Sedat YILMAZ

Kripto para pazarı medya ve yatırımcının gündeminde büyük yer tutmaya devam ediyor. Belirsizliği sebebiyle dini yönden de sakıncalı görülen pazar, şimdi devletlerin resmi borsaları içinde faaliyet göstermek için atağa geçti.

Kripto para pazarı, bir yandan güvenliği diğer yandan yatırımcı arasında güvenirliği yükseltme planları yapıyor. Ancak kripto para borsalarının halka arzından önce güvenliğini ön plana alması gerektiğini belirten piyasa uzmanları, henüz belirsizliği giderilemeyen kripto para pazarında işlemlerin hızlı ve sorun çıkarmadan yapılabilmesi için güvenliği yüksek borsaların önemine vurgu yapıyor.

Bu alanda siber saldırılara karşı güçlü söz konusu kurumlara yüksek ihtiyaç olduğu belirtilen açıklamalarda güvenlik problemleri ve hack olaylarının pazarı güvensiz hale getirdiği ifade ediliyor. Uzmanlar, kripto para borsalarının siber güvenliğinin yanında kolay işlem yapılabilmesi için basit ancak yüksek güvenlikli bir arayüze ve müşteri destek hizmetleri birimlerine sahip olması gerektiğini kaydediyor.

2018 yılında Güney Kore’de kripto para borsası Coinrail’in hacklenmesinin ardından piyasa çakılmış ve 40 milyar dolarlık bir kayıp meydana gelmişti.

Mart’ın sonunda halka arz

Kripto para borsaları artık devletlerin resmi para ve sermaye piyasalarında yer alabilmek için çalışmalarına ağırlık veriyor. ABD’de bu ayın sonunda Nasdaq’ta halka arz edilecek kripto para borsası Coinbase, geçen hafta halka arzlara göre daha düşük boyutlarda ve belirli kurallar çerçevesinde yapılabilen ilk özel satışında 100 milyar dolar değere ulaştı. Coinbase’de hisse satışı 350 – 375 dolar arasında gerçekleşti.

Geçen yıl sonu ABD Sermaye Piyasası Kurumu’na (SEC) halka arz başvurusu yapan Coinbase Global Inc.’nin 100’den fazla ülkede 35 milyonu aşkın kullanıcısı olduğu ve varlık tutarının 25 milyar dolar civarında bulunduğu belirtiliyor. Kripto para çevreleri Coinbase’in Nasdaq’ta halka arz edilmesinin büyük bir olay olacağını ve pazarın önünü daha da açabileceğini ifade ediyor.

Dünyada kripto para şirket ve borsalarının halka arzlarının artacağı, 2020 yılında yüksek hacimli halka arzların bu yıl da artarak devam edeceği kaydediliyor. Söz konusu alanda geçen yıl halka açılan şirketlerin 200 milyar dolara yakın gelir elde ettiği vurgulanıyor.

Kripto parayı resmileştirdi

Hindistan, yüksek mahkeme kararıyla 2018 yılında başlattığı Merkez Bankası’nın (RBI) kripto para kullanma yasağını kaldırdı. Ancak RBI kripto yerine ülkeye ait bir dijital paranın kurulması için çalışmalarına ağırlık verdi. RBI’nın yasak nedeniyle kripto para pazarına girmeyen yatırımcılara yönelik hareket edeceği belirtiliyor. Mahkeme kararı ise Asya’nın en büyük 3’üncü ekonomisi Hindistan’da sevinçle karşılandı.

Diğer yandan Hindistan’da kripto para piyasasına dair eğitim platformları sayısını her geçen gün daha da artırıyor. Hintli Coin DCX Learn kripto para borsası, kamuoyunu pazar konusunda medya ve diğer iletişim araçlarıyla bilgilendiriyor. Ülkede blockchain ve kripto para akademisinin dahi kurulduğu haber veriliyor.

Kara para aklama, dolandırıcılık gibi olumsuzluklarla karşılaşılmaması konusunda halkı bilinçlendiren söz konusu platformlar, halen belirsizliğini koruyan, ilgi görmesine karşılık yüksek risk taşıyan kripto para pazarının herkese fayda sağlayabilecek şekilde düzenlenmesinin önemine dikkat çekiyor.

Avrupa’da ilk Türk borsası

Türkler tarafından geliştirilen blockchain projelerinden BTCBAM, Kosova merkezli yatırım bankası Spektral Investment Bank ile Avrupa’da ilk Türk kripto yatırım borsasını kurmak amacıyla işbirliği ve teminat kullanım sözleşmesi imzaladı.

Binance’den sonra dünyanın sayılı kripto borsaları arasında gösterilen Coinsbit’te  21 Eylül 2020’den bu yana işlem gören BTCBAM coini daha sonra Asya’nın en güvenilir borsalarından Probit kripto para alım satım borsasında ön satışa ve ardından listelenmeye başlayacak. BTCBAM böylece Avrupa’dan sonra Asya’da da yatırımcıya ulaşmayı planlıyor. BTCBAM’ın bir sonraki hedefi ise dünyanın en büyüğü Binance’e girmek.

Kosovalı Spektral Investment Bank ile yapılan anlaşmayı ve kripto para borsalarını değerlendiren BTCBAM CEO’su Gökhan Alkan, kendilerine ait olan Bitturex borsasının banka kefaleti ve garantisiyle yürütüleceği bir konsept oluşturmak istediklerini söyledi. Alkan, eş zamanlı geliştirmekte oldukları yeni blockchain algoritmalarının da projelendirme ve finalizasyon süreçlerinde imzalanan anlaşma gereği kendilerine ayni kefalet tahsis eden Spektral Investment Bank ile birlikte hareket edeceklerini kaydetti.

TCMB’den dijital para hamlesi

ABD, Avrupa ülkeleri, Çin, Rusya, Kanada, İsviçre ve Türkiye kripto para pazarıyla yakından ilgileniyor ve olayı tam anlamıyla legalleştirmek için çalışmalar yapıyor.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın dijital parayı destekler açıklamaları her ortamda devam ediyor. Küresel merkez bankaları büyük bir ihtimalle kripto para piyasasını dijital para piyasasına çevirerek devlet destekli bir mekanizmayı ortaya çıkaracak.

2020 yılı sonunda yaptığı açıklamada, dijital parayla ilgili başlattıkları Ar-Ge projesinin kavramsal aşamasının tamamlandığını ve 2021 yılının ikinci yarısından itibaren pilot testlere başlanılmasının planlandığını belirten TCMB Başkanı Naci Ağbal ve ekibi de çalışmaları hızlandırmış durumda.

Hali hazırda Türkiye’de kripto para alanında faaliyet gösteren Paribu, BTC Türk ve Binance gibi pek çok borsa da TCMB’nin dijital para çalışmalarıyla yakından ilgileniyor.

Blockhain teknolojisi üzerinden dijital cüzdan ve transfer işlemlerini gerçekleştireceği belirtilen TCMB’nin böylelikle dijital paralarla yapılan işlemleri kayıt altına alması planlanıyor. Ticaret Bakanlığı da dijital para ile ilgili yoğun bir çalışma içerisinde. Çalışma test aşamasında olmasına rağmen yazılımcılar gecesini gündüzüne katıyor. Büyük ihtimalle bu yılın ikinci yarısından itibaren TÜBİTAK’ın da katkılarıyla TCMB – Ticaret Bakanlığı – Hazine ve Maliye Bakanlığı destekleriyle henüz ismi belli olmayan dijital para ile ilgili pilot uygulamalar başlatılacak. Uygulamalar başarılı olursa 2022 ve en geç 2023 Türkiye’nin kendi dijital parasını işleme aldığı yıllar olacak.

Rezerv paralar ne olacak?

Kripto veya dijital paraların önemine vurgu yapan uzmanlar, artık dünyada savaşların siber ve ekonomik alana kaydığını bu bakımdan para mekanizmasının fevkalade önemli olduğunu dile getiriyor. Özellikle doların rezerv para özelliğinin ortadan kalkmasına dikkat çeken uzmanlar, kripto veya dijital paraların türev piyasalarda ciddi anlamda karşılık bulacağını, bunun da küresel finans alanında yeni bir dünyanın kapısını açabileceğine işaret ediyor.

Bugün tüm dünyanın devletleriyle ilgili ekonomik verilerini dolar üzerinden değerlendirdiğinin altını çizen uzmanlar, kripto veya dijital para sisteminin devreye girmesiyle durumun farklılaşacağını ve dolar hakimiyetiyle ilgili sorgulamaların öne çıkacağını dile getiriyor. Uzmanlar, dijitalleşme ve elektronikleşmeyle küresel sistemin farklı bir yola gireceğini, çünkü sanal ticaret, e-ticaret ve diğer dijital yollarla erişimin kolay olması sebebiyle ekonomik akışta değişimlerin kaçınılmaz olduğunu, kripto veya dijital paranın kısa zaman içinde doların yerine rezerv paraya dönüşebileceğini belirtiyor.

Söz konusu endişe sebebiyle ABD Merkez Bankası (FED), Avrupa Merkez Bankası (ECB) başta küresel merkez bankalarının dijital para üzerinde yoğun bir çalışmaya girdiğini belirten uzmanlar, kripto para borsalarının bünyeye alınmasıyla birlikte rezerv para sisteminin dijital ortama taşınacağını kaydediyor.