EPDK’nın 7 Kasım 2024 tarihinde aldığı 12989 nolu kurul kararının 16 Kasım 2024 tarihli, 32724 nolu Resmi Gazetede yayımlanması ile birlikte Son Kaynak Tedarik Tarifesi, SKTT limitleri değişti. 

Son Kaynak Tedarik Tarifesi limitleri 2025 yılı için mesken tüketici grubunda yer alan kamu kurum ve kuruluşları, mahalli idareler ile birlikte mesken olarak kullanılan müstakil binalar, apartmanlar ve apartmanlar içindeki bağımsız bölümler, konut kooperatifleri ve konut siteleri ile bu yerlerin ayrı sayaç ile ölçümleri yapılan kalorifer, asansör, hidrofor, merdiven otomatiği, kapıcı dairesi ve benzeri ortak kullanım yerleri için 5 bin kWh/yıl oldu. 

Yine mesken tüketici grubu kapsamında yer alan T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından kurulan geçici barınma merkezleri, köy tüzel kişiliğine ait içme suyu temini ve dağıtım amaçlı kullanılan tesisler ile diğer tüketiciler ve ve tarımsal faaliyetler tüketici grubu için 100 milyon kWh/yıl oldu.

Kalan tüketici grupları için ise limit 15 bin kWh/yıl olarak belirlendi.

Karar 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girerken, 1 Şubat 2025 tarihinden itibaren verilen tüketim miktarları uygulamaya alınmış olacak.

Limit değişikliklerinin milyonlarca aboneyi etkileyecek olmasından dolayı, bu değişikliklerin tam olarak ne anlama geldiği, abonelerin, sektörün nasıl etkileneceği konusunu sektörde teknik konulardan ziyade özellikle serbest tüketici, kurumsal müşteri yönetimi, müşteri hizmetleri, müşteri memnuniyeti tarafına odaklanmış bir şirket olan KOLEN Enerji Genel Müdürü Kaya Uğur Karayurt’a sorduk. 

İlk defa bu uygulamayla karşılaşacak olanlar için “Son Kaynak Tedarik Tarifesi” nedir?

Karayurt: Bilindiği gibi enerjide regülasyon konusundaki otorite üst kurum olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun elektrik piyasası için belirlediği abone (tüketici) grupları ve bu gruplar için tarifeler mevcuttur. Bu tüketici gruplarının ilki Sanayi, ikincisi “Kamu ve Özel Hizmetler Sektörü ile Diğer” (daha öncesinde “Ticarethane” ismiyle anılıyordu), üçüncüsü “Mesken”, dördüncüsü “Şehit Aileleri ve Muharip Malul Gaziler”, beşincisi “Tarımsal Faaliyetler” (daha öncesinde “Tarımsal Sulama” ismiyle anılıyordu) , altıncısı “Aydınlatma”, yedincisi ise “Genel Aydınlatma”.

Son Kaynak Tedarik tarifesi hayata geçirilmeden önce tüketiciler bu abone gruplarına uygulanan tarifelerden enerji tedarik ediyorlardı. Averajda yaklaşık üç ayda bir bu tarifeler güncelleniyordu. Elektrik piyasasının liberalleşmesi ile birlikte tüm tüketiciler oluşan rekabet ortamında özel şirketlerden, bu tarifeler üzerinden indirim alarak, elektrik tedarik etmeye başladılar.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi daha sonrasında oyuna dahil oldu ve bu yapı içinde şu şekilde tanımlandı ve yerini aldı. Son Kaynak Tedarik Tarifesi serbest tüketici niteliğine sahip olduğu halde elektrik enerjisini ikili anlaşmalar ile temin etmeyen ve belli bir tüketim rakamının üzerinde elektrik tüketen tüketicilere uygulanacak fiyat, hüküm ve şartları içerir dendi. SKTT liberalleşen elektrik piyasasında aboneleri maliyet bazlı bir modele motive etmek için ortaya çıktı diyebiliriz.

KARAYURT: MALİYET DÜŞERSE DÜŞECEK, ÇIKARSA ÇIKACAK !

Bilenler biliyor zaten ama bilmeyen milyonlarca aboneye izah etmiş olalım. Aboneler öncesinde belirlenmiş bir fiyattan alıyorlardı. Şimdi değişen rakamlarla mı alacaklar? Nasıl hesaplanacak?

Karayurt: Önceden EPDK tarafından belirlenmiş belli bir tarife, enerji birim bedeli, artı dağıtım bedeli, fon ve KDV şeklinde faturalanıyordu. Şimdi dağıtım bedeli, fon, KDV formatı aynı lakin enerji birim bedeli belli bir sabit fiyat olmayıp maliyet bazlı olacak. Enerji birim bedeli maliyet düşerse düşecek, çıkarsa çıkacak.

Enerji birim bedelinin bileşenleri ve hesaplanması ise şu şekilde. Piyasa Takas Fiyatı (PTF), ile Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması Maliyeti (YEKDEM) toplanıyor ve EPDK tarafından belirlenmiş bir katsayı ile çarpılıyor. (PTF + YEKDEM) x KBK formül bu. Buradaki KBK ise 1,0938, yüzde olarak ise 9,38% eklenir diyebiliriz. Tabi bu katsayı serbest tüketici, ST hakkını kullanmayan aboneler için kullanılacak. Bir anlamda tavan takam. Aboneler enerji şirketleri ile anlaşma yaparken çok daha avantajlı katsayı ve şartlar alıp, o avantajlarla enerji tedarik edilebilecek. Piyasadan daha uygun fiyatlarla elektrik almak için bizim gibi enerji şirketleri ile temasa geçtiğinizde bu şirketler sizi aboneleri yapmak için bu katsayıyı daha düşürecekler, sizde daha uygun fiyatla enerji almış olacaksınız.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi, SKTT’nin tarife gruplarına uygulanan ulusal tarifelere göre avantaj yaratmadığı şeklinde duyumlar oluyordu. Böyle bir şey var mı? Aslı nedir?

