Parasal sıkılaştırma hamleleri kapsamında tüketici kredisi kullanımına kısıtlamalar getirilince kredi kartından harcamalar arttı. Ödenemeyerek faize bırakılan borç bakiyesi de hızla büyüdü. Bankalar arası Kart Merkezi verilerine göre ekim sonu itibarıyla dolaşımdaki toplam kredi kartı sayısı 127 milyon 809 bin 528 oldu. Merkez Bankası’nın tespitlerine göre aktif olarak bireysel kredi kartı kullanan kişi sayısı 29 milyona yaklaştı. Ocak-ekim döneminde kredi kartı borcunu ödeyemediği için bir veya daha fazla kez yasal takibe düşmüş kişi sayısı 1 milyon 110 bin 271’e ulaştı. Takibe düşen bireysel kredi kartı kullanıcılarının sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 oranında arttı. Bireysel kredi kartlarındaki toplam borç bakiyesi kasım sonu itibarıyla 1 trilyon 744,6 milyar lira ile tarihi zirveyi gördü.

Kredili mevduat hesabı bakiyesi ve bunun ihtiyaç kredisindeki payı da arttı. Son aylarda taksit imkânı da sunulan kredili mevduat hesaplarının ihtiyaç kredisindeki payı yüzde 30’a yaklaştı.

Kredi kartı kullanımı değişiyor: Kredi kartı limitleri nasıl etkilenecek?

Yüksek enflasyonla mücadele kapsamında kredi kartı limitlerine düzenleme geliyor. 2024’te başlayacak uygulama ile limitler, müşterilerin aylık gelirine göre 2 ila 4 kat arasında belirlenecek. Bankalar SGK veri tabanından gelir bilgilerini anlık görebilecek. Yeni düzenleme, Orta Vadeli Program'da yer alıyordu.

Yüksek enflasyonla mücadele kapsamında yeni bir adım atılıyor. 2024 yılı itibarıyla kredi kartı limitleri, müşterilerin aylık gelirleriyle orantılı hale getirilecek. Bankalar, müşterilerin gelir bilgilerine Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) veri tabanından anlık erişim sağlayacak.

Düzenleme, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) parasal sıkılaşma politikaları çerçevesinde atılan yeni bir adım olarak dikkat çekiyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada, bu düzenlemenin kredi kullanımlarında gelir bazlı bir denetim mekanizması oluşturacağını belirtmişti.

Kredi kartı limitleri 2 ile 4 kat arasında olacak

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) yeni talimatına göre, kredi kartı limitleri müşterilerin gelirlerinin 2 ila 4 katı arasında olacak.

Şu anda, müşterilerin aylık kazançlarının 15 ila 20 katı limit imkanı tanınıyor.

Yeni düzenleme, bankaların mevcut limitler üzerinde revizyona gitmesine de olanak sağlayacak.

Kart limitleri dünya genelinde yüksek

BDDK'nın son raporuna göre, Türkiye’de her iki kredi kartı kullanıcısından birinin kredi kartı limiti 100 bin liranın üzerinde. Bu durum, Türkiye’yi kredi kartı limitleri açısından dünya genelinde öne çıkarıyor. Ancak uzmanlar, gelirle uyumlu olmayan yüksek limitlerin harcama kontrolünü zorlaştırdığını belirtiyor.

Gelir tabanlı düzenlemenin ilk sinyali OVP’de verilmişti

Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında 2025-2027 yıllarını kapsayan plan, kredi kartı limitlerinin gelirle uyumlu hale getirilmesini içeriyordu. Yeni düzenleme, OVP’de öngörülen hedeflerin bir parçası olarak hayata geçirilecek.

Kredi kartı limitlerinde yeni sistem nasıl i̇şleyecek?

Yeni düzenlemeyle, bankaların kredi kartı limitlerini belirleme süreçlerinde SGK veri tabanından anlık gelir bilgisi görüntüleme yetkisi olacak.

Gelir düzeyine göre limitler belirlenecek.

Gelir artışı ya da düşüşü durumunda kart limitleri güncellenebilecek.

Bankalar, geçmiş dönem limitlerini de düzenleyebilecek.

Düzenlemenin gerekçesi

Yüksek enflasyon ve gelirle orantısız kredi kullanımı, düzenlemenin arkasındaki temel nedenler olarak öne çıkıyor.

1.Talep enflasyonunu azaltmak: Harcamaların gelir düzeyiyle uyumlu hale getirilmesi hedefleniyor.

2.Borçlanma kontrolü: Gelir düzeyinin üzerinde kredi kullanımı nedeniyle artan bireysel borçlanma oranlarının düşürülmesi planlanıyor.

3.Ekonomik istikrar: Kredi kullanımında disiplin sağlanarak enflasyonla mücadeleye katkıda bulunulması amaçlanıyor.

Limitler yüksek harcama kolay

Şu anki sistemde, bankalar müşterilere aylık gelirlerinin 15 ila 20 katına kadar limit tanımlayabiliyor. Bu esnek limitler, bireylerin harcama kapasitelerini artırsa da ödeme güçlüklerini beraberinde getiriyor.

Ekonomi ve harcama kontrolü için önemli

Ekonomi uzmanları, bu düzenlemenin bireysel borçlanmayı kontrol altına almak için önemli bir adım olduğunu ifade ediyor. Ancak uygulamanın başarılı olabilmesi için bankalar, tüketiciler ve devlet arasında şeffaf ve uyumlu bir koordinasyonun şart olduğunu belirtiyor.