir içerikle katılımcıların karşısına çıkıyor.

Siz fuarı Yenikapı Avrasya Dr Mimar Kadir Topbaş Gösteri Ve Sanat Merkezi’nde yapacaksınız. Önceki fuarlar Yeşiköy ya da daha da uzaklarda Avcılar’da oluyordu. Fuar alanı şehrin içine gelince zorluk olacak mı?

İşletmeciliğini Beltur A.Ş. nin yaptığı, bu yepyeni ve 12.000 m2lik dev alanda, fuarlara dair her türlü teknik alt yapı ve sosyal alanlar mevcut. Araçsız gelecek misafirlerimiz için de toplu taşıma araçları hizmet verecek. Bence bu alan çok eğlenceli olacak. Yenikapı alanı, özellikle ziyaretçi ulaşımı açısından açık ara büyük avantajlara sahip; Yenikapı bulunduğu eşsiz konumla, özel araçlarıyla gelecek misafirlere çoklu güzergâh seçeneği sunuyor ve fuar alanına ait İspark otoparkı mevcut… Ziyaretçi memnuniyetini arttıracak bir diğer kolaylık ise, artık Navigasyon uygulamalarına “Bayim Olur musun” yazılması yeterli…

Fuar alanı, toplu taşımayla gelecek misafirlerimiz için de, İBB’nin Metro dâhil bütün imkânlarının sunulduğu bir ulaşım aksı, bir çekim merkezi… Avrasya Tünelinden Marmaray’a, Metro’dan İDO’ya  tüm ulaşım araçlarının kesiştiği noktada. Marmara bölgesini denizden de kucaklayan yeni fuar alanımız, ilçeler ve şehirlerarası İDO seferleri ile benzersiz bir ulaşım avantajı sunuyor… Ayrıca tüm bu noktalardan fuar alanının kapısına kadar gün boyunca hizmet verecek ücretsiz servis imkânıyla maksimum ziyaretçi memnuniyetini hedefliyoruz.