Talip Bayram

Milas Zeytinyağı Avrupa Birliği'nde de tescillendi (23.12.2020)

Geçen günlerde Twitter’de Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Mustafa VARANK, Milas zeytinyağının, Avrupa Birliği nezdinde de tescillendiğinin haberini verdi. Muğla Milas Ticaret ve Sanayi Odası, Milas Zeytinyağının Avrupa Birliği’ne başvurusunu 2017 yılında yapmıştı. Bunun üzerine ilgili AB’nin komisyonu toplanmış ve 17 Eylül 2020 tarihinde başvuruyu kabul etmişti. AB komisyonu ilan edilen başvuruya herhangi bir itirazın gelmemesi üzerine Milas Zeytinyağını AB’nin coğrafi işaretli ürünleri arasında kabul ederek tescillemiş oldu. 

Coğrafi işaret tescili neden bu kadar önemlidir?

Bize ait kültürel değerlerimizden olan yöresel lezzetlerimizin tüm dünya çapında tanınmasını istiyorsak ‘Coğrafi İşaret’ tesciline ağırlık vermeliyiz diye düşünüyorum. Çünkü bu işaret, en başta temel olarak yöresel bir ürünü ifade etmektedir. Yani belirgin bir niteliği, ünü veya bazı özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöreyi, alanı, bölgeyi ya da ülkeyi çağrıştıran ürünlere bu tescil verilmektedir. Ülkemizde de böyle yerel ve bulunduğu bölgeye has çok sayıda lezzetli ürünümüz bulunmaktadır. “Antep Baklavası”, “Malatya Kayısısı” ve “Milâs Zeytinyağı” gibi. Ama bunlar tabi en meşhurları ve hepimiz bunları biliyoruz, ancak Edirne’den Mardin’e daha tadı bilinmedik öyle nice yöresel lezzetimiz var ki efsane sözü bile bu tanımlamada eksik kalır. İşte bizim dahi tam bilemediğimiz ülkemizin bu enfes lezzetlerine coğrafi işaret alınmadığı takdirde bazı ülkeler bu ürünlerimize kendi ürünleriymiş gibi sahip çıkar ve tescilini de alırlar, Yunan Yoğurdu gibi o zaman iş işten geçmiş olur.

Türk Patent ve Marka Kurumu

Dünyanın her yerinde coğrafi işaret, tescili alınan ülke için geçerlidir. Yani ülkemizde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilen bir tescilin geçerliliği sadece Türkiye’dir. Ama bu koruma Avrupa Birliği ülkelerinin tamamında da pekâlâ mümkün olabilir. Bunun için yapılması gereken ise çok basit olarak sadece Türk Patent aracılığı ile Avrupa Komisyonuna müracaat etmektir. Ancak Avrupa Komisyonuna sadece tarım ürünleri ve gıda maddeleri ile ilgili başvuru yapılabilir. Türk Patent ve Marka Kurumu, ülkemizde ulusal coğrafi işaret başvurularına ilişkin işlemleri yürütmekle birlikte, AB nezdinde coğrafi işaret koruması başvurusunda bulunmak isteyen kurum ve kuruluşlara da teknik anlamda uzmanlık desteği vermektedir. Ülkeler kendileri için altın değerinde olan bu tescilli ürünlerden yılda milyarlarca $ kazanmaktadır. 

Coğrafi işaret tescilinin amacı

1. Coğrafi işaret tescili alan yöresel ürünlerin kalitesi bu sayede koruma altına alınmış olur. 

2. Yöresel lezzetiyle bilinen bu ürünler hep aynı özellikte üretimi sağlanır.

3. Bu ürünleri üreten ülkenin milli ve kültürel değerleri bu sayede koruma altına alınır. 

4. Yöresel lezzetiyle öne çıkan bu ürünlerin üretimini yapanlar da bu korumadan öncelikli olarak faydalanır.

Milas, zeytin ve zeytinyağı

Milas, Güney Batı Anadolu'da Muğla ilinin bir ilçesidir. Milas deyince akla hemen zeytin gelir.  Milas ilçe sınırları içinde, Akdeniz iklim kuşağının doğal bitki örtüsünün bir parçası olduğundan bol miktarda zeytin ağacı bulunur. Ayrıca Milas, Ege bölgesinin ve Türkiye’nin en önemli zeytin üretim merkezlerinden birisidir. Milas bölgesi, tek başına Türkiye’nin tane zeytin üretiminin % 10’unu karşılamaktadır. Muğla ilinin % 80 oranında en çok zeytin ağacına sahip ilçesi de Milas’tır. Zeytine bağlı sanayileşme, eskiden beri Milas’ın ana sanayi kuruluşlarının başında gelmektedir. Zeytin ve zeytine bağlı ürünlerin üretildiği imalathaneler ve fabrikalar, Milas’ta, önemli oranda işçi çalıştıran kuruluşların arasında yer almaktadır. Milas'ta zeytin ağaçlarındaki en yaygın tür "memecik"tir. İlçe sınırları içinde yaklaşık 10 milyon dolayında zeytin ağacı ve 300 bin kadar da aşılanmamış (delice) denilen yabani zeytin ağacı bulunmaktadır.

Milas’ın zeytin tarihi

Milas, tarih boyunca zeytin ve zeytinyağı üretilen bir bölge olduğundan, ilkçağlardan günümüze kadar, Milas’ın en temel geçim kaynağı zeytin olmuştur. Bazı rivayetlere göre tarihte bir dönem Milas’taki tüm zeytin ağaçlarınınım kökünden kesildiği belirtilmektedir. Eğer Milas zeytin ağaçları tarihte bu kıyımı yaşamasaydı, belki de, Milas’ın bugüne kadar sahip olduğu zeytin ağacı iki-üç kat daha fazla olabilirdi denilmektedir. Milas'ta üretilen zeytin ve zeytinyağı antik çağlarda Mısır'a ve Roma'ya, Beylikler ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde de Avrupa ülkelerine ihraç edilmiştir. Milas’ta insan yaşamının tespit edildiği tarih öncesi sayılan ‘prehistorik’ dönemde bile yani yaklaşık 8 bin yıl önce zeytin ağaçlarının varlığına rastlanıldığı belirtilmektedir. Bu ilçe için söylenen “Milas’ın dağlarından yağ,  ovalarından bal akar”  veciz sözünün bir yanını zeytincilik,  diğer yanını ise arıcılık oluşturmaktadır. Her ikisi de tarih boyunca Milaslıların önemli bir geçim kaynağı olmuştur.

Milas ekonomisinin temel direği olan “Milas Zeytinyağı”

Milas zeytinyağının tanıtımı, kalitesinin tescili, markalı üretimin artması için Milas Ticaret ve Sanayi Odası MİTSO tarafından ilk girişimler 2010 yıllarında başlatılmıştı. Bu çalışmanın ilk aşaması olarak Milas ilçesi sınırları içinde yaygın olan "memecik" türü zeytin ağaçlarından elde edilen zeytinlerden çıkarılan aroması ve polifenol değerleri yüksek zeytinyağına coğrafi işaret almak üzere MİTSO tarafından Türk Patent ve Marka Kurumu'na başvuruda bulunuldu. TPMK, 2016 yılında MİTSO'nun başvurusunu kabul ederek Milas zeytinyağını, "menşe türü" coğrafi işaretli ürün olarak tescilledi. Daha sonra MİTSO, bu kez hedefini AB'den de coğrafi işaret almak olarak belirleyerek 13 Kasım 2017 tarihinde, Milas zeytinyağına coğrafi işaret tescili yapılması için AB'ye başvuruda bulundu. İnceleme ve yazışma sürecinin ardından Milas zeytinyağına coğrafi işaret tescili yapılması AB tarafından askıya çıkarıldı. Üç aylık askı sürecinde, herhangi bir itiraz da gelmeyince MİTSO'nun başvurusu ilgili Avrupa Birliği Komisyonu tarafından kabul edilerek Milas zeytinyağının coğrafi işaret olarak tescillenmesi kararı AB'nin Resmi Gazetesi'nde 23 Aralık 2020 tarihinde yayınlandı. Böylece Milas Zeytinyağı, 23 Aralık 2020 tarihi itibariyle AB coğrafi işaret tescili ile tescillenmiş ülkenin 5. ürünü oldu.

MİTSO (Milas Ticaret ve Sanayi Odası) yine inanılmaz bir ilki başardı

MİTSO, adeta "imkansız" gibi görülen bir süreci daha başarıyla tamamlayarak zeytinyağında bir ilk olan Milas zeytinyağına Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret almayı başardı. Bunun haklı gururunu yaşayan MİTSO Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, "Biz Milas zeytinyağına coğrafi işaret almak için yola çıktığımızda, başlangıçta hiç kimse bize inanmadı. Fakat biz Milas zeytinyağının kalitesine ve kendi azmimize güvenerek yola çıktık. Sonuçta başardık. Bu başarı, aslında sadece MİTSO'nun değil tüm Türk zeytinyağı sektörünündür. Başta Milaslı zeytinyağı üreticileri olmak üzere tüm Türkiye'deki zeytinyağı üreticilerinindir. Adeta bir imkânsızı başardık. MİTSO, Milas zeytinyağına AB'den coğrafi işaret alan ilk ve şimdilik tek Türk zeytinyağı olarak, Türk zeytinyağının kalitesini AB düzeyinde de, dünya ölçeğinde de tescillendirdik. Başta AB pazarı olmak üzere artık Milas zeytinyağının ve Türk zeytinyağı sektörünün önü açılmıştır" diye konuştu. 

Dünyanın en iyi 500 zeytinyağı arasında;  

2010 yılından bu yana yapılmakta olan ve dünyanın en iyi tadım uzmanlarının bulunduğu jürinin yaklaşık 5 ay süren değerlendirmeleri sonucu belirlenen dünyanın en iyi 500 zeytinyağı arasında Milas'tan da iki zeytinyağı markası da yer aldı.   Milas'tan Sitare ve Osman Menteşe Çiftliği, 10'uncu kez en iyi 500 arasına girmeyi başardı. Yine Milas'tan 2013 yılından bu yana 8 kez değerlendirmeye katılan Kairos Zeytinevi de 6'ıncı kez en iyi 500 zeytinyağı arasına adını yazdırdı. Dünyanın en önemli zeytinyağı kalite değerlendirmesi olan Flos Olei'nin 2021 yılı kataloğunda yer alacak olan ve dünyanın en iyi 500 zeytinyağı listesi için 2020 yılı incelemesi olarak 6 kıtadan 25 ülke zeytinyağı markası katıldı. Türkiye'den de 6'sı Ege Bölgesinden, 3'ü Marmara Bölgesinden olmak üzere 9 zeytinyağı markası listeye adlarını yazdırmayı başardı. 

Milas, Muğla'nın en iyi zeytinyağları yarışmasından da gururlu döndü

Muğla'da kaliteli zeytinyağı üretimini özendirmek amacıyla Muğla İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından düzenlenen "Zeytinin Zeytinyağına Kayıpsız ve Kaliteli Yolculuğu Projesi" yarışmasında 86 zeytinyağı markası arasında Milas’tan katılan 32 zeytinyağı markasından 14'ü altın, 4'ü gümüş ve 3'ü bronz madalya kazanmayı başardı. Yarışmada Yatağandan Mehmet Muğla birinci oldu.

Milas’ta üretim yapan zeytinyağı firmaları

Milas’ta zeytinyağı üretimi yapan firmaları MİTSO’nun sitesinde bulmak mümkündür. Belli başlı firmalar olarak, Menteşe som, Kairos, Labranda, Uzunyuva, Karianda, Zeybekler, Selene, Tariş Kooperatifi, Milas kooperatifi, Zavendik, Garandere sayılabilir. Listeye kendi bahçesinde üretim yapanda eklenebilir. Mesela Milas Kardak köyünde 20 dönüm arazisindeki kendi zeytinlerinden üretim yapan değerli dostum Hasan Uygun gibi @milaszeytinyagi48 instagram üzerinden satış yapmaktadır.

Zavendik Zeytinyağı

Türkiye'nin özel üretim yapan zeytinyağı üreticilerinden biri olan Zavendik Zeytinyağı, 2014 yılında en iyi zeytinyağını üretmek gayesiyle, Milas'ın Ekindere köyünde kurulan bir aile işletmesidir. Firma ülkemizdeki zeytinyağı üreticilerinden kendini gördüğü en önemli farkı ise erken hasat döneminde zeytin hasadına başlamasıdır. En doğru yöntemlerle toplanan zeytinler, olgunluk durumuna göre ayrılmakta, gerekli hijyen koşulları sağlanarak üretilmekte ve müşterilerin beğenisine sunulmaktadır. Fabrikada sadece 1 yıl içinde perakende satışı yapılacak kadar zeytinyağı üretilmektedir. Fason üretim yerine özel ve sadece Milas'ın memecik cinsi zeytinlerinden üretim yapılmaktadır. Ayrıca yalnızca ailenin sahip olduğu zeytinler işlenmekte ve bunlardan zeytinyağı yapılmaktadır. Bu sayede, zeytinin dalından koparılıp ambalajlanana kadar oluşan tüm süreçlerin hepsinin kontrolü de sağlanmış ve daha üst düzey zeytinyağı üretme imkânı elde edilmiş olmaktadır. Milas coğrafi işaretine sahip tüm ürünler firmanın web sitesinden detaylı olarak incelenebilir.  www.zavendikzeytinyagi.com

Menteşe Som Zeytinyağı

Gerçek Sızma Soğuk Sıkım Menteşe-SOM Zeytinyağı, Güney Ege'nin Antik çağlardan kalma şehri (Mylasa) Milas'ın Ağaçlıhöyük Köyündeki zeytinliklerinde yetişen, Memecik türü zeytinden elde edilen butik bir zeytinyağıdır. SOM Zeytinyağı saftır, hiçbir katkı maddesi, koruyucu, herhangi bir yapay madde içermez. Bu zeytinyağı, Aileye özel zeytinliklerinden toplanan zeytinlerin en geç 12 saat içeresinde sıkılarak çıkan zeytin meyvesinin suyudur. Sınırlı miktarda üretilen en üst kalite sızma zeytinyağıdır. Uluslararası ödüller kazanmış, uluslararası kataloglarda yer alan bir zeytinyağıdır. Taze zeytin, olgun armut ve yeşil elma kokularının yanı sıra nane, maydanoz tatlarının alındığı sarıya yaklaşan altın rengini anımsatan şeffaf ve parlak bir yağdır. www.mentesesomzeytinyagi.com

Kairos Zeytinyağı

Organik, erken hasat, soğuk sıkım zeytinyağı olarak üretilen Kairos zeytinyağı, deniz seviyesinden 250 metre yükseklikteki aile çiftliğindeki ağaçlardan hiçbir kimyasal ilaç ve gübreleme görmeden üretilmektedir. Organik tarım yapılarak doğal ürünler elde etmeyi hedefleyen aile, 2010 yılında Organik sertifikasını almayı başarmıştır. İyi zeytinyağı elde etmek için sadece doğal yöntemler kullanmanın yeterli olmadığını düşünen aile, zeytini doğru zamanda toplayıp, doğru zaman aralığında dünya standartlarında sıktırmak gerektiğini de çok iyi bilerek hareket etmektedir. Markanın ismini Kairos olarak seçtiklerini ifade eden aile büyükleri, “Kairos doğru zaman, doğru an demektir. "Doğru zaman değişimin mümkün olduğu andır." “Sizi hayatınızda değişiklik yapmaya davet ediyoruz” diyerek herkesi bu lezzeti tatmaya davet etmekteler. www.kairosolivehouse.com