Hakan DİKMEN

Ekonomi gündeminde çalkantılı bir hafta daha yaşandı denilebilir. Küresel belirsizlikler yaşanırken Türkiye'nin ekonomik direnci bu hafta pek değerli olarak piyasalarda değer buluyor. 

Geride bıraktığımız hafta, küresel piyasalarda artan belirsizliklerin ve merkez bankalarının atacağı adımlara yönelik beklentilerin damga vurduğu bir dönem oldu. Gelişmiş ekonomilerde enflasyonla mücadele ve olası resesyon senaryoları gündemin üst sıralarında yer alırken, Türkiye ekonomisi ise kendine özgü dinamikleri ve atılan adımlarla bu küresel dalgalanmalara karşı direncini korumaya çalıştı. 

Hafta boyunca küresel piyasaların odağında, başta ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) olmak üzere önde gelen merkez bankalarının gelecekteki para politikalarına ilişkin sinyaller yer aldı. Özellikle ABD'den gelen son enflasyon verilerinin beklentilerin üzerinde seyretmeye devam etmesi, Fed'in faiz artırım döngüsüne beklenenden daha uzun süre devam edebileceği endişelerini artırdı. Bu durum, küresel risk iştahında dalgalanmalara ve gelişmekte olan piyasalara yönelik sermaye akımlarında temkinli bir seyre neden oldu.

Avrupa tarafında ise enerji krizi ve Ukrayna'daki savaşın ekonomik etkileri halen hissedilmeye devam ediyor. ECB'nin enflasyonla mücadeledeki kararlılığı ve olası faiz artırımlarının büyüme üzerindeki potansiyel etkileri, Euro Bölgesi ekonomisine yönelik soru işaretlerini beraberinde getiriyor. Bir de yine durmayan Trump AB'yi, 1 Haziran'dan itibaren gelen mallara yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti.

Bitcoin’de tüm zamanların rekoru

Bitcoin ABD'deki stablecoin regülasyonunda sağlanan ilerlemenin desteğiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.

Uzun yıllar boyunca sıfıra yakın enflasyona sahip olan Japonya’da fiyatlar artmaya başladı. Japonya Merkez Bankası'nın ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergilerinden kaynaklanan büyüme rüzgarlarına karşı kalıcı gıda enflasyonundan kaynaklanan fiyat baskılarını dengeleme çıkmazının altında kalmamak için yeni planlar üretiyor.  

Çin ekonomisinden gelen karışık sinyaller de küresel büyüme görünümünü etkileyen bir diğer faktör olarak öne çıktı. Özellikle emlak sektöründeki sıkıntılar ve COVID-19 sonrası toparlanmanın hızı konusundaki belirsizlikler, Asya piyasalarında da dalgalanmalara yol açtı. Almanya enflasyonu yakından izleniyor. Enflasyonun Mayıs ayında 2,1% düzeyini koruması bekleniyor. Aylık TÜFE beklentisi ise 0,1%.

Yurt içine döndüğümüzde ise ekonomi yönetiminin öncelikli gündem maddesi enflasyonla mücadele ve makroekonomik istikrarın sağlanması olmaya devam etti. Hafta boyunca yapılan açıklamalarda, para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceği ve mali disiplinden taviz verilmeyeceği mesajları yinelendi. Enflasyon göstergelerinde henüz belirgin bir düşüş yaşanmasa da, uygulanan politikaların orta vadede sonuç vermesi bekleniyor.

Enflasyonla mücadele sürecek

Türkiye ekonomisi açısından ise önümüzdeki dönemde enflasyonla mücadelenin kararlılıkla sürdürülmesi, yapısal reformların hızlandırılması ve uluslararası yatırımcı güveninin artırılması kritik önem taşıyor. Atılacak doğru adımlar ve sağlanacak makroekonomik istikrar, Türkiye'nin küresel ekonomideki bu çalkantılı dönemden daha güçlü çıkmasını sağlayacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Reel sektörü destekleme çalışmaları çerçevesinde açıkladığı yeni ekonomik programın detayları ve yapısal reform takvimi de yatırımcıların odağındaydı. İmalatçı KOBİ'lerin yararlanabilmesi için 30 milyar liralık yeni destek paketini devreye alacak, kefalet limiti 25 milyar lira olacak. Özellikle doğrudan yabancı yatırımları çekmeye yönelik atılacak adımlar ve ihracatı destekleyici politikalar, Türkiye ekonomisinin uzun vadeli büyüme potansiyeli açısından kritik önem taşıyor.

Altın, dolar ve euro kazandırdı

Borsa İstanbul'da (BIST 100) hafta genelinde küresel piyasalardaki dalgalanmalara paralel olarak oynak bir seyir izlendi. Ancak, seçici hisse bazlı hareketler ve bazı sektörlere yönelik olumlu beklentiler endeksin belirli seviyelerin üzerinde tutunmasını sağladı. Döviz kurlarında ise TCMB'nin sıkı para politikası ve makroihtiyati tedbirlerin etkisiyle nispeten daha dikkatli izlendi.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 3,23 değer kaybederek 9.356,04 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9.326,14 ve en yüksek 9.683,25 puanı gördü.

Aynı dönemde Borsa İstanbul mali endeksi yüzde 2,12 değer kaybıyla 11.216,82 puan, hizmetler endeksi yüzde 2,45 azalışla 9.764,80 puan, sanayi endeksi yüzde 3,48 düşüşle 12.351,27 puan, teknoloji endeksi yüzde 1,81 kayıpla 19.750,17 puan olarak kayıtlara geçti.

En çok prim yapan hisse Ral Yatırım Holding 

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 9,73 ile Ral Yatırım Holding zirveyi kaptı. Ral Yatırım Holding'i yüzde 6,54 ile Efor Çay Sanayi ve yüzde 5,58 ile GrainTürk Holding izledi.

Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 13,41 ile Oba Makarnacılık, yüzde 10,18 ile Ford Otomotiv Sanayi ve yüzde 10,08 ile Tofaş olarak sıralandı.

Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 621 milyar 72 milyon lirayla ASELSAN, 465 milyar 360 milyon lirayla Garanti BBVA ve 386 milyar 55 milyon lirayla Türk Hava Yolları oldu.

Döviz kurlarında haftanın son işlem gününde yukarı yönlü seyir izlendi. Dolar 39 lirayı aştı ve tarihi yüksek seviyesine ulaşmasına yüzde 6 kaldı. Euro durur mu o da bu hafta çoştu. Euro kurunda da tarihi yükseliş oluştu. Şu sıralar 44.1520 liradan işlem görüyor ve tarihi zirvesinden sadece yüzde 1.6 geride bulunuyor. Doların satış fiyatı yüzde 0,53 yükselişle 39,0310 lira, euronun satış fiyatı ise yüzde 1,69 artışla 44,1660 lira oldu.

Geçen hafta 51,5800 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 2,13 yükselişle 52,6800 liraya yükseldi.

İsviçre frangı ise önceki haftaya kıyasla yüzde 2,20 artışla 47,3900 liradan alıcı buldu.

Altın fiyatları küresel piyasalarda güç kaybeden doların etkisiyle prim yapmaya yeniden başladı. 24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 5,85 artışla 4.196,00 liraya, Cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 5,80 artarak 28.363,00 liraya yükseldi.