Karayurt: Tarifeleri bir grafiğe koysanız ya da mesela bir fiyat sırasına dizseniz, o yapı içinde, mantığı gereği böyle bir şeyin olması mümkün değil. SKTT standart tarifelerden, ulusal tarifelerden; sosyal tarife olanlar hariç; yukarıda duramazdı. Piyasa maliyet koşullarının değişme riskini satın alan ya da üstlenen tüketici diğer tarifelerden yüksek fiyatla enerji almaz, almamalı. Ancak SKTT tarifelerinin uygulamaya alınmasından sonra maliyetlerin şu veya bu sebeplerle artması ve hatta beklenmedik oranda agresif şekilde artmasıyla SKTT rakamları yukarıya çıktı. Özellikle mesken aboneleri ve mikro/küçük işletmeler sübvanse edilerek belirlenen ulusal tarifelerden elektrik aldılar ve evet zaman zaman SKTT yukarıda kaldı.

Burada hoşa gitmese de bir şeyi söylemem lazım. Serbestleşmiş bir pazarda sübvanse mutlak gerekliyse ancak ihtiyaç sahiplerine yapılmalı sosyal tarifelerle olmalı diye düşünüyorum. Hele tasarruf edilmesi gereken, verimli kullanılması gereken bir ürün ya da hizmeti sübvanse ettiğinizde sonuçları pek keyif vermez. Kısa vadede özellikle vatandaşa sevimli görünebilir ama orta vadede pek faydalı bir durum olmaz. Düşünün ayda 200 – 300 TL ödeyen mesken abonesi de aynı fiyattan alıyordu 3.000 – 4.000 TL ödeyen de aynı fiyattan alıyordu. Zaruri aydınlatma ihtiyacına ödenen bedelle alabildiğine lüks tüketimlere yada farklı amaçlara ödenen bedel aynı olmamalıydı. Nitekim aklın yolu bir. Tabi SKTT’nin yukarıda kalması hali ulusal tarifeleri sanki sosyal tarifelermiş gibi pozisyonluyor. Yada oraya doğru gidiyor. Öyle konumlandırılırsa SKTT elbette ulusal tarifelerden yüksek olur. Ben yine de en üstte standart tarifeler, onun altında SKTT, onun altında ise sosyal tarifeler yapısına inananlardanım.

MİLYONLARCA ELEKTRİK ABONESİ SON KAYNAK TEDARİK TARİFESİNE GEÇECEK.

Peki şimdi ne olacak? Piyasa, tüketiciler bundan nasıl etkilenecek?

Karayurt: Önce tüketicilerden başlayalım. Milyonlarla ifade edilecek ticarethane ve mesken abonesi Son Kaynak Tedarik Tarifesine geçecek. Özellikle mesken tüketici grubundaki abonelere, yıllık tüketimi 5 bin kWh üzerinde olan mesken abonelerine söyleyeceklerim var. Onlardan başlayayım. Çünkü SKTT kavramına nispeten daha uzaklar. Bugüne kadar sübvanse edilmiş ‘yani lehlerine desteklenmiş’ ulusal tarifelerden enerji alıyorlardı. Artık bir anlamda sübvansiyonlardan istifade edemeyecekler. Dikkat etmez, tüketimlerini kontrol altına almazlar ise ve hemen bir enerji şirketiyle serbest tüketici anlaşması yapmazlar ise faturaları daha yüksek gelecektir. Piyasada elektrik alabileceği birçok enerji şirketi var. Hepimiz abone sayımızı, portföyümüzü büyütmek için uğraşıyoruz. Birimizi tercih edip enerji alabilirler. Yalnızca sözleşme yapmakla da kalmasınlar kötü bir sürprizle karşılaşmamak için tüketimlerini başarabildikleri kadar kontrol altına alsınlar. Yüksek elektrik tüketme ihtimali olan işlemleri Pazar günlerine yada gece saat 01:00 ile 06:00 arasındaki saatlere bıraksınlar.

Aslında bu söylediklerim kamu ve özel hizmet sektörleri, ticarethane, sanayi işletme ve kurumları içinde geçerli. İlk iş bir enerji şirketi ile anlaşma yapıp, tüketimlerine dikkat etsin, yüksek tüketimleri söylediğim gün ve saatlere bıraksınlar.

Elektrik ucuz olduğu için elektrikle ısınanlar, farklı işlerde farklı imkanlar edinebilecekken elektriği kullananlar alternatifleri tekrar gözden geçirsinler. Söylediğim gibi illaki bir serbest tüketici anlaşması yapmalılar yapacaklar. O konuda da enerji anlaşmasını yapmadan önce en az iki üç şirketten teklif almalarını öneririm.

Sonuç olarak SKTT limitlerinin düşmesi elektrik piyasasında taşları yerli yerine oturtur. En önemlisi de enerji de tasarruf ve verimliliği destekler.