Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED), bu çevresel soruna dikkat çekmek ve çözüm sunmak amacıyla sıvı atık toplama kapasitesi 20 ton olan “YATED-1” isimli tekneyi hizmete aldı.

YATED Genel Müdürü Kadir Karakaya'nın açıklamasına göre, YATED-1 teknesi ilk 11 ayda toplam 1500 ton sıvı atığın denize karışmasını engelledi. Proje, deniz turizminin yoğun olduğu Göcek Körfezi’nde faaliyet göstererek, sintine suyu, gri ve siyah su ile atık yağları toplayarak karadaki bertaraf tesislerine ulaştırıyor.

Karakaya, yalnızca Muğla kıyılarında faaliyet gösteren teknelerin her gün çevreye 600 ton civarında sıvı atık ürettiğine dikkat çekerek, marinalarda yer bulamayan ya da maliyet sebebiyle açıkta konaklayan teknelerin atıklarını doğrudan denize bırakabildiğini ifade etti.

Türkiye genelinde sadece 27 sıvı atık toplama teknesinin bulunduğuna ve bu teknelerin çoğunun özel işletmeler tarafından işletildiğine değinen Karakaya, bu konuda kamu desteği ve sivil toplum kuruluşlarının daha aktif rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı. YATED’in ikinci tekne için çalışmalarını başlattığı, bu teknenin Marmaris bölgesine yönlendirilmesinin planlandığı bildirildi.

Ayrıca Selimiye, Orhaniye gibi bölgelerde atık kabul tesisinin bulunmadığına dikkat çeken Karakaya, bu alanlarda ciddi altyapı ihtiyaçları olduğunu söyledi. “YATED olarak bu projeyi kâr amacıyla değil, çevresel sorumluluk bilinciyle yürütüyoruz,” diyen Karakaya, sektörün sürdürülebilirliği açısından topyekün bir mücadelenin kaçınılmaz olduğunu belirtti.

Karakaya, Türkiye’nin tekne üretiminde Avrupa’da ilk üç arasında yer aldığını belirterek, 2 milyar dolarlık sektörün marina kapasitesi yetersizliği nedeniyle zorlandığını da sözlerine ekledi. Türkiye’de yalnızca 64 yat limanı ve toplamda 26 bin bağlama kapasitesi bulunduğunu hatırlatan Karakaya, bu sayının Avrupa’daki örneklerle kıyaslandığında oldukça düşük kaldığını, örneğin İtalya, İspanya ve Fransa’da bu kapasitenin 200 binleri bulduğunu ifade etti.

Sektörün gelişiminin önündeki bir diğer yapısal engelin artan maliyetler olduğunu aktaran Karakaya, özellikle kur dengesizliği, işçilik maliyetleri ve nitelikli iş gücü sıkıntısı nedeniyle ihracat rakamlarında düşüş yaşandığını açıkladı. 2023 yılı ihracat verilerine göre dıştan takma motorlu botlarda 4.500, büyük teknelerde 360, yelkenlilerde 55 ve şişme botlarda yaklaşık 1.000 adet ihracat yapıldığı belirtildi.

YATED’in düzenlediği karada ve denizdeki tekne fuarlarıyla toplumda oluşan "tekne sahibi olmak lükstür" algısını değiştirmeyi hedeflediğini belirten Karakaya, “Bir otomobil fiyatına alınabilecek mütevazı tekneler de var. Ancak marina bağlama ve bakım maliyetlerinin yüksekliği sektöre erişimi zorlaştırıyor” dedi